نگاهی به فیلم «اتاقک گلی» از بهترین فیلم‌های سینمای دفاع مقدس در جشنواره فیلم فجر
تصویری واقع‌گرایانه از قساوت منافقین
محمدصادق عابدینی
منتقد سینما
فیلم سینمایی «اتاقک گلی»، اولین تجربه محمد عسگری در فیلمسازی است، فیلمسازی که در کارنامه خود سال‌ها دستیاری کارگردانان سرشناس سینمای ایران را دارد. عسگری در نخستین فیلمش سراغ یک موضوع تاریخی در برهه مهمی از دفاع مقدس رفته است. «اتاقک گلی» بر مبنای یک اتفاق واقعی شکل گرفته و تأکید بر اینکه ماجراهای فیلم براساس واقعیات ساخته شده، نوعی حس مستندنگاری را به بیننده منتقل می‌کند. ماجرای فیلم در یک روستای مرزی در استان کرمانشاه می‌گذرد. مردم روستا که از وقایع جنگ بی‌خبرند با حضور انبوه نیروهای مسلح غافلگیر می‌شوند و وقتی که آتش درگیری شعله می‌کشد متوجه می‌شوند که روستا به بخشی از میدان عملیات مرصاد تبدیل شده است. «اتاقک گلی» دومین اثر قابل اعتنای سینمایی درباره عملیات مرصاد است. پیشتر محمدحسین مهدویان در «ماجرای نیمروز، رد خون» به شکل مفصلی به این عملیات ویژه پرداخته بود و چگونگی متلاشی شدن ارتش منافقین در مرصاد را به تصویر کشیده بود. اما فیلمی که عسگری ساخته است به جنبه دیگری از این عملیات و کشتار مردم بی‌گناه توسط منافقین پرداخته است.
نجات مردم یک روستا که در معرض کشتار توسط منافقین هستند و ایثار نیروهای سپاه در فدا کردن جان خود برای حفظ جان روستاییان خط اصلی داستان فیلم «اتاقک گلی» را شکل می‌دهد. اگرچه «اتاقک گلی» در پرداختن به این موضوع تا حدودی درگیر شعارزدگی می‌شود، اما نگاه ملی غالب در فیلم کاملاً به چشم می‌آید. «اتاقک گلی« از این‌رو می‌تواند فیلمی متفاوت در سینمای دفاع مقدس باشد که فداکاری نیروهای ایرانی در حفظ جان هموطنان خود را به طور ویژه مدنظر قرار داده است. از سوی دیگر قساوت منافقین در کشتار مردم، که تا حدودی در «ماجرای نیمروز» به تصویر کشیده شده بود، این بار در حجم بیشتری به نمایش درآمده است. تورج الوندی، بازیگری که با فیلم «نگهبان شب»، ساخته سیدرضا میرکریمی به سینما معرفی شد، در «اتاقک گلی» بازیگر نقش شاهو است. شاهو جوانی است که در ابتدای فیلم یک شخصیت منفعت طلب دارد و در طول فیلم چهره یک قهرمان را به خود می‌گیرد. فیلم به دلایل اقتصادی از آوردن چهره‌های شناخته شده خودداری کرده است و همین موضوع باعث شده تا باورپذیری داستان با حضور چهره‌های گمنام بیشتر شود. «اتاقک گلی» از حیث پرداختن به جلوه‌های ویژه خساست به خرج نداده است و جلوه‌های ویژه میدانی فیلم از نقاط قوت آن به شمار می‌رود. استفاده مناسب از جلوه‌های ویژه باعث شده تا جذابیت بصری فیلم افزایش یابد و آن را برای مخاطب به اثری جاندار تبدیل کند. به نظر می‌رسد نقطه ضعف فیلم بیشتر در بحث فیلمنامه است. با وجود اینکه قرار است بیننده شاهد یک ماجرای واقعی باشد و چهارچوب‌های داستان از پیش مشخص است، فیلمنامه تا حد زیادی از کلیت فیلم عقب‌تر است، این موضوع بخصوص در دیالوگ‌ها خودنمایی می‌کند که کار را به سمت شعارزدگی می‌برد. با این حال می‌توان امیدوار بود که «اتاقک گلی» همان طور که با اعتماد به یک گروه جوان تولید شده است، بتواند اعتماد علاقه‌مندان به سینمای دفاع مقدس را به خود جلب کند. با وجود اینکه در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر تعداد آثار مرتبط با جنگ تحمیلی، کم نبود، اما «اتاقک گلی» را می‌توان مهم‌ترین فیلم دفاع مقدسی این جشنواره دانست.