فریبا خان احمدی
خبرنگار

تجهیزات پزشکی در کنار دارو از اقلام و فرآورده‌های استراتژیک به شمار می‌روند که اگر دسترسی بیماران به آن با اختلال یا قیمت بالاتر محقق شود، زنجیره درمان با مشکل مواجه خواهد شد. البته محدودیت منابع و اجرایی نشدن برخی قوانین و ناسازگاری آنها با زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری و تحریم‌های بین‌المللی، پروسه تأمین را با مشکلاتی مواجه ساخته است، چنانچه مهندس روح الله مزینانی در گفت‌وگو با «ایران» دلیل اصلی کمبودهای مقطعی در سالیان گذشته را مواردی از این دست عنوان می‌کند. هم اینک 387 هزار کد IRC از ملزومات و تجهیزات پزشکی در سامانه تیتک سازمان غذا و دارو ثبت شده است، حدود دو هزار تولید کننده، دو هزار شرکت وارد کننده و تأمین کننده و دو هزار و 500 توزیع کننده فعال تجهیزات و ملزومات پزشکی در کشور فعالیت دارند. از سوی دیگر حدود یک هزار و 800 صنف عرضه کننده برخی اقلام پزشکی و بیش از 400 شرکت ارائه دهنده خدمات پس از فروش دستگاه‌های پزشکی و کنترل کیفی نیز در این حوزه فعال هستند. از سوی دیگر بیش از 300 هزار مدل وسیله پزشکی ثبت و در بازار تجهیزات پزشکی وجود دارد، اقلامی که مدیریت تأمین آن با قیمت مناسب و توزیع آن برعهده نظام سلامت کشور است.
 
بازمهندسی فرایندها و کنترل قیمت برای کاهش پرداختی از جیب بیمار
  سرپرست اداره کل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو درباره وضعیت دسترسی مردم به تجهیزات پزشکی می‌گوید: اداره کل تجهیزات پزشکی با اجرای طرح بازمهندسی فرایندها و ساختار با رویکرد حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین به منظور شفافیت و دسترسی به اطلاعات، چابک سازی، رقابت سالم، استفاده از توان حداکثری، استفاده از خرد جمعی، ضوابط الکترونیکی و حذف سلایق (دولت الکترونیک)، تسریع صدور مجوزها و حذف مجوزهای کتبی در حوزه تجهیزات پزشکی طی یک سال گذشته مدعی‌ است نه تنها کنترل قیمت در این حوزه بلکه کاهش پرداختی از جیب بیمار را بویژه در اقدام شمول یارانه ارزی کاهش داده است. وی در ادامه می‌افزاید: بر اساس گزارش‌ها 387 هزار کد IRC در حوزه تجهیزات پزشکی شامل حدود 240 هزار وسیله پزشکی بجز وسایل مصرفی، لوازم جانبی یا کالاهای مصرفی دستگاه‌های پزشکی و آزمایشگاهی است.
مهندس مزینایی می‌گوید: در حوزه تجهیزات پزشکی قیمت ارزی تثبیت و قیمت بالای ارز ثبت شده برای برخی شرکت‌ها تعدیل شده که البته با مقاومت‌هایی مواجه و بعضاً حاشیه‌هایی نیز به دنبال داشته است. وقتی نیاز به تأمین کالا یا تعدیل قیمت ارزی یک کالا باشد، سازمان غذا و دارو با اعلام بازمهندسی و درصورت لزوم فراخوان قیمت ارزی مورد نظر را در سامانه IMED اعلام و تأمین کالا در جهت تعدیل قیمت ارزی و تعداد مورد نیاز، صورت می‌گیرد.
 به گفته او، در بازمهندسی سیاست‌های ارزی، کالایی مانند استنت کرونری دارویی تا سال گذشته، 290 دلار قیمت داشت که به 200 دلار رسیده است؛ بنابراین بین 30 تا 50 درصد برخی کالاها با بازمهندسی ارزی، کاهش یافته و قیمت ریالی برای یک کد IRC در سال گذشته، سه میلیون و 100 هزار تومان بوده و در سال جاری به دو میلیون و 100 هزار تومان رسیده است.
 
درآمدزایی شنوایی سنج‌ها با خدمات سمعک به‌ مثابه نصب برنامه‌های موبایلی گوشی فروشان!
 حساسیت و وسعت بازار تجهیزات پزشکی به قدری است که به محلی برای درآمدهای آنچنانی در حوزه‌های مختلف بدل شده است، از تجویز برندهای خاص برخی پزشکان ارتوپد برای کشکک زانو گرفته تا قیمت‌های نجومی سمعک؛ این موضوع تا جایی پیش رفته است که منفعت برخی پزشکان، بیماران نسخه به دست را برای تهیه یک برند خاص پروتز آواره این بازار گسترده می‌کند یا قیمت 3 میلیون تومانی یک سمعک ساده با خدمات پس از فروش گاهی تا 10 میلیون تومان برای بیمار آب می‌خورد. در همین رابطه مهندس مزینایی عنوان می‌کند: بر این اساس شرکت‌های تأمین کننده سمعک ملزم به درج قیمت‌های مصوب روی بسته‌بندی سمعک شدند، همچنین قیمت‌ها در سایت اداره کل تجهیزات پزشکی سازمان غذا و دارو به‌ روز‌رسانی می شود و به اطلاع عموم می‌رسد.
 سرپرست اداره کل امور تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو می‌گوید: تا پیش از این 70 درصد بازار واردات سمعک در انحصار دو شرکت بود که با بازمهندسی انجام شده، گامی به سوی انحصارزدایی برداشته و قیمت ارزی و مجوز تعدادی برای شرکت‌ها تعدیل شد. بر این اساس در حال حاضر 12 تأمین‌ کننده سمعک در کشور وجود دارد .
او با اشاره به اصلاح فرایند صدور فاکتور با قیمت مصوب سمعک عنوان می‌کند: اگرچه قیمت سمعک با الصاق برچسب قیمت روی سمعک الزامی است اما در گذشته برخی ارائه‌دهندگان خدمت، سمعکی را که قیمت روی آن حدود 2 میلیون تومان است تا حدود پنج برابر با اضافه کردن ارائه خدمات به بیمار در فاکتور سمعک عرضه کرده‌اند که با اجرای طرح اصالت کالا (راه‌اندازی سامانه بیمه با ارتباط سامانه الکترونیکی تیتک) و الصاق برچسب قیمت روی سمعک از سوء‌استفاده احتمالی جلوگیری به عمل می‌آید.
 
افزایش 100 درصدی برچسب‌گذاری اصالت روی اقلام تجهیزات پزشکی
مهندس مزینانی درباره برچسب‌گذاری اصالت اقلام تجهیزات پزشکی اظهار می‌دارد: تأکید بر اصالت سنجی با برچسب اصالت و شناسه‌گذاری تجهیزات پزشکی وارداتی از مبدأ تا مقصد مصرف در راستای قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز و مبنا قرار دادن میزان برچسب گذاری برای تعیین میزان محصول تولید داخل می‌تواند آمار دقیقی از وضعیت تولید تجهیزات و ملزومات پزشکی در کشور ارائه دهد و در مدیریت تأمین نیاز حوزه سلامت کشور مورد استفاده قرار گیرد.
در حدود 500 قلم نوع تجهیزات و ملزومات پزشکی  با توجه به میزان تولید کالاهای مصرفی و سرمایه‌ای در کشور خودکفا هستیم، حمایت از تولیدکنندگان واقعی از اولویت‌های اجرایی در راستای افزایش تولید داخل است، همچنین نگاه به صادرات به منظور شکوفایی این حوزه مورد توجه ویژه قرار داشته و برخی شرکت‌های تولید کننده تجهیزات و ملزومات پزشکی در کشور، محصولات خود را به بیش از 60 کشور دنیا صادر می‌کنند و یک هزار و 850 پروانه صادراتی نیز از سوی اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو صادر شده است.
او همچنین درباره چگونگی تأمین بموقع اقلام پزشکی می‌گوید: با همفکری و مشارکت تولیدکنندگان واقعی و تأمین کنندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی و همکاری سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با گذر از تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی و جلوگیری از سوء استفاده و رانت اندک سودجویان و هوشیاری رسانه‌های داخلی، می‌توانیم شاهد ادامه تأمین بموقع تجهیزات و ملزومات پزشکی نظام سلامت کشور باشیم.