صنعت استخراج رمز ارز و فرصت هایی که از بین می رود
اجرا نشدن مصوبه ایجاد نیروگاه‌های خودتأمین، یعنی فرصت سوزی برای تولید 2هزار‌مگاوات برق،درآمدزایی یک میلیارد دلاری و توسعه فعالیت‌های قانونی
سوسن صادقی/ صنعت استخراج رمزارز در سال 98 با مصوبه هیأت وزیران دولت قبل به عنوان صنعت شناخته شد. در این دولت نیز این مصوبه، با ایجاد تغییراتی ازجمله احداث نیروگاه‌های خودتأمین و تجدیدپذیر، دوباره به تصویب رسید. اما با این همه، استخراج رمز ارز، صنعتی است که به محض فشار بر شبکه سراسری برق و گاز، دستور تعطیلی آن داده می‌شود. این در حالی است که به گفته رئیس کمیسیون رمزارز و بلاکچین سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور (نصر)، این صنعت برخلاف دیگر صنایع به خصوص صنایع فرسوده، می‌تواند با ایجاد نیروگاه‌های خودتأمین، ظرف 2 سال، 2هزار مگاوات برق تولید کند و علاوه بر تأمین نیاز خود به برق، در زمان پیک مصرف به شبکه برق کشور کمک و مازاد برق و انرژی خود را به صورت رایگان به شبکه سراسری تزریق کند. این مزیت، علاوه بر ایجاد اشتغال برای 60 هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم و درآمد سالانه یک میلیارد دلار برای کشور است. با وجود این، ایجاد نیروگاه‌های خودتأمین و خودپراکنده، اتفاقی است که مورد غفلت قرارگرفته است.
تزریق برق به شبکه سراسری با ایجاد نیروگاه‌های خودتأمین
افشین آشوری، رئیس کمیسیون رمزارز و بلاکچین سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور (نصر) در این باره به «ایران» می‌گوید: صنعت استخراج رمزارز دارای ارزش افزوده خوبی است و اگر اجازه توسعه و احداث نیروگاه‌های خودتأمین داده می‌شد، این صنعت نه تنها دیگر نیازی به 300 مگاوات برق نداشت، بلکه 2 هزار مگاوات انرژی تولید و مازاد آن را به شبکه سراسر تزریق می‌کرد. با تعطیلی این صنعت، فرصت‌هایی مانند اشتغالزایی برای 15 هزار نفر به صورت مستقیم و 45 هزار نفر به صورت غیرمستقیم و درآمدزایی سالانه یک میلیارد دلار از دست رفت. به گفته وی به اذعان مسئولان وزارت نیرو و نفت، این صنعت فقط 300 مگاوات برق در سال گذشته مصرف کرده است و دریغ کردن این میزان برق و خاموشی این صنعت باعث شده از دیگر کشورهای پیشرو در این صنعت عقب بمانیم.
این کارشناس صنعت استخراج رمزارز با بیان اینکه هیأت دولت در 22 آبان ماه 1401 مصوبه دولت قبل درباره صنعت استخراج رمزارز را با تغییراتی دوباره تصویب کرد، خاطرنشان می‌کند: یکی از مهمترین تغییرات خوب آن، اضافه کردن بندی مبنی بر توسعه نیروگاه‌های خود تأمین گازی و تجدیدپذیر بود تا این صنعت بدون خاموش کردن مزارع به کار خود ادامه دهد و برای کشور درآمدزایی داشته باشند و از سوی دیگر بتوانند برق مازاد را در زمان پیک مصرف به شبکه سراسری به صورت رایگان اضافه کند. با اینکه توسعه نیروگاه‌های خودتأمین گازی و تجدیدپذیر مصوب شد ولی تاکنون اجرایی نشده است و این صنعت و کشور، با خاموشی مزارع استخراج رمزارز به خاطر مصرف برق، دچار ضرر و زیان شده است. او تأکید می‌کند: با اینکه همتراز کشورهای پیشرو در حال پیش بردن این صنعت در کشور بودیم، به دلیل خاموشی مزارع این صنعت، از کشورهای دیگر عقب افتادیم و قدرت برتر بودن را که به‌دست آوردن آن دور از ذهن نبود، از دست دادیم.
رئیس کمیسیون رمزارز و بلاکچین سازمان نصر کشور می‌گوید: وزارت نیرو اعلام کرده است که امکان تأمین انرژی برق برای این صنعت را به مدت 4 ماه بیشتر در سال نداریم بنابراین ما اعلام کردیم از 12 ماه سال ، 10 ماه به این صنعت گاز ارائه دهید تا با ساخت نیروگاه، نصف برق تولید شده را رایگان برای تامین انرژی در زمان پیک به وزارت نیرو ارائه دهیم ولی متاسفانه تاکنون وزارت نفت با این پیشنهاد موافقت نکرده است. این درحالی است که بازدهی نیروگاه‌های خود پراکنده، نسبت به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی که دارای بازدهی 30 درصدی هستند، بیشتر و بالای 40 درصد است.
به اعتقاد آشوری با اینکه زمان را برای استفاده بهینه از این صنعت از دست داده‌ایم و دیر شده، ولی اگر وزارت‌های نیرو و نفت همکاری کنند، هنوز قابل جبران است و می‌توان در مدت دوسال به 2 هزار مگاوات انرژی، 60 هزار نفر اشتغالزایی و درآمد یک میلیارددلاری در این صنعت دست یافت.
اجرا نشدن مصوبه ایجاد
نیروگاه‌های خودتأمین، به فعالیت زیرزمینی دامن می‌زند
علی بابک نیا، رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران هم معتقد است فعالان صنعت استخراج رمزارز که در مقیاس بزرگتری در حال فعالیت هستند، تمایل به راه‌اندازی نیروگاه‌های خودتأمین گازی دارند.
بابک نیا به «ایران» می‌گوید: این اتفاق دو مزیت بزرگ دارد؛ اول اینکه فعالان این صنعت می‌توانند برق خود را تأمین کنند و فشاری به برق سراسری کشور وارد و دستگاه‌های ماینینگ در زمان پیک مصرف برق خاموش نمی‌شود. دوم اینکه امکان تزریق مازاد تولید برق و انرژی به شبکه سراسری از سوی نیروگاه‌های خودتأمین وجود دارد .
او خاطرنشان می‌کند: در مصوبه هیأت وزیران آمده است که دستگاه‌های مزارع صنعت استخراج رمزارز باید در زمان پیک مصرف یعنی خرداد تا آخر شهریورماه خاموش شود و در زمان‌های دیگر هم اگر کشور با کمبود برق و گاز مواجه شد می‌تواند برای خاموشی دستگاه‌های این صنعت دستور صادر کند. از این رو فعالان این صنعت دیگر رغبتی به فعالیت قانونی در این صنعت ندارند.
رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران می‌گوید: با اینکه قانونگذار در مصوبه جدید هیأت دولت ایجاد نیروگاه‌های خودتأمین را موردتوجه قرار داده است، اما هنوز این مصوبه اجرایی نشده و فرصت سوزی ادامه دارد.
به گفته بابک نیا نه تنها بخش نیروگاهی کشور توسعه نیافته، شاهد توسعه نیافتگی در صنعت استخراج رمزارز در کشور و فعالیت قانونی در این حوزه هستیم. این در حالی است که امکان ایجاد نیروگاه خودتأمین در مدت دو سال و تولید حداقل 1500 مگاوات برق و کمک به شبکه سراسری برق در زمان پیک مصرف وجود دارد اما متأسفانه اولین صنعتی که در زمان پیک مصرف برق، انرژی‌اش قطع و دستگاه‌هایش خاموش می‌شود، صنعت استخراج رمزارز است.
به اعتقاد این کارشناس حوزه استخراج رمزارز، انرژی مورد نیاز صنایعی که دارای راندمان پایین بوده و بازدهی کمی دارند و انرژی بالایی را هم به هدر می‌دهند، در زمان پیک مصرف همچنان تأمین می‌شود این در حالی است که صنایع نوین مانند صنعت استخراج رمزارز، بهره‌وری، ارزش افزوده و درآمدزایی بالایی دارد و می‌تواند به شبکه انرژی سراسری کشور هم کمک کند. رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران توصیه می‌کند: دولت باید هر صنعت نوینی مانند صنعت استخراج رمزارز را که دارای راندمان بالا در ایجاد اشتغال و درآمدزایی ارزی برای کشور است، در شرایط بحرانی حمایت و صنایع فرسوده و دارای راندمان پایین را از چرخه سوخت رسانی در زمان بحران خارج کند. بابک نیا ابراز امیدواری می‌کند با ابلاغ آیین‌نامه‌ها و شروع به کار سامانه‌ها در دولت کنونی و صدور پروانه‌ها و امکان ایجاد نیروگاه های تجدیدپذیر، فعالیت فعالان قانونی این صنعت که تاکنون سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داده‌اند، از سر گرفته شود و فعالیت‌های زیرزمینی که هیچ ثمره‌ای برای دولت و کشور ندارد، پایان یابد.
تعرفه گاز صنعت استخراج رمزارز
باید تغییر‌کند
«این صنعت خاموش است درحالی که می‌توانست با تبدیل انرژی، اکنون و در شرایط بحرانی، به تأمین انرژی کشور کمک کند و در عین حال توسعه یابد.» این نظر عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران است که در گفت و گو با «ایران» اعلام می کند.
او می‌گوید: این صنعت به مصرف انرژی حداقلی نیاز دارد از این رو انتظار می‌رود با این صنعت هم مانند دیگر صنایع در شرایط بحرانی رفتار شود.
آشتیانی این نکته را هم مطرح می‌کند: تعرفه گاز این صنعت که نرخ آن صادراتی است باید تغییر کند چون با این کار فعالیت‌های زیرزمینی برای فعالان این حوزه جذابیت بیشتری پیدا کرده است و در عین حال به شبکه برق کشور فشار می‌آورد. مصرف برق فعالان صنعت استخراج رمزارز نیم درصد کل برق مصرفی کشور هم نیست اما علاوه بر خاموشی در ماه‌های گرم سال، خاموشی در ماه‌های سرد سال هم به آن اضافه شده است و ما شاهد از بین رفتن امنیت سرمایه‌گذاری و مرگ این صنعت در داخل کشور هستیم.
به گفته مدیر عامل انجمن بلاکچین ایران، بخش خصوصی به هیأت وزیران پیشنهاد داده تا این صنعت، نیروگاه‌های تبدیل انرژی مخصوص گذار از پیک تابستان ایجاد کند تا هم انرژی خود را تأمین کند و هم اینکه مازاد تولید را به وزارت نیرو ارائه دهد ولی هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.