بازدهی طرح درختکاری به کاشت درخت ختم نمی‌شود
شرط موفقیت در طرح درختکاری استفاده از گونه‌های مناسب برای هر منطقه است
نامگذاری روز درختکاری در نیمه اسفندماه اگرچه به صورت نمادین و حتی برای یک روز سنت درختکاری را احیا می‌کند، اما باز هم فرصت غنیمتی است تا به این واسطه سرانه فضای سبز گستره وسیع‌تری پیدا کند. بر این اساس قرار است در بازه زمانی چهارساله یک میلیارد درخت در سراسر کشور کاشته شود.
اگرچه اجرای چنین طرح‌های بزرگی گام مثبتی برای حفظ محیط زیست و جلوگیری از تغییر اقلیم محسوب می‌شود اما نکته قابل تأمل، موفقیت در اجرا و ماندگاری درختان کاشته شده است چراکه پیشتر اقداماتی شبیه به چنین طرح‌هایی در اقلیم‌های گوناگون در کشور انجام گرفت اما پس از صرف هزینه‌های بالا به شکست انجامید و گونه‌های درختان به دلیل عدم مطابقت با شرایط جغرافیایی منطقه به‌تدریج از بین رفتند. حمید سینی‌ساز کارشناس آبخیزداری در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به شرایط موفقیت‌آمیز بودن طرح کاشت یک میلیارد درخت بیان کرد: باید گونه‌های انتخاب شده مطابق با موقعیت اقلیمی در هر منطقه باشد و نیاز به آبیاری مداوم و همیشگی نداشته باشد. باید توان آبیاری منطقه کشش لازم را برای کاشت گونه‌های مختلف درخت داشته باشند تا در صورت بی‌آبی در سال‌های بعد خشک نشوند. وی اضافه کرد: درخت‌های کاشته شده حتی‌الامکان باید برای مردم بومی آن منطقه ثمره اقتصادی مانند میوه، علوفه و استفاده از چوب داشته باشد؛ درختانی که ثمره‌ای برای مردم آن منطقه نداشته باشند، انگیزه‌ای برای حفظ و نگهداری آن ایجاد نمی‌کند و در نهایت فقط در حد رزومه‌ای برای انجام طرح‌های درختکاری خواهند ماند که هزینه‌بر می‌شوند. سینی‌ساز کاشت درخت با هدف مقابله با ریزگردها را نیازمند برخورداری از ویژگی‌های خاصی دانست و افزود: برای درختکاری با هدف کنترل کانون‌های ریزگرد، آرایش کاشت دارای اهمیت است. به دلیل بروز اشتباهات در کاشت درختان در سال‌های قبل در خوزستان جلوی کانون‌های ریزگرد گرفته نشد، زیرا صرفاً کاشت درخت نمی‌تواند جلوی عبور ریزگردها را بگیرد. به گفته سینی‌ساز، ریزگردها می‌توانند از میان درختان عبور کنند بنابراین باید درختان کاشت منظم ماتریسی داشته باشند تا جلوی طوفان ریزگردها را بگیرد، اما تجربه کاشت درختان در این منطقه حاکی از مدفون شدن آنها در زیر ریزگردها است. وی با تأکید بر اینکه انتخاب گونه‌های بومی درخت در طرح‌های درختکاری از اهمیت زیادی برخوردار است، افزود: درخت باید با توجه به موقعیت منطقه انتخاب شود تا نیاز به آبیاری نداشته باشد. به عنوان نمونه در گذشته گونه درخت مهاجم کهور در خوزستان کاشته شد که دارای ریشه‌های رونده بود و به تأسیسات آب و فاضلاب شهری حمله کرد و حالا هم مشکلات زیادی را ایجاد کرده است. این کارشناس آبخیزداری اضافه کرد: آرایش کاشت درختان برای جلوگیری از ریزگردها باید با استفاده از چند گونه درختان مختلف انجام بگیرد که شامل درخت‌های بلند، متوسط و کوتاه می‌شود که عمود بر جهت باد کاشته شوند.