گروه اقتصادی/ در حالی که گزارش مرکز آمار از کاهش 1.3 درصدی نرخ بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی حکایت دارد، داده‌های سازمان فنی و حرفه‌ای از نقش مهارت آموزی در کاهش این نرخ خبر می‌دهند.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ساله و بیشتر فارغ‌التحصیل آموزش عالی، در پاییز امسال نشان می‌دهد ۱۲.۵ درصد از جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی بیکار بوده‌اند این در حالی است که این آمار در مدت مشابه سال گذشته ۱۳.۸ درصد بوده است.
بر اساس اعلام سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای بیش از ۴۰ درصد مهارت‌آموزان را دانش‌آموختگان دانشگاهی تشکیل می‌دهند که حدود ۶۰ درصد فارغ‌التحصیلانی که در دوره‌های مهارتی حضور داشتند، موفق به یافتن شغل و جذب در بازارکار می‌شوند.
سهم بالای دانش‌آموختگان از نرخ بیکاری و در مقابل، سهم قابل توجه افراد دارای مهارت در قالب نیروی کار دانش‌آموخته یا افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، نشان از کارکرد مسأله مهارت در یافتن اشتغال برای کارجویان دارد.
در طول دهه‌های گذشته باور نادرست اشتغال از مسیر دانشگاه، زمینه گسترش بی‌رویه، بدون ضابطه و فارغ از سیاستگذاری و برنامه‌ریزی درست برای ایجاد تناسب بین دانش‌آموختگان و نیاز بازار کار را فراهم کرده است. به دنبال استمرار این شرایط و نبود تعادل بین خروجی تحصیلکردگان دانشگاهی و بازار اشتغال، وضعیت نامتعادلی در عرضه و تقاضای حوزه اشتغال ایجاد شد و در این بین خلأ مهارتی کارجویان بویژه دانش‌آموختگان بسیاری از رشته‌های دانشگاهی کاملاً شکل گرفت.
با توجه به نیاز امروز بازار کار به جذب نیروی کار ماهر بویژه افراد دارای مهارت‌های به روز و دارای کاربرد چندوجهی در بخش فناوری، طبیعتاً باید انگیزه کارجویان برای تقویت مهارت باشد.
در وضعیت ترسیم شده دانش‌آموختگان در حوزه‌های مهارتی، اشتغال و بیکاری در کنار انتخاب مسیر اشتغال از طریق تحصیلات دانشگاهی توسط کارجویان، تأکیدی بر لزوم بازتعریف ارتباط دانشگاه و مراکز آموزش مهارت و همچنین سیاستگذاری آموزش عالی با تلفیق مهارت‌آموزی است.
تربیت نیروی کار دانش‌آموخته ماهر برای ورود به بازار اشتغال علاوه بر تأمین نیاز کسب و کارها به فارغ‌التحصیلان ماهر، رشد بهره‌وری و کاهش نرخ بیکاری را موجب می‌شود.
اشتغال بیش از ۲۴ میلیون نفر در کشور
اشتغال بیش از ۲۴ میلیون نفر در کشور، نشان از وجود شغل‌های مختلف با نیازهای مهارتی متفاوت دارد که در این میان بخش قابل توجهی از جامعه شاغلان را افراد ماهر تشکیل می‌دهند.
این مسأله وقتی بیشتر رنگ حقیقت به خود می‌گیرد که معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از رشد ۴۰ درصدی ارائه آموزش‌های مهارتی به ۱۹ گروه مخاطب این سازمان در ۹ ماه سال جاری نسبت به زمان مشابه خبر داده است.
غلامحسین حسینی‌نیا، رئیس سازمان آموزش فنی‌ و حرفه‌ای گفته است که نیاز سالانه بازار کار به مهارت‌آموزی چهار میلیون نفر است و بر فراگیری مهارت آموزی تأکید کرده است. وی طرح‌های کهاد، نخلستان و محیط کار واقعی را از برنامه‌های جدید سازمان عنوان کرده و گفته که در طرح کهاد، دوره‌های آموزشی تلفیقی یا هیبریدی مهارتی همزمان با آموزش‌های کلاسیک، برای دانشجویان در نظر گرفته می‌شود که شامل ۵۴۰ ساعت آموزش معادل ۱۸ واحد درسی است.
رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای گفته که در طرح نخلستان نیز برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که رشته‌های تحصیلی آنها در بازار کار، مشتری ندارد طرح آموزش مهارتی در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در قالب دوره‌های ۶ ماهه و یک دوره سه ماهه کارورزی در مراکز پارک علم و فناوری و توسعه مهارت پیش‌بینی شده است.
معاون وزیر کار، بهترین نوع آموزش را آموزش در محیط کار واقعی خوانده و گفته که تجربه و مطالعات نشان می‌دهد که بهترین شیوه آموزشی، آموزش در محیط واقعی کار است و ۳۰ درصد از آموزش‌های مهارتی ارائه شده از طریق این سازمان به صورت تئوری و ۷۰ درصد به صورت عملی است.
بنا به گفته حسینی نیا، افراد در آموزش محیط واقعی کار به واحدهای کارگاهی معرفی شده و تحت پوشش بیمه حوادث قرار می‌گیرند. طبق آمار بیش از ۸۰ درصد این افراد جذب بازار کار می‌شوند و این طرح افزایش بهره‌وری ملی را به همراه دارد.
وی با اشاره به ارائه آموزش‌های مهارتی به یک میلیون و ۳۱۰ هزار نفر در ۹ ماهه سال جاری، گفته که ۶۳۲ هزار نفر در بخش دولتی و ۶۷۸ هزار نفر در بخش غیردولتی، موفق به کسب آموزش‌های مهارتی شدند.
بر اساس اعلام مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سال گذشته بیش از ۱۰۸ میلیون نفر- ساعت آموزش مهارتی در رشته‌های مختلف در مراکز مهارت‌آموزی ارائه شده است.
کاهش نرخ بیکاری با افزایش مهارت
کارشناسان حوزه کسب ‌و کار معتقدند به واسطه نیاز مهارتی بازار کار، تقویت سیاست‌های مهارتی و تمایل کارجویان از جمله فارغ‌التحصیلان به کسب مهارت‌های فنی و تخصصی به دلیل ارتباط اشتغال و مهارت در سال‌های اخیر گسترش یافته است.
به اعتقاد کارشناسان و فعالان حوزه اشتغال و مهارت، با توجه به تأثیر شاخص‌های سیاستگذاری، حضور مربیان ماهر و حمایت‌های قانونی و مالی در افزایش مهارت‌آموزی، تأثیر مستقیم توسعه آموزش‌ مهارت بر جذب افراد در بازار کار در این شرایط محقق می‌شود.
آمارهای اشتغال افراد ماهر و بیکاری کارجویان بدون مهارت نشان می‌دهد بخش عمده جامعه بیش از ۲ میلیون و 600 هزار نفری کارجویان، به دلیل عدم مهارت‌های فنی و تخصصی، موفق به یافتن شغل مناسب و جذب در بازار کار نشده‌اند.
همچنین در نقطه مقابل این روند، افراد جذب شده در بازار اشتغال به دنبال مزیت مهارتی خود و به‌روزرسانی آن موفق به استمرار حضور در شغل‌های مربوطه شده‌اند.
مهارت فنی؛ ابزار جذب و اشتغال کارجویان
ناصر چمنی، کارشناس و فعال حوزه کسب ‌و کار در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با اشاره به اینکه مهارت به عنوان ابزار ورود به بازار اشتغال شناخته شده، گفت: کارجویان دارای مهارت در راستای یافتن شغل در بازار کار شرایط بهتری نسبت به دیگران تجربه می‌کنند.
وی افزود: با نگاه کارمندمحوری و به صرف دانش‌آموختگی، بدون کسب و به‌روزرسانی مهارت‌های فنی، امکان اشتغال و حضور مؤثر در کارگاه‌ها کمتر ایجاد خواهد شد.
چمنی با اشاره به آمار بالای بیکاری در بین افراد بدون مهارت، اظهار کرد: صرف‌ داشتن مدارک دانشگاهی یا تجربیات اشتغال بدون کسب و گسترش مهارت مورد نیاز کارگاه‌ها، چالش اشتغال را برای افراد جویای کار باقی خواهد گذاشت.
وی افزود: هزینه‌کرد در مسیر دانشگاه بدون تلفیق مهارت‌آموزی با دانش نظری روز، بدون شاخص‌های مؤثر در اشتغال منجر به یافتن شغل مناسب برای جویندگان کار نمی‌شود. این نکته برای افراد بدون تحصیلات دانشگاهی هم صدق می‌کند.
وی تصریح کرد: عدم ایجاد ارتباط بین مراکز مهارت‌آموزی و کم‌توجهی سیاستگذاران و تصمیم‌سازان حوزه اشتغال به تأثیر مهارت در تربیت نیروی کار، رشد نرخ بیکاری و آسیب‌های متعدد برای کارجویان و کارفرمایان را به دنبال خواهد داشت. با توجه به جمعیت حدود ۲۴ میلیون نفری افراد ۱۵ ساله و بیشتر کشور، توسعه آموزش‌ مهارتی جهت تربیت نیروی کار برای ورود به بازار اشتغال و هدفگذاری جذب این بخش از جامعه باید مورد توجه تصمیم‌سازان باشد. در این شرایط است که مهارت‌آموزی در قالب سیاست پایه اشتغال، امکان ایجاد تعادل عرضه و تقاضای نیروی کار را فراهم خواهد کرد.
بهره‌مندی از روش‌های متنوع آموزش مهارت علاوه بر امکان جذب نیروی کار و کارجویان برای فراگیری مهارت و تبدیل شده به افراد ماهر، ارتقاء و رشد بهره‌وری تولید و نیروی کار را با استفاده از چاشنی مهارت فراهم خواهد کرد.
در همین باره، سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای در وضعیت ترسیم‌شده تدوین و تنظیم استانداردهای جدید آموزشی و تسریع در اجرای سیاست‌های کلان آموزش و مهارت‌محور در راستای تحقق اهداف مرتبط با تربیت نیروی کار و ارتقای کمی و کیفی سطح مربیان و آموزش‌های مهارتی نقش ویژه‌ای را ایفا خواهد کرد.

برش
افزایش مهارت‌آموزی اولویت اشتغالزایی در کشور است

رئیس کمیته کارگری و کارفرمایی با اشاره به اهمیت بحث اشتغال در کشور گفت: مهارت آموزی در اولویت‌های اشتغالزایی و اولویت‌های طرح سالانه یک میلیون شغل ما قرار دارد. پیش از ظهر دیروز  نشست «اهمیت واکاوی و بررسی تطبیقی وضعیت فرهنگی، اجتماعی کارگران پیش و پس از انقلاب اسلامی» با حضور مسعود مقواساز (رئیس کمیته بسیج ستاد دهه فجر انقلاب اسلامی) و محمد چکشیان (معاون اجتماعی و فرهنگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) در محل شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی برگزار شد. سردار مقواساز به تبیین و معرفی برنامه‌های ایام بزرگداشت دهه فجر و جشن‌های آن پرداخت.
محمد چکشیان، معاون وزیر کار با  اشاره به فرارسیدن ایام دهه فجر افزود: در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی رهبری تأکید ویژه‌ای بر نگاه امیدوارانه به آینده دارند. این نگاه خوشبینانه باید البته واقعی و منطقی باشد. رئیس کمیته کارگری و کارفرمایی گفت: یکی از مسائل ما اشتغال است اما پس از آن فرهنگ کار و اشتغال مهم است. ما بخشی از جامعه را داریم که یا انگیزه کار ندارند یا اینکه مهارت لازم را ندارند که به همین دلیل مهارت آموزی در اولویت‌های اشتغالزایی ما و اولویت‌های طرح سالانه یک میلیون شغل ما قرار دارد.