معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» از جهانی شدن صنایع دستی دزفول، کاشان، رشت و روستای بحیری خبر داد
صنایع دستی 3 شهر و یک روستا در مسیر جهانی شدن
بیتا میرعظیمی
خبرنگار
صنایع دستی 3 شهر و یک روستای کشور به شورای عالی و جهانی معرفی شد. طبق گفته معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور به «ایران»، پرونده ثبت جهانی دزفول به‌عنوان شهر جهانی کپوبافی، کاشان شهر جهانی منسوجات، رشت به‌عنوان شهر جهانی صنایع دستی و روستای بحیری بوشهر به‌عنوان روستای جهانی عبابافی، تکمیل شده و طی چند روز آینده توسط تیم کارشناسی یونسکو مورد بازدید و ارزیابی قرار خواهد گرفت. ارزیابان طی 10 روز از این 3 شهر و یک روستا دیدار کرده و نظر نهایی خود را در رأی‌گیری اولین مجمع شورای جهانی ارزیابان اعلام خواهند کرد.
«مریم جلالی» معاون صنایع دستی کشور، در توضیح بیشتر به «ایران» می‌گوید: هر 4 پرونده ثبت جهانی صنایع دستی در دوران کرونا به یونسکو ارسال شده و حالا همه پرونده‌ها به‌صورت یکجا مورد ارزیابی کارشناسان یونسکو قرار خواهد گرفت. هم اکنون تعدادی از ارزیابان برای شرکت در هفتمین جشنواره صنایع‌دستی فجر در تهران حضور دارند و پس از اختتامیه از این شهرها و روستای کاندیدای ثبت جهانی دیدار خواهند کرد.
شاخص‌های توسعه محور
طبق گفته مریم جلالی، رئیس شورای عالی یونسکو روز یکشنبه وارد ایران شده و پس از شرکت در اختتامیه جشنواره، به همراه 3 ارزیاب دیگر، از این 3 شهر و روستا دیدار خواهند کرد. آنها روز جمعه به کاشان خواهند رفت و پس از بازدید از این شهر، عازم شهرهای رشت، اهواز و بوشهر خواهند شد. 4 ارزیاب یونسکو تبعه کشورهای هند و کویت هستند و به همراه یک ارزیاب داخلی (ویدا توحدی) طی 10 روز از این 3 شهر و یک روستا بازدید می‌کنند و نظر نهایی خود را در رأی‌گیری اولین مجمع شورای جهانی ارزیابان اعلام خواهند کرد.
معاون صنایع دستی کشور، عمده‌ترین تفاوت مؤلفه‌های ثبت جهانی صنایع دستی با ثبت جهانی میراث ناملموس را به ارتباط تنگاتنگ آن با توسعه و معیشت مردم مرتبط دانسته و می‌گوید: اثری از صنایع دستی در شورای جهانی صنایع دستی ثبت می‌شود که به توسعه منطقه و معیشت مردم گره خورده و رونق آن شهر یا روستا را در پی داشته باشد. به عبارتی، شاخص‌های توسعه محور و معیشت مردم در اولویت باشند.
«رشت» روی ریل جهانی شدن
شهر «رشت» این روزها در تکاپوی آماده‌سازی و تأمین زیرساخت‌های لازم برای بازدید تیم کارشناسی یونسکو جهت اخذ عنوان «جهانی» برای صنایع‌دستی گیلان است. طبق گفته معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی استان گیلان به «ایران»، «رشت» به‌عنوان شهر جهانی صنایع دستی در سال 1398 با ارائه پروپوزالی، به‌عنوان کاندیدای ثبت جهانی مطرح شد. هم اکنون از 18 گروه صنایع دستی، 12 گروه صنایع دستی در شهر رشت وجود دارد. 7 رشته صنایع دستی از جمله البسه محلی، خراطی، معرق، منبت، سفال و سرامیک و رشتی‌دوزی در این شهر برای ثبت جهانی مطرح شده است.
مصطفی خانعلی‌نژاد معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی استان گیلان، می‌گوید: 4 ارزیاب یونسکو در روزهای 6 و7 اسفند به رشت می‌آیند و از صنایع دستی این شهر دیدن خواهند کرد. تأیید شهر رشت به‌عنوان شهر صنایع دستی نیز بستگی به نظر ارزیابان دارد و به هیچ وجه قابل پیش‌بینی نیست. 2 احتمال وجود دارد؛ شاید ارزیابان یونسکو در گام اول این شهر را برای ثبت جهانی تأیید نکرده یا تأیید آن را دو مرحله‌ای کرده و پس از گرفتن ایراداتی، ثبت جهانی را منوط به حل مشکلات و ایرادات کنند. در هر صورت ما همگی تلاش خود را برای ثبت جهانی این شهر انجام داده و امیدواریم این اتفاق مبارک طی چند هفته آینده صورت گیرد.
زیرساخت‌ها آماده است
این مقام مسئول به «ایران» می‌گوید: هم اکنون 50 شهر صنایع دستی در جهان وجود دارد. در صورت انتخاب شهر رشت، این شهر به‌عنوان پنجاه‌و یکمین شهر صنایع دستی در جهان ثبت خواهد شد. شهر رشت در صورت ثبت جهانی بعد از اصفهان و شیراز به‌عنوان سومین شهر صنایع دستی در کشور معرفی خواهد شد.
خانعلی‌نژاد با اشاره به مهیا بودن شرایط و زیرساخت‌ها برای ثبت جهانی رشت به‌عنوان شهر جهانی صنایع دستی می‌گوید: برای رسیدن به این هدف باید میادین یا گذری به نام صنایع دستی در این شهر ایجاد شود. به همین دلیل نمایشگاه و فروشگاه‌های صنایع دستی مختلفی در خیابان پیرسرا راه‌اندازی شده است؛ در حقیقت این خیابان تبدیل به گذر صنایع دستی شهر شده است. تابلوی معرفی این گذر نیز هم به زبان فارسی و هم انگلیسی در خیابان نصب شده است. در موزه کلاه فرنگی که موزه رشتی‌دوزی این شهر است، هنرمندان به‌صورت زنده هنر دست خود را در معرض نمایش می‌گذارند. در کنار ورود ارزیابان یونسکو، تعدادی نمایش و مراسم آیینی مقابل سازمان فرهنگی-ورزشی شهر برگزار خواهد شد. آخر هفته‌ها (پنجشنبه‌ها) نیز بازار هنر صنایع دستی در بخش‌های مختلف این شهر برگزار می‌شود. 2 خانه کارآفرینی صنایع دستی با مدیریت خانم صدیقی و خانم مقدسی نیز برای آموزش و ترویج صنایع دستی در این شهر راه‌اندازی شده و مشغول به کار است. همچنین بخشی از ساختمان فرهنگی، ورزشی شهرداری شهر رشت به هنرمندان برای فروش صنایع دستی اختصاص داده شده است. ارگان‌هایی نظیر استانداری، شهرداری، شورای شهر و سایر دستگاه‌ها مانند فنی و حرفه‌ای و کمیته امداد و.... دلسوزانه پای کار بوده و تمامی تلاش خود را برای ثبت جهانی رشت انجام می‌دهند.
بــــرش
طبق گفته مصطفی خانعلی‌نژاد معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی استان گیلان به «ایران»، در حال حاضر 27 هزار و 500 هنرمند در استان گیلان فعال هستند که از این تعداد حدود 4 هزار و 31 نفر تحت پوشش بیمه قرار دارند. در شهر رشت نیز حدود 5 هزار هنرمند صنایع دستی فعالیت می کنند که از این تعداد بیش از 600 هنرمند تحت پوشش بیمه قرار دارند.