رئیس هیأت‌رئیسه صندوق‌های بازنشستگی صنعت نفت در گفت‌وگو با «ایران»
دولت قبل هیچ پالایشگاهی نساخت
صندوق بازنشستگی صنعت نفت 30 میلیارد دلار طرح توسعه‌ای دارد
مجید میرزاحیدری
خبرنگار
اجرای طرح‌های توسعه‌ای سنگین در صندوق‌های بازنشستگی، پس‌انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت، صندوقی که در سال 1326 تشکیل شده است. گفته می‌شود که دایره پوشش این صندوق دست‌کم بیش از یکصد هزار نفر از کارکنان و بازنشستگان صنعت نفت است.
از صندوق‌های بازنشستگی صنعت نفت به عنوان یکی از بازیگران تأثیرگذار در صنعت نفت یاد می‌شود، صندوقی که طرح‌های متنوعی را در حوزه تولید نفت، گازو پتروشیمی در دست اجرا دارد.
برای آشنایی بیشتر با برنامه‌های این صندوق گفت‌و‌گویی با عبدالحسین بیات، رئیس هیأت‌رئیسه صندوق‌های بازنشستگی صنعت نفت انجام شده که از نظر می‌گذرد:
مهم‌ترین برنامه‌های جنابعالی برای ساماندهی طرح‌های سنواتی و راکد در صندوق چه بود؟
اولین اقدام در صندوق تعریف رویکرد صندوق در حوزه اقتصاد بود. صندوق در آستانه 76 سالگی خود تاکنون هیچ کمکی از دولت و وزارت نفت در قالب ردیف بودجه‌ای دریافت نکرده است.
درراستای ساماندهی طرح‌های راکد و سنواتی اقدامات مهمی صورت گرفت که از جمله آنها فعال‌سازی شرکت مایع‌سازی گاز ایران بود.
یکسری از شرکت‌های راکد هم وجود داشتند که بر اساس ظرفیت‌های مورد نظر، فعال نبودند که با همکاری با شرکت ملی گاز به ظرفیت صد درصدی رسیده‌اند.
یک طرح دیگر پتروشیمی خارک بود که زیر ظرفیت فعال بوده و با همکاری با شرکت ملی نفت، موانع تولید برطرف شد.
طرح متانول دوم پتروشیمی خارک هم با وجود سرمایه‌گذاری 200 میلیون دلاری اما در آن تصمیم خاصی اتحاذ نشده بود که با پیگیری تعیین تکلیف شد و پروژه از حالت خواب رها شد.
در حال حاضر صندوق چه میزان طرح در دست اجرا دارد؟
صندوق بازنشستگی در زمینه پتروشیمی، پالایشی و پتروپالایش طرح‌های توسعه‌ای خوبی در دست اقدام دارد که میزان سرمایه‌گذاری ما در حوزه نفت 16 میلیارد دلاربوده اما در کل میزان سرمایه‌گذاری ما در زمینه طرح‌های توسعه‌ای بالای 30 میلیارد دلار است.
چرا در زمینه جذب سرمایه‌گذار خارجی در صنعت پتروشیمی ضعف‌های جدی وجود دارد؟
اولین نکته اینکه باید نرخ خوراک منطقی باشد، در کل دنیا در زمینه نرخ خوراک یک منطقی حاکم است، اما متأسفانه در کشور ما در این زمینه تنگ‌نظری‌هایی وجود دارد. باید در زمینه جذب سرمایه‌گذار همه حلقه‌ها را دید از جمله اشتغال و توسعه پایدار، زیرا افرادی که تمامی حلقه‌ها را نمی‌بینند به اقتصاد کشور آسیب می‌زنند. باید در زمینه جذب سرمایه‌گذار همه فواید را دید، حتی دانشی که در کشور بومی می‌شود واشتغالزایی و ثروتی که برای کشور ایجاد می‌شود. اگر قیمت خوراک منطقی نباشد جذب سرمایه‌گذار صورت نمی‌گیرد، سرمایه‌گذار انسان گیجی نیست و مثل یک پرنده که از آسمان در حال بررسی موقعیت‌ها است موارد را بررسی کرده و هرجا که جذاب‌تر باشد، ورود می‌کند. در واقع در کشور ما از جذابیت‌های صنعت نفت و گاز به‌درستی استفاده نمی‌شود که بخشی ازاین امر به دلیل تنگ‌نظری برخی از افراد در قیمت‌گذاری خوراک است. همین امر باعث می‌شود تا نفت زیر زمین مانده و استفاده درستی هم از آن نمی‌شود. در واقع من طرفدار منطقی‌سازی قیمت خوراک هستم و اگر قیمت خوراک منطقی شد سرمایه‌گذار هم جذب کشور می‌شود.
چرا در دهه اخیر در زمینه توسعه پالایشگاهی اقدام خاصی صورت نگرفت؟
واقعیت این است، افرادی که معتقدند پالایش صرفه اقتصادی ندارد تصور درستی ندارند، درشرایطی که بنزین باید وارد شود، خرید بنزین از بخش غیردولتی در داخل بازهم صرفه اقتصادی دارد. اگر بخواهیم بنزین را وارد کنیم یا از بخش غیردولتی بخریم، بازهم پالایش حتماً توجیه اقتصادی دارد.
مشکل اصلی این است که در زمینه زنجیره ارزش تمرکز جدی نشده، در حالی که زنجیره ارزش در دنیا اثبات شده است. در دولت‌های قبلی گفته شد که پالایشگاه‌سازی صرفه اقتصادی ندارد در حالی که منطق درستی نیست و به پالایشگاه‌سازی توجهی نشد. برخی از وزرای نفت ما هم سابقه طولانی داشته‌اند اما معتقدم که در مدیریت کلان نباید بیش از 8 سال مسئولیت در اختیار یک فرد قرار داد تا خطای راهبردی هم شکل نگیرد.
با توجه به تمرکز تعداد زیادی از شرکت‌ها در زیرمجموعه صندوق، برای خروج از شرکت‌های کم‌بازده برنامه دارید؟
یکی از برنامه‌های اساسی صندوق خروج از شرکت‌های کم‌بازده و تمرکز بر شرکت‌های پربازده است، بنابراین در گام نخست شرکت‌های کم‌بازده شناسایی شده و اگر لازم شد، آنها هم واگذار خواهند شد.
قرار است که تمرکز صندوق بر شرکت‌ها و طرح‌های بزرگ‌تر و پربازده‌تر باشد، طرح‌هایی که بخش خصوصی توان حضور در آنها را ندارد. قرار نیست که صندوق بازنشستگی نفت وارد رقابت با بخش خصوصی شود.
از نظر سهم سرمایه‌گذاری، صندوق در صنعت نفت و گاز چه میزان سهم دارد؟
صندوق نفت بر اساس ماهیتی که داشته عمده فعالیت آن در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی است. کل سبد دارایی صندوق تا قبل از خرید هلدینگ خلیج فارس 400 هزار میلیارد تومان بوده که از این مقدار 88 درصد آن در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی است. 2.4 درصد دارایی ما در زمینه املاک است. در زمینه تأمین مالی و سرمایه‌گذاری هم 4 درصد دارایی‌های ما در بخش تأمین سرمایه است. در بخش اوراق و درآمد ثابت هم موجودی نقدی ما 1.5 درصد دارایی ما در آنجاست. تمایل داریم که در زمینه معدن از جمله توسعه معادن مس و طلا ورود کنیم که در اولویت اول صندوق قرار دارد. در زمینه الکترونیک و صنایع های‌تک ورود خواهیم کرد. در زمینه مخابرات هم شرکتی ایجاد کرده‌ایم که نقش اپراتور چهارم را ایفا خواهد کرد.
در حال حاضر با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم مذاکراتی انجام شده که یک شرکت مخابراتی فعال شود و همه این اقدامات در راستای تنوع در سبد دارایی‌های صندوق خواهد بود.