گفت‌و‌گو ی «ایران» با علی ثابت‌نیا رئیس اولین جشنواره ملی عود نوازی
جشنواره‌های موسیقی بستری برای معرفی اصالت‌ها هستند
ندا سیجانی
خبرنگار
نخستین جشنواره ملی عودنوازی با دبیری ارسلان کامکار از 16 اسفندماه در جزیره قشم برگزار می‌شود.
علی ثابت‌نیا رئیس اولین جشنواره ملی عودنوازی قشم در گفت و گو با «ایران» درخصوص تعداد آثار ارسالی به دبیرخانه جشنواره اظهار داشت: «با اتمام مهلت ارسال آثار در هفتم بهمن‌ماه، ۱۵۷ اثر از ۱۳۷ هنرمند به جشنواره ارسال شد. این جشنواره در دو بخش ردیف دستگاهی و نواحی در دو رده سنی زیر ۱۸ سال و بالای ۱۸ سال برگزار می‌شود. ارسال آثار در بخش مقدماتی جشنواره به‌صورت ویدیویی بوده که در هفته‌های گذشته با حضور اساتید عودنوازی موسیقی دستگاهی و نواحی ایران از مناطق مختلف کشور، آثار شرکت‌کنندگان داوری شد و در مجموع ٣۵ نوازنده توانستند به مرحله نهایی جشنواره راه پیدا کنند.»
حضور پرشور نوازندگان موسیقی دستگاهی در جشنواره
به گفته ثابت‌نیا، بخش موسیقی دستگاهی بیشترین تعداد آثار ارسالی را داشته است که شرکت‌کنندگان بیشتر از استان‌های تهران، فارس و اصفهان بوده‌اند و در بخش موسیقی نواحی، استان‌های هرمزگان و کردستان بیشترین آثار را به این جشنواره ارسال کرده‌اند.
او در رابطه با ارزیابی خود از این جشنواره گفت: «آنچه اتفاق افتاد از نظر کمی و کیفی فراتر از انتظار بود؛ با توجه به تجربه برگزاری جشنواره موسیقی نواحی و جشنواره موسیقی جوان و طبق اعلام نظر کارشناسان، مشارکت خوبی در گام نخست جشنواره صورت گرفته است. این جشنواره برای اولین بار است که برگزار می‌شود؛ بنابراین قطعاً نقاط ضعفی هم وجود دارد که کارشناسان حاضر در دبیرخانه بعد از پایان رویداد، نقاط ضعف و قوت را بررسی خواهند کرد تا در دوره‌های بعد شاهد اتفاقات بهتری باشیم. ناگفته نماند که زمان ما در این دوره بسیار محدود بود و فرصتی برای تبلیغات کافی نداشتیم اما با وجود این مسائل، میزان مشارکت مطلوب بود. هدف اصلی و تلاش ما معطوف بر کیفیت است و آثار ارسالی از کیفیت بالایی برخوردار بودند؛ این اتفاق خوب نشان‌دهنده این است که عودنوازی در دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است.»
استقبال از استعداد‌های عودنوازی
رئیس جشنواره ملی عودنوازی قشم با اشاره به تعداد شرکت‌کنندگان این جشنواره در بخش موسیقی نواحی در مقایسه با جشنواره موسیقی جوان گفت: «اغلب شرکت‌کنندگان در جشنواره‌های موسیقی نواحی و جوان به خط ساحلی خلیج فارس یعنی استان‌های هرمزگان، خوزستان و تعداد محدودتری هم از استان بوشهر محدود می‌شدند اما در این جشنواره از استان‌های کردستان، خراسان و مازندران هم افرادی شرکت کردند، با توجه به این موضوع می‌توان گفت با وجود سابقه اندک ساز عود در موسیقی اقوام ایرانی، این ساز توانسته جایگاه خود را در فضای موسیقی نواحی گسترده کند و در جمع سازهایی قرار گیرد که در گرو‌ه‌نوازی‌ها یا تک‌نوازی‌های موسیقی نواحی شنیده شود و این جایگاه ثابت بماند.»
موسیقی اقوام
موسیقی زنده و پویا است
او در پاسخ به این سؤال که آیا در این جشنواره بین هنرمندان موسیقی نواحی و دستگاهی شاهد همنوازی خواهیم بود، اظهار کرد: «بله، ان‌شاءالله پس از طی شدن مرحله داوری، تمرکزمان بر اجراها و اختتامیه خواهد بود و گروه‌نوازی نوازندگان هرمزگانی را خواهیم داشت و در مراسم اختتامیه شاهد تلفیق سازها با ساز عود خواهیم بود که برنامه جالب و قابل توجهی است.»
ثابت‌نیا درباره بیشتر دیده شدن موسیقی اقوام ایران در کنار سازهای ایرانی بیان داشت: «به نظرم موسیقی مقامی ایران در حال حاضر مهجور نیست اگرچه تا به امروز در شأن و ظرفیت‌های خود در سطح بین‌المللی به آن پرداخته نشده است اما اگر نگاهی به اجرای موسیقی نواحی در مناطق بومی خود داشته باشید، خواهید دید این موسیقی همچنان زنده است و عودنوازی در اکثر خانه‌های روستایی جزیره قشم و هرمزگان شنیده می‌شود؛ بنابراین این موسیقی مهجور نیست بلکه زنده و پویاست. نکته دیگر اینکه برخی از هنرمندان تلاش می‌کنند تا موسیقی نواحی را با آزمون و خطا با موسیقی روز دنیا تطبیق دهند؛ اجرای آثار متنوع و استفاده از تکنیک‌ها و تجربیات نوازندگان مطرح ایران و جهان، تلفیق با سازهای ملی، کلاسیک و حتی الکترونیک از نمونه‌های این تلاش است که البته اکثر این تجربه‌ها به بهای از بین رفتن اصالت‌ها نیست؛ ما در چنین جشنواره‌هایی اصالت‌ها را پیگیری می‌کنیم اما موسیقی فارغ از همه سیاست‌گذاری‌ها در بستر اجتماعی کشور حرکت می‌کند و سیر خود را دارد. برگزاری اجراهای موسیقی نواحی در تهران و شهرهای بزرگ برای معرفی و آشنایی بیشتر پایتخت‌نشینان و شهرنشینان با فرهنگ و هنر اصیل ایرانی است.
سفر رؤیایی به موسیقی‌های بومی
تنوع سازی، موسیقی و اساتید در کشور ما به گونه‌ای است که حتی در حوزه عودنوازی نتوانستیم جایزه‌ای را با نام پیشکسوتی از این هنر انتخاب کنیم و در نهایت جایزه به نام خود ساز یعنی «عود» انتخاب شد.
اجرای این‌گونه موسیقی متنوع و گسترده در شهرهای بزرگ می‌تواند جرقه‌ای باشد تا علاقه‌مندان به بستر بومی آن موسیقی‌ها سفر کنند تا در آنجا بیشتر بشنوند و آشنا شوند؛ بنابراین جشنواره ملی عودنوازی قشم برای حمایت هنر و هنرمندان حوزه موسیقی نواحی است.»
ثابت‌نیا در پایان گفت: «این جشنواره فرصتی ارزشمند برای محک زدن ظرفیت عودنوازی کشور است و امیدواریم سرآغازی برای بین‌المللی شدن آن در رویدادهای بعدی باشد و برگزاری جشنواره ملی عودنوازی بتواند با تداوم و کیفی‌سازی به یک رویداد بین‌المللی تبدیل شود.»