گروه اقتصادی/ پروانه ساختمانی صدور مجوز ساخت مسکن محسوب می‌شود که افزایش آن، رشد تولید و عرضه مسکن را نشان می‌دهد. صدور پروانه ساختمانی در سال‌های گذشته به کمترین میزان نسبت به قبل رسید و ساخت مسکن نیز به تبع آن کاهشی شدید داشت. اجرای نهضت ملی مسکن، محرکی مهم برای افزایش ساخت و ساز به حساب می‌آید که آمارهای جدید از صدور پروانه‌های ساختمانی نیز رشد تولید مسکن را تأیید می‌کند.
بر پایه گزارش مرکز آمار در تابستان امسال صدور پروانه ساختمانی و تعداد واحد در هر پروانه در شهر تهران و در سراسر کشور افزایش یافته است. افزایش ساخت و عرضه بیشتر مسکن، از عوامل اصلی تأثیر‌گذاری بر قیمت بازار و ثبات و متعادل شدن قیمت مسکن است.

تعداد پروانه
در تابستان سال ١٤٠١، تعداد 97 هزار و 895 واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌های کشور پیش‌‌بینی شده است که نسبت به فصل گذشته 8.4 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٤.٦ درصد افزایش داشته است.‏ متوسط تعداد واحد مسکونی در هر پروانه‌ احداث ساختمان ٣.٢ واحد بوده است‌.
تعداد 30 هزار و 352 پروانه‌ احداث ساختمان توسط شهرداری‌های کشور در تابستان ١٤٠١ صادرشده است که نسبت به فصل گذشته 3.1 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٢.٤ درصد افزایش داشته است.
مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان‌ در تابستان ١٤٠١ حدود ١٨٢٣٣ هزار مترمربع بوده است که نسبت به فصل گذشته 6.6 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 0.9 درصد کاهش داشته است. متوسط مساحت زیربنا در این پروانه‌ها ٦٠١ مترمربع بوده است.

شهر تهران
با توجه به اینکه شاخص قیمت مسکن و تورم آن بر کل کشور تسری پیدا می‌کند و قیمت مسکن در شهرهای مختلف از قیمت مسکن شهر تهران متأثر است، ثبات بازار مسکن در این شهر موجب ساماندهی قیمت در کل کشور می‌شود. ساخت مسکن در شهر تهران در سال‌های اخیر کاهشی شدید داشته و از بیش از 30 هزار پروانه در سال‌های اخیر به 5 هزار واحد در سال رسیده است. اما صدور پروانه‌های ساختمانی در شهر تهران نیز مانند کل کشور رو به افزایش است. بر اساس این گزارش تعداد 12 هزار و 820 واحد مسکونی در پروانه‌های صادرشده برای احداث ساختمان از سوی شهرداری‌ تهران، پیش‌‌بینی شده است که نسبت به فصل گذشته 115.3 درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٢.٦ درصد افزایش داشته است.‏ متوسط تعداد واحد مسکونی برای هر یک از این پروانه‌های احداث ساختمان ٨.١ واحد بوده است.
تعداد ١٥٨٨ پروانه احداث ساختمان توسط شهرداری‌ تهران در تابستان ١٤٠١ صادرشده است که نسبت به فصل گذشته 115.8 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٠.٨ درصد کاهش داشته است.
مجموع مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان‌ صادرشده از سوی شهرداری‌ تهران در تابستان ١٤٠١ بالغ ‌بر 2هزار و 258 مترمربع بوده است که نسبت به فصل گذشته 100.3 درصد افزایش و نسبت به فصل مشابه سال گذشته ٩.٢ درصد کاهش داشته است. متوسط مساحت زیربنای این دسته از پروانه‌ها در دوره‌ مورد بررسی ١٤٢٢ مترمربع بوده است.

افزایش صدور پروانه با نوسازی
از عوامل مهم در افزایش تولید مسکن که دولت به آن توجه کرده و در نهضت ملی مسکن نیز بخش مهمی از ساخت را شامل می‌شود نوسازی بافت فرسوده است. نوسازی بافت فرسوده نیز با اینکه بخش مهمی از برنامه تولید مسکن است اما در سال‌های گذشته به کندی پیش رفته است. در قانون جهش تولید مسکن، نوسازی سالانه 150 هزار واحد در برنامه است که اخیراً دولت افزایش آن به 200 هزار واحد در سال را بررسی کرده است. برای تسهیل نوسازی، دولت مشوق‌های مختلفی تصویب کرده است که کاهش هزینه‌های مجوز ساخت، کاهش زمان صدور پروانه و تراکم تشویقی بخشی از آن است. این مشوق‌ها از دوماه گذشته اجرا شده است و بنا بر آمار با اجرای آن صدور پروانه ساختمانی در پاییز رشد بیش از 50 درصدی دارد. بنابراین با توجه به اینکه آخرین آمار صدور پروانه ساختمانی مربوط به فصل تابستان است، این آمار در پاییز و زمستان رشد بیشتری خواهد داشت.
تولید مسکن رابطه‌ای مستقیم با قیمت آن دارد. کاهش تولید مسکن در یک دهه اخیر قیمت را بشدت افزایش داد و در بازار مسکن قیمت‌ها رشدی بیش از 7 برابری را از سال 92 داشته است. دو برنامه نوسازی و نهضت ملی مسکن تولید مسکن را افزایش خواهد داد. بر اساس اطلاعات مرکز آمار در دی‌ماه تورم مسکن به ٩.٨ درصد رسیده است این در حالی است که تورم ماهانه مسکن در دو ماه گذشته کاهشی شده بود. تورم مسکن در دی‌ماه در مقایسه با ماه قبل (4.1 درصد)، ٥.٧ واحد درصد افزایش داشته و متوسط قیمت یک متر واحد مسکونی آپارتمانی در شهر تهران در دی‌ماه به 52.8 میلیون تومان رسیده است. بیشترین تورم ماهانه مسکن در چند سال اخیر مربوط به مهرماه سال 99 و برابر 10 درصد است. در دی‌ماه امسال تورم نقطه به نقطه و 12 ماهه مسکن نیز به ترتیب 66 درصد و 40 درصد از سوی مرکز آمار اعلام شده است. افزایش قیمت مسکن سهم هزینه مسکن در سبد خانوار شهری را به 36 درصد و خانوار روستایی را به 18 درصد رسانده است این سهم در شهر تهران نزدیک به 50 درصد است.
در حال حاضر مهمترین مشکل در افزایش سرعت تولید مسکن تأمین منابع مالی است، با توجه به اینکه نهضت ملی مسکن برنامه اصلی بخش تولید مسکن است معطل تأمین تسهیلات بانکی است. در این برنامه تمام بانک‌ها موظف به تأمین مالی هستند اما تا امروز بانک تخصصی بخش مسکن بخشی از تسهیلات طرح را پرداخت کرده و حدود 209 هزار واحد مسکن نهضت ملی در مرحله عقد قرارداد بانکی قرار گرفته‌اند. آمار بانک مرکزی در زمینه‌ تسهیلات پرداختی بانک‌ها نشان می‌دهد در ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۱، نظام بانکی در حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش مسکن و ساختمان پرداخت کرده ‌است در حالی که با گذشت یک سال از اجرای نهضت ملی مسکن پرداخت تسهیلات باید حداقل 360 هزار میلیارد تومان باشد ولی تقریباً نصف این مبلغ پرداخت شده است. در صورتی که تسهیلات پرداختی به بخش مسکن ساماندهی شود و پرداخت آن طبق قانون جهش تولید مسکن به پیش برود، می‌توان انتظار داشت سرعت ساخت، تولید و عرضه مسکن بیشتر و بخشی از کاهش ساخت سال‌های اخیر جبران شود. این ساخت و ساز ثبات قیمتی در بازار مسکن ایجاد خواهد کرد.