بحران پناهجویان آسیایی و آواره‌های اوکراینی گریبانگیر قاره سبز شده است
پایان سیاست درهای باز آلمان به روی پناهجویان
رالف نیوکرچ و آنا ریمن
تحلیلگر
وصال روحانی
مترجم
وقتی بحث بیان مشکلات در منطقه میلتن‌برگ در ایالت باواریای آلمان به میان می‌آید، «مارکوشرف» فرماندار این منطقه، نمی‌داند صحبت‌هایش را از کجا شروع کند. در سال پایان یافته 2022 و ماه نخست از سال 2023 حدود 500 پناهجو از سوریه، افغانستان و چند کشور شمال آفریقا به این نقطه حومه‌ای آمدند و هزار و 500 مهاجر از کشور جنگ‌زده اوکراین هم به آنها اضافه شدند.
مارکوشرف که عضو حزب دست چپی «سبزها» است، معتقد است: «کسی متوجه این نکته نیست که ما برای این پناهجویان نه منازل و پزشکان و مددکاران کافی داریم و نه مدارسی که کودکان آنها را بپذیرند. ما از سرحد توان پذیرش خود گذشته‌ایم و اگر خیلی هنر داشته باشیم، فقط بتوانیم نیازهای اهالی خود را تأمین کنیم. در نامه‌ای به اولاف شولتز (صدراعظم آلمان) نیز این نکات را به او گوشزد کردم.»
شکایت بابت ورود مهاجران به مناطق مخالف آلمان از سطح باواریا فراتر می‌رود و استان‌های متعدد دیگری را هم دربر می‌گیرد. ده‌ها شهردار و فرماندار دیگر هم در سطح این کشور به اطلاع دولت مرکزی در شهر بن رسانده‌اند که تعداد پناهجویان بیش از ظرفیتی است که در منطقه آنها وجود دارد. آمار موجود نیز تأییدی بر این قضایا است؛ در سال 2022 دقیقاً 217 هزار و 774 فرد طالب پناهندگی در نقاط مختلف الان برگه‌های درخواست اقامت در این کشور را پر کردند و تحویل مقام‌های ذیربط دادند و این 5/2 برابر پناهجویان ثبت نام کننده در سال 2020 بود. به آنها بیفزایید یک میلیون و 100 هزار نفری را که پس از شروع منازعه اوکراین- روسیه به خاک آلمان ورود کرده و در آنجا مانده‌اند و دولت بن به سبب ملاحظات انسانی، قادر به دفع آنها نشده است.
ترس میانه‌روها از احزاب تندرو
عظیم‌تر شدن توده‌های انسانی پناهجو در سطح اروپا و عجز دولت‌های اروپایی در پذیرش آنها و عدم تمایل آشکار و نهان آلمانی‌ها در کمک‌رسانی به آنان، اوضاع را بشدت خطیر کرده است. بر اثر این فرایند نه تنها کارمندان فرمانداری میلتن‌برگ تهدیدهایی را دریافت کرده‌اند بلکه مارکوشرف و اعضای خانواده وی نیز تهدید به مرگ شده‌اند. در همین ارتباط هفته گذشته یک پناهجوی عرب که هویتش فاش نشد، در ایالت شلزویگ هولشتاین دو جوان آلمانی را با ضربات چاقو مجروح کرد تا به نوعی صدای مددخواهی آوارگان غرب آسیایی از مجامع اروپایی را رساتر و در گوش مردم صاحب طنین بیشتری کند. این گونه حملات سبب شده آمار محبوبیت احزاب تندرو در آلمان که معتقدند پناهجویان باید یکسره دفع شوند و اولویت به مردم آلمان داده شود، به طرز محسوسی بالا رود.
از همین رو دولت فعلی آلمان که یک دولت ائتلافی سست است و از حزب سوسیال دموکرات (SPD) و احزاب «سبزها» و «دموکرات‌های آزاد» (FDP) تشکیل شده، امیدش را به جوامع اروپایی بسته است تا شاید در سایه همت نهادهایی همچون اتحادیه اروپا و پارلمان این قاره، قواعد تازه‌ای در زمینه ساماندهی و اسکان مهاجران در سطح این قاره وضع و اجرایی شود و براساس آن بسیاری از تعهدات انسانی فعلی از روی دوش دولت آلمان و چند کشور دیگر عمده اروپای غربی برداشته شود. در آن صورت دولت بن می‌تواند حجم عظیمی از پناهجویان را پس بزند و فقط تعداد قلیلی از آنها را آن هم با شرط و شروط متعدد نزد خود نگه دارد و به این ترتیب از فشار سیاسی و اقتصادی شدید فعلی خود رهایی یابد.
بسیاری از تحلیلگران سیاسی در اروپا معتقدند همسویی سایر کشورهای این قاره با آلمان و خواسته‌هایش در زمینه امور مهاجران در کمترین حد است و فقط پرتغال و لوکزامبورگ تأکید کرده‌اند که از هر جهت با دولت آلمان «هم‌نظر» هستند. البته فضای پناهنده‌دوستی و کمک در این زمینه به موازات افزایش دائمی شمار پناهجویان در پنج شش سال اخیر به طرز محسوسی تغییر و کاهش یافته ولی باز شرایط به گونه‌ای نیست که تفرق پناهندگان را میسر و کشورهای عضو «EU» را از فشار شدید موجود رها کند.
زور پناهجویان می‌چربد؟
این در حالی است که موج تازه به قدرت رسیدن دولت‌های دست راستی در اروپای غربی ظاهراً زمینه دفع بی‌رحمانه مهاجران را آماده کرده است. در ایتالیا حزب نئوفاشیستی موسوم به «برادران ایتالیا» به قدرت رسیده و جورجیا ملونی که چشم دیدن پناهندگان را ندارد، پست نخست‌وزیری را عهده‌دار شده و در سوئد هم سیاستمداران رادیکالی که نام بی‌مسمای «دموکرات‌ها» را بر حزب خویش نهاده‌اند و از پناهندگان نفرت دارند، اداره امور را در دست گرفته‌اند. حاصل این رویکردها چیست؟ برای یافتن پاسخ آن باید قدری صبر کرد اما می‌توان متذکر شد که در سال 2021 از 340 هزار نفری که به آنها دستور داده شد خاک کشورهای عضو اتحادیه اروپا را ترک کنند، فقط یک پنجم اطاعت امر کردند و هیچ عزم و اراده‌ای از سوی سران این نهاد برای وادار کردن سایرین به پذیرش این حکم رؤیت نشد. بیم اروپایی‌ها و بویژه ژرمن‌ها این است که در دومین ماه از سال 2023 نیز این عزم رو به جدی‌تر و بیشتر شدن نرفته و زور و اصرار پناهجویان بر تفرق و بی‌تصمیمی دولت‌های ناراضی اروپایی بچربد. اینها به معنای انتقال بلاشک دغدغه‌های موجود به سال‌های بعدی است بخصوص که نشانه‌ای از توقف سریع جنگ روسیه- اوکراین هم مشاهده نمی‌شود.
منبع: Speigel