چطور باکتری‌ها در مقابل آنتیبیوتیکها مقاوم می‌شوند
آرزو کیهان
مترجم
سال‌هاست که آنتیبیوتیکها برای مراقبت‌های بهداشتی نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. آنها از حدود 80 سال پیش که معرفی شده‌اند، جان‌های بی‌شماری را نجات داده‌اند. اما برخی از عفونت‌های باکتریایی از آن زمان به آنتیبیوتیکها مقاومت نشان داده‌اند. مقاومت آنتی‌بیوتیکی به این معنی است که یک سویه باکتریایی خاص را نمی‌توان با یک آنتی‌بیوتیک خاص درمان کرد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های امریکا تخمین می‌‌زند که سالانه حدود 2.8 میلیون نفر به عفونت‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک مبتلا می‌شوند که منجر به مرگ بیش از 35 هزار نفر می‌شود.
آنتیبیوتیکها چگونه علیه باکتری‌ها عمل می‌کنند؟
آنتیبیوتیکها برای انواع خاصی از باکتری‌ها سمی هستند و می‌توانند از عملکرد طبیعی باکتری‌ها و گسترش‌شان در بدن بیمار جلوگیری کنند. این باعث می‌شود که باکتری‌ها یا بمیرند یا نتوانند تکثیر شوند. وقتی باکتری‌ها از بین می‌روند یا از تکثیر باز میمانند، مبارزه با عفونت برای سیستم ایمنی ما بسیار آسان‌تر است. برخی از انواع آنتیبیوتیکها در برابر طیف وسیعی از باکتری‌ها مؤثر هستند. آنها «آنتی‌بیوتیک‌های طیف وسیع» نامیده می‌شوند. به عنوان مثال، آموکسی سیلین یک آنتی‌بیوتیک معمولی است که برای انواع عفونت باکتریایی تجویز می‌شود.
سایر آنتیبیوتیکها فقط روی چند نوع باکتری کار می‌کنند. اینها به عنوان «آنتی‌بیوتیک‌های طیف باریک» شناخته می‌شوند. پنی سیلین نمونه‌ای رایج از آنتی‌بیوتیک‌های طیف باریک است.
چگونه باکتری‌ها در طول زمان به آنتیبیوتیکها مقاوم می‌شوند؟
باکتری‌ها موجودات زنده هستند. آنها می‌توانند برای محافظت از خود در برابر آنتیبیوتیکها تغییر کرده و تکامل یابند. هنگامی که باکتری‌ها با آنتیبیوتیکها تماس پیدا می‌کنند و زنده میمانند، مقاومت اتفاق می‌افتد. جهش در ژن‌های آنها به برخی از باکتری‌ها اجازه می‌دهد تا با وجود این آنتیبیوتیکها زنده بمانند و باکتری‌ها این ژن‌ها را به فرزندان خود منتقل می‌کنند. این گونه است که برخی گونه‌های باکتری مقاوم به آنتی‌بیوتیک تشکیل می‌شود. آنتیبیوتیکها در چند دهه گذشته به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این بدان معناست که بسیاری از عفونت‌های باکتریایی در معرض چندین آنتی‌بیوتیک قرار گرفته‌اند. این مواجهه منجر به ایجاد سویه‌هایی شده است. این سویه‌ها بویژه در بیمارستان‌ها و سایر محیط‌‌هایی که تعداد زیادی از افراد مبتلا به عفونت‌های باکتریایی را درمان می‌کنند یا در معرض آنها قرار می‌گیرند، رایج هستند.
چگونه از مقاومت آنتی‌بیوتیکی جلوگیری کنیم
اگرچه مقاومت آنتی‌بیوتیکی به باکتری‌ها و تا حدودی به قدرت بدنی شما بستگی دارد، اما هنوز اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای جلوگیری از ایجاد آن انجام دهید. یکی از مهم‌ترین کارها این است که به‌خاطر داشته باشید لازم نیست هر عفونتی را با آنتی‌بیوتیک درمان کنید و مدام آنتی‌بیوتیک بخورید، به عنوان مثال، عفونت‌هایی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، نه باکتری‌ها و شما نباید برای آنها آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.
از دیگر اقدامات ضروری برای مقابله با مقاوم‌سازی باکتری‌ها در مقابل آنتی‌بیوتیک
آنتیبیوتیکها را فقط زمانی که واقعاً ضروری هستند، طبق تجویز پزشک یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی مصرف کنید.
آنتی‌بیوتیک‌های باقی‌مانده از نسخه قدیمی را مصرف نکنید.
آنتی‌بیوتیکی را که برای شخص دیگری تجویز شده است، مصرف نکنید.
آنتی‌بیوتیک خود را دقیقاً تا زمانی که تجویز شده مصرف کنید، حتی اگر احساس بهبودی دارید.
عادت خوب شستن دست‌ها را فراموش نکنید و مرتب دست‌هایتان را با صابون و آب گرم بشویید.
وقتی احساس بیماری می‌کنید در خانه بمانید.
غذا را روی سطوح تمیز، آماده و طبخ کنید.
گوشت‌ها را همیشه به طور کامل بپزید و ازخوردن لبنیات خام خودداری کرده و لبنیات پاستوریزه استفاده کنید.
با پزشک در مورد واکسیناسیون و تقویت‌کننده‌ها صحبت کنید.
مواد غذایی مفید برای مقابله با باکتری ها
خوردن منظم انواع غذاهای مغذی و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند مرکبات و اسفناج می تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن ما در مقابله با باکتری‌ها کمک کند. از این رو پزشکان خوردن این مواد غذایی را توصیه می‌کنند: فلفل سبز، سیر، زنجبیل، مرکبات دارای ویتامین سی ازجمله پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، لیمو شیرین و لیمو ترش، همچنین کلم بروکلی، اسفناج، آجیل، ماست، دانه‌های آفتابگردان، زردچوبه ، چای سبز، ماهی و کیوی که قادرند میزان سیستم ایمنی بدن را بالا ببرند.