تمــــاشـــــای تــــــاریخ در
سفربه یکیازباستانیترینشهرهایایران
مرجان قندی
روزنامهنگار
قدم گذاشتن در سرزمینهایی که گوشههایی از تمدن ایرانیان را در خود پنهان کرده احساسی عجیب و شاید بتوان گفت اسرارآمیز را با خود به همراه میآورد. گاهی زمان برای افرادی که در این مکانهای تاریخی قدم میگذارند متوقف میشود و سرگذشت افرادی که زمانی ساکن این مکانها بودند مانند فیلمی عجیب و مهیج از جلوی چشمان بیننده حرکت میکند. این تجربه را میتوانید در شهر شوش استان خوزستان و مکانهای باستانیاش داشته باشید. در این شهر میتوانید از تختجمشید دوم ایران یعنی کاخ داریوش دیدن کنید و با تماشای قلعه شوش، زیارت مقبره دانیال نبی و بازدید از زیگورات چغازنبیل، سفری متفاوت را تجربه کنید. خوزستان استان بزرگی است که اگر بخواهید به طور فشرده دیدنیهای آن را ببینید تقریباً یک ماه باید وقت بگذارید. هر زمان که وقتی برای مسافرت پیدا کردید به شهرهای این استان سفر کنید چون در غیر این صورت از فشردگی برنامه سفر خسته خواهید شد.
پیش به سوی شوش
پاییز و زمستان که هوای بیشتر مناطق داخلی ایران سرد است شوش با هوایی معتدل برای سفر و سپری کردن زمانی خوش و خاطره انگیز میتواند انتخاب مناسبی باشد. برای این سفر از هر نقطه ایران که خواستید به شوش بروید بهتر است مسیر خود را از شهر دزفول انتخاب کنید. چون شوش فرودگاه ندارد و برای افرادی که سفر هوایی را انتخاب میکنند دزفول نزدیکترین شهر است. بهتر است گردش در شوش را از ابتدای روز بعد شروع کنید. اقامتگاههای محدود دزفول مکان مناسبی برای یک اقامت خوب و بیدغدغه است. اگر هم با خودروی شخصی بخواهید به شوش سفر کنید، میتوانید با خیال راحت بروید چون تمام جادههای منتهی به شوش آسفالت شده و قابل قبول است. نزدیکترین و بهترین راه رفتن به این شهر از سمت تهران جاده اراک – خرمآباد - اندیمشک است که بخش قابلتوجهی از آن بزرگراه است. برای این سفر دو مسیر را میتوانید انتخاب کنید، یکی اینکه از درون شهر دزفول به شوش بروید یا اینکه جاده ساحلی یا جاده به اصطلاح کناره را انتخاب کنید. اگر مسیر دوم را انتخاب میکنید، شیشه پنجره ماشین را پایین بدهید و به درختان اطراف جاده توجه کنید. تقریباً در نیمساعت اول سفر میتوانید لکلکهای مشهور این جاده را از نزدیک ببینید. سمت چپ جاده باغی خشک وجود دارد که درختان بلند و خشکی در آن خودنمایی میکند. این درختان از معدود خانههای لکلکهای جاده ساحلی است. اگر شانس با شما یار باشد لکلکهایی را که روی درخت ساکنند، میبینید اما اگر لکلکها آنجا نبودند نگاهی به سمت راست جاده که کانال آب از آن میگذرد بیندازید، جایی که لکلکها معمولاً برای شکار ماهی میروند. اگر صبح زود از دزفول به طرف شوش حرکت کردهاید با توجه به اینکه در راه دیدنیهای جاده ساحلی را هم از نظر گذراندهاید احتمالاً در نیمروز به چغازنبیل میرسید. به دلیل باز بودن محیط و نبود درخت و سایه و همچنین تابش مستقیم آفتاب، توصیه میشود برای بازدید از مکانهای تاریخی شهر، کفش راحت، عینک آفتابی، کلاه نقابدار و آب به همراه داشته باشید.
میزبانی شهری کوچک از
گردشگران فراوانش
به شوش خوش آمدید! شهری که در گذشته مهد و بستر تمدنهایی چون عیلامی، هخامنشیان، پارتیان و سلوکیان بود، اما باتوجه به تغییر سبک زندگی اهمیتش به تدریج کمتر شد. اما این مسأله هرگز نتوانست اهمیت تاریخ و آثار باستانی شوش را نزد مردم و مسئولان کمرنگ کند، بهطوری که در سالهای اخیر طرحهای بسیاری برای گسترش صنعت گردشگری این شهر در دست تدوین بوده که برخی از آنها اجرایی هم شده است.
شوش منطقهای تاریخی و زیبا که همه ایرانیها حداقل با نامش آشنا هستند، امروز شهری کوچک اما پررفت و آمد از لحاظ گردشگری است اما به دلیل حریم تاریخی و با ارزشی که دارد، سرمایهگذاران نمیتوانند اینجا برای ساخت اقامتگاه اقدامات گستردهای انجام دهند. به همین دلیل فقط چند هتل و اقامتگاه بومگردی میزبان مسافران هستند. سوغات شوش صنایعدستی کپوبافی و کلوچه است، کلوچههایی که طعم خیلی خوبی دارند. میگویند ماست این شهر هم عالی است، حتماً امتحان کنید.
چغازنبیل، نیایشگاه باستانی
چغازنبیل در 54 کیلومتری جنوب شوش است. این نیایشگاه توسط «اونتاش ناپیریشا»، پادشاه بزرگ عیلام و برای ستایش ایزد «اینشوشیناک» الهه نگهبان شهر شوش ساخته شد و در حمله سپاه خونریز آشور بانیپال به همراه تمدن عیلامی ویران شد. قرنهای متمادی این بنا زیر خاک بهصورت زنبیلی واژگون مدفون بود تا اینکه توسط «رومن گیرشمن» باستان شناس فرانسوی از آن خاکبرداری شد. گرچه خاکبرداری از این بنای محدب متقارن واقع شده در دل دشت صاف موجب تکمیل دانش دنیا نسبت به پیشینه باستانی ایرانیان بود، اما بعد از گذشت چند سال از این کشف، دست عوامل فرساینده طبیعی و بیدفاع گذاشتن این بنای تاریخی در برابر آنها آسیبهای فراوانی به این بنای خشتی - گلی وارد و طبقات بالایی را دچار فرسایش کرد. نخستین چیزی که بعد از ورود به این محوطه نظرتان را جلب میکند، خاک این منطقه است. خاکی که تمیز است و هیچ ناخالصی در آن نمیبینید. جالب است بدانید که لباستان با خاک محوطه خاکی نمیشود و بومیان منطقه دلیل این مسأله را شرجی بودن هوا میدانند.
قلعه شوش، موزه آجر ایران
قلعه شوش با وجود قدمت کم که به 115 سال میرسد، از خشت و آجرهای قدیمی و بهجا مانده از دورههای عیلامی، هخامنشی اشکانی، ساسانی و اسلامی ساخته شده است. این بنا به سبک اروپایی توسط معماران ایرانی ساخته شده است. در این قلعه تزئینات چشمنوازی به کار رفته که تماشای آنها جالب توجه است. تزئیناتی که شامل درگاههای قوسی، نماهای تزئینی با آجر، نقاشیهایی به سبک تلفیقی اروپایی و شرقی و آجرهای کتیبهدار است. استفاده از انواع آجر در این قلعه مثل آجرهای کتیبهدار باعث شده تا از آن بهعنوان موزه آجر ایران یاد کنند. قلعه شوش یا قلعه فرانسویها محل اقامت باستانشناسان و گروه تاریخشناسان فرانسوی بوده که در ایران مشغول زیر و رو کردن کاخ آپادانا بودند. داستان این بنا از این قرار است که در سال 1897 میلادی «ژاک دمورگان» باستانشناس فرانسوی برای تحقیق و اکتشاف به شوش آمد. برای اسکان او و همراهانش و نگهداری آثار باستانی که کشف میکردند، عملیات ساخت قلعه شوش آغاز شد. برای این کار بلندترین نقطه تپههای شوش یعنی آکروپل انتخاب و قلعهها به شکل قلعههای قرون وسطی و ذوزنقهای شکل روی آن ساخته شد.
اقامتگاه شاهان هخامنشی در کاخ آپادانا
کاخ داریوش یکی از مهمترین بناهای باستانی ایران زمین است که هر ایرانی که میخواهد تمدناش را بشناسد باید یکبار هم که شده به این کاخ سفر کند، هرچند که گذشت زمان و حفاریهای مداوم تنها ویرانههایی را از این کاخ به جای گذاشته اما باز هم دیدن آن، گذشته را جلوی چشمانمان نمایان میکند. کاخ آپادانا بهدستور داریوش بزرگ پادشاه هخامنشی در شوش روی آثار و بقایای عیلامی بنا شد. دیوارهای کاخ از خشت با نمای آجری و ستونهای آن از سنگ است. دیوارهای داخلی کاخ با آجر لعابدار منقوش با طرحهای سربازان گارد جاویدان، شیر بالدار و نقش گل نیلوفر آبی تزئین شده که بقایای به جای مانده از آنها در موزههای خارجی و داخلی نگهداری میشود. بخشهای مهمی از کاخ آپادانا در زمان اردشیر اول دچار حریق شد و در زمان اردشیر دوم بازسازی شد. مجسمه مشهور داریوش هخامنشی که در موزه ملی نگهداری میشود در این محوطه کشف شده است. همچنین سر ستون کاخ که به شکل شیر از سنگ تراشیده شده در محوطه آپادانا چشمنوازی میکند.