مسئله مشعل‌های گاز با پیگیری اوحل شد
جواد اوجی، متولد سال 1345 در شیراز است، تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته مهندسی نفت و در دانشگاه صنعت نفت اهواز به پایان رساند. وی در سال 1369 در صنعت نفت استخدام شده است و سابقه کارشناسی اداره مهندسی نفت شرکت مناطق نفت خیز جنوب اهواز، کارشناس ارشد اداره ارزیابی مخازن نفر و گاز شرکت مناطق نفت خیز جنوب اهواز، ریاست اداره مهندسی پترو فیزیک شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، ریاست اداره مهندسی نفت شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی، عضویت در هیئت مدیره شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی، معاون امور فنی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی، مدیرعاملی شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی در کارنامه او به چشم می خورد او همچنین در سمت معاون وزیر و نیز مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران نیز فعالیت داشته است. وی در حال حاضر از اعضای هیئت امنای دانشگاه صنعت نفت است. جواد اوجی در دولت سیزدهم بهعنوان وزیر نفت مشغول به کار است.
گفت‌وگو با وزیر نفت در دولت سیزدهم
برای شروع از سابقه آشنایی‌تان با شهید آیت‌الله رئیسی بگویید. این آشنایی از دولت سیزدهم آغاز شد یا پیش از آن هم با ایشان آشنایی داشتید؟
بسم الله الرحمن الرحیم. بنده تا قبل از دولت سیزدهم فعالیت‌های بسیار محدودی در آستان مقدس مشهد داشتم که مربوط به پروژه‌های نفت و گاز بود، اما عمده آشنایی ما در دولت سیزدهم و از جلساتی رقم خورد که ایشان به منظور انتخاب وزیر نفت برگزار کردند.
روحیه کاری شهید آیت‌الله رئیسی، چگونه بود؟ ممکن است برخی ویژگی‌های عملکردی‌‌شان را بگویید؟
ببینید، ایشان یک انسان باتقوا و تمام‌عیار بود که با خلوص نیت کار می‌کرد و تمام همّ و غمش برای مردم بود. یکی از ویژگی‌های شخصیتی آقای رئیسی که به‌جرئت می‌توانم بگویم ایشان را از سایرین متمایز می‌کند، اخلاص و تواضع در کار بود. ایشان همیشه در صحبت‌هایشان اشاره می‌کردند که من یک طلبه هستم و خودشان را خادم علی‌بن‌موسی الرضا(ع) می‌دانستند. اعتقاد راسخی به سنت‌ها و وعده‌های الهی داشتند. توکل ایشان برای من بسیار عجیب بود. در برنامه‌ریزی‌ها و انجام امور، بعد از انجام کارهای کارشناسی به هر تصمیمی که می‌رسیدند با توکل به خدا و توسل به ائمه اطهار(ع) با خاطر راحت ورود می‌کردند و عملگرا بودند. از همه مهم‌تر روحیه فسادستیزی ایشان بود و در هیئت دولت همواره بر این امر تأکید می‌کردند.
در برخی مصاحبه‌ها شنیده‌ام که ایشان فردی خستگی‌ناپذیر بودند، این امر کار با ایشان را سخت نمی‌کرد؟
من 35 سال در دوره‌های مختلف، در بخش‌های گوناگون صنعت نفت کار کرده‌ام؛ ولی تا کنون ندیده‌ام شخصیتی تا این حد در کار مایه بگذارد. در سفرهایی که داشتیم، بهویژه سفرهای خارجی که گاهی طولانی هم بودند، به‌محض اینکه به کشور مقصد می‌رسیدیم، بلافاصله به کاخ ریاست جمهوری می‌رفتیم و جلسات و مذاکرات پشت سر هم شروع می‌شد. در این بین چیزی که معنی نداشت، استراحت بود. همه از این حجم از پتانسیل و توان آقای رئیسی که نشأت‌گرفته از روحیه خاص ایشان بود، متحیر بودند.
شما در سفر آخر نیز همراه ایشان بودید، درست است؟
بله، ما صبح روز یکشنبه ساعت 6 صبح به همراه ایشان به تبریز پرواز داشتیم. در فرودگاه از ایشان جدا شدیم و ایشان برای افتتاح پروژه سد [قیز قلعه سی] رفتند و قرار شد حوالی ساعت یک‌و‌نیم تا دو بعدازظهر به پالایشگاه تبریز تشریف بیاورند. اما تقریباً ساعت 2 بود که مطلع شدیم بالگرد ایشان دچار نقص فنی شده و مسائلی که بعداً اتفاق افتاد.
از جزئیات این سفر بیشتر برای‌مان بگویید.
این یکی از سفرهای سخت من بود. به‌محض شنیدن خبر نقص فنی پالایشگاه را ترک کردیم و به منظور پیگیری اوضاع به همراه عده‌ای از وزرا و رئیس دفتر رئیس جمهور آقای اسماعیلی به منطقه ورزقان و معدن مس سونگون رفتیم. ساعات بسیار سختی بود. این لحظه‌ها برای من یادآور لحظاتی بود که پدرم را از دست دادم.
به سفر تبریز برگردیم، آخرین تعامل و پیگیری‌های ایشان در حوزه کاری خودتان را به خاطر دارید؟
بله. ایشان به‌محض اینکه ما در تهران سوار هواپیما شدیم، بعد از مختصری خوش و بش پرسیدند وضعیت صادرات نفت به چه شکل است؟ درآمدها به چه شکل است؟ میزان صادارت در ماه گذشته چقدر بوده؟ و گزارشی از وضعیت صادرات و وصول مطالبات درآمدهای نفتی خواستند.
نگاه شهید آیت‌الله رئیسی را به صنعت نفت چگونه می‌بینید؟ ایشان چه انتظاراتی از صنعت نفت و انتفاع آن به مردم داشتند؟
من سال‌های زیادی در این صنعت کار کرده‌ام و الحمدلله پس از انقلاب اسلامی نیز در همه دوره‌ها اتفاقات خوبی در این بخش رقم خورده و پروژه‌های خوبی به بهره‌برداری رسیده است، ولی در این دوره نزدیک به سه سال ریاست جمهوری آقای رئیسی به‌جرئت می‌گویم، اگر از کارشناسان و مدیران این صنعت سئوال کنید، واقعاً یک تحول و جهشی در صنعت نفت اعم از پروژه‌ها، توسعه میادین، پروژه‌های پایین‌دستی، صادرات، استفاده از توان داخل و نیز بحث مسئولیت اجتماعی به وجود آمد.
مسئولیت اجتماعی برای ایشان بسیار مهم بود و همیشه می‌گفتند هر جایی که صنعت نفت پروژه دارد، قطعاً مزاحمت‌هایی برای مردم اعم از محیط زیست، راه و غیره داریم و به همین علت مردم حتماً بایستی از قِبل این پروژه‌ها منفعت ببرند. در هر بخشی از صنعت نفت خواستار این بودند که مشارکت مردمی باشد. در سرمایه‌گذاری‌ها همین طور. چه در بحث توسعه میادین، چه بخش بالادستی و چه پایین‌دستی توصیه ایشان این بود که باید از سرمایه‌های مردم استفاده کنیم و مشارکت مردمی داشته باشیم.
ایشان از همان ماه‌های اول دوره ریاست جمهوری‌شان به هر کدام از سفرهای استانی، به‌خصوص به مناطق نفت یا گازخیز که می‌رفتند و مشعل‌های گازسوز را می‌دیدند، بسیار ناراحت می‌شدند و به بنده تأکید می‌کردند که حتماً و خیلی سریع برای جمع‌آوری این مشعل‌ها برنامه‌ریزی کنید. چون این گازها عمدتاً گازهای سمی هستند و این مسئله‌ای است که در طول دوره‌های اخیر مغفول مانده بود. اگر بررسی کنید، بحث جمع‌آوری گازهای مشعل در هیچ دوره‌ای به اندازه دوره ریاست جمهوری ایشان مورد توجه قرار نگرفته است. الحمدلله رب العالمین تا پایان سال گذشته نزدیک به یازده و نیم میلیون متر مکعب جمع‌آوری گازهای مشعل را داشتیم که عمدتاً تبدیل به خوراک صنایع پایین‌دستی، مثل پتروشیمی‌ها می‌شود و ان‌شاءالله بنا به مطالبه‌ای که ایشان داشتند این روند ادامه خواهد داشت.
یکی دیگر از دغدغه‌های ایشان در بحث ناترازی انرژی، چه بخش تولید و چه بخش بهینه‌سازی مصرف، به‌خصوص در میادین مشترک بود و مرتب گزارش می‌گرفت. ما هر سه ماه یک بار، هم با ایشان و هم با معاون اول محترم جلسه داشتیم و از روند پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌ای که در صنعت نفت انجام می‌شود مطلع می‌شدند. همیشه سئوال‌شان این بود که از قِبل این پروژه‌ها چه چیزی عاید کشور می‌شود.
بحث اشتغالزایی برایشان بسیار مهم بود. به‌خصوص تأکید می‌کردند که این پروژه‌ها، بهویژه پروژه‌های صنایع پایین‌دستی پتروشیمی را در مناطق کم‌برخوردار و محروم اجرا کنید تا مردم محروم این مناطق از قِبل این پروژه‌ها بهره‌مند شوند.
در یکی از مصاحبه‌ها در مورد فاز ۱۱ام پارس جنوبی از ایشان خاطره‌ای داشتید، ممکن است برای‌مان نقل کنید؟
بله حتما. احتمالا مستحضرید که فاز 11 پارس جنوبی شاید نزدیک به بیست سال قراردادش دست به دست می‌شد و اتفاقی هم رخ نداده بود. اما برای ایشان کلاً میدان مشترک پارس جنوبی، به‌خصوص فاز 11 مهم بود. واقعاً هم فاز مهمی بود، همه کارهایش هم در همین دولت سیزدهم رقم خورد.
روزی که آماده بهره‌بردای شدیم، بچه‌های امنیتی آوردن حاج آقا را برای افتتاح این پروژه کمی سخت می‌دانستند، ولی وقتی با خودشان مشورت کرده بودند، ایشان گفته بودند: «من می‌آیم.» چون این پروژه روی نقطه صفر مرزی و از سویی در حال بهر‌برداری بود. در آن زمان چیزی نزدیک به شش هفت میلیون متر مکعب با فشار بسیار بالایی نزدیک به 2500 تا psi 3000 از این پروژه گاز برداشت می‌کردیم و بحث این بود که چون قرار است این شخصیت را برای بهره‌برداری روی سکو بیاوریم، کار حتماً متوقف شود و به قول ما نفتی‌ها shut down بدهیم تا ایشان بیاید بهره‌برداری کند و بعد دوباره ظرف 24 ساعت از سر گرفته شود. جدای از بحث‌های ایمنی که به‌جای خود مطرح بود، این بحث امنیتی هم وجود داشت. ولی وقتی به گوش آقای دکتر رئیسی رسید، ایشان به‌شدت ناراحت شده و گفته بودند: «نه، حق ندارید حتی یک دقیقه توقف کنید. این میدان مشترک است. در هر ساعتش حجم زیادی گاز برداشت می‌شود.» به همین خاطر اجازه ندادند و ما مسافتی را حدود یک ساعت و خرده‌ای با هلیکوپتر رفتیم تا روی سکو رسیدیم و در همان حال که داشت بهره‌برداری می‌شد و کارکنان مشغول کار بودند، بازدید کردند. در آنجا اتفاق خوبی هم رقم خورد.
در مورد پیگیری‌های ایشان در حوزه کاری شما و موضوعات مهم مثل بازگشت نیروهای نخبه به جریان کار نکته‌ای ندارید؟
ببینید، حاج آقای رییسی تقریبا در تمامی مناطق عملیاتی حوزه نفت حضور داشتند، شاید بیش از ده سفر یا برنامه میدانی داشتند که در پالایشگاه‌ها، پتروشیمی، توسعه میادین و یا همین سکوی 11 پارس جنوبی داشتند. با تمام متخصصین و دست‌اندرکاران پروژه‌ها نشست و جلسه می‌گذاشتند و به طور مستقیم هم گزارش می‌گرفتند.
اعتقاد راسخی داشتند به نیروهای متخصص این وزارتخانه و یکی از دغدغه‌های همیشگی‌شان این بود که: «آقای اوجی! اجازه ندهید مهاجرت نخبگان صورت بگیرد. هر جور هست باید اینها را جذب کرد.» الحمدلله ما در همان سال اول آغاز به کار دولت سیزدهم، شاید بیش از نهصد نیروی متخصص و فارغ‌التحصیل نخبه دانشکده نفت را به دستور ایشان جذب کردیم.
یکی از مواردی که در مورد شهید آیت‌الله رئیسی وجود دارد، حساسیت ایشان نسبت به مسئله خام‌فروشی در صنعت شما بود. این نگاه ایشان در تعامل کاری با شما چگونه بود؟
دقیقاً. یکی از موضوعاتی که ایشان همیشه روی آن تأکید داشتند همین جلوگیری از خام‌فروشی بود. یکی از خصوصیات خوب آقای رئیسی ولایتمداری تام ایشان بود. بارها به ما می‌گفتند حضرت آقا روی توسعه میادین مشترک و همین طور بحث خام‌فروشی و موضوع بنزین و ناترازی گاز دغدغه دارند و باید این چالش را حل کنید. با حمایت‌های ایشان و جلسات کارشناسی مختلفی که برگزار می‌شد مسائل و مشکلاتی که در راه احداث این پروژه‌ها بود با حضور خود ایشان خوشبختانه مرتفع می‌شد. تأکید هم داشتند نسبت به سرمایه‌گذاری در صنعت. این را بارها و بارها مطرح می‌کردند و روند پروژه‌ها را نیز هر دو سه ماه یک بار یا در جلسات یا حتی گاهی اوقات به صورت تلفنی دنبال می‌کردند و گزارش می‌خواستند. در هر صورت با حمایت‌هایی که ایشان کردند در طی این سه سال، گرچه دوره کوتاهی بود، اما دستاوردهای بسیار خوب و بزرگی در صنعت نفت و گاز کسب کردیم.
در مورد نگاه ایشان به مسئله تأمین و امنیت انرژی بگویید. طبق برخی آمارها در همین مدت کوتاه حدود ۱۷۰۰ روستا به شبکه گاز شهری متصل شده‌اند.
همین‌طور است. در خصوص تأمین انرژی مردم، بهویژه در فصل زمستان بارها می‌شد که تماس می‌گرفتند. بهعنوان نمونه در اوایل اسفند ماه 1402 که سرما و یخبندان اکثر استان‌های کشور را فراگرفته بود، ایشان چندین بار یا خودشان یا از سوی دفترشان تماس می‌گرفتند و از وضعیت گازرسانی، به‌خصوص در بخش خانگی سئوال و رصد می‌کردند که اوضاع چطور است؟
یا در بحث بنزین، با توجه به مصرفی که در ایام سال اتفاق می‌افتد، به‌خصوص در ایام مسافرت‌ها مصارف ما بیشتر از تولیدمان است. اما ایشان تأکید زیادی داشتند که در ایام نوروز و تعطیلات تابستان که مردم به مسافرت می‌روند ما نباید مشکل تأمین سوخت داشته باشیم.
در دوره کوتاه حوزه شما، شاهد چند اتفاق خرابکارانه بودیم. از حمله سایبری به جایگاه بنزین تا جریان آتش‌سوزی در مسیر لوله‌های نفتی، در همان زمان و در اخبار شاهد پیگیری جدی شهید آیت‌الله رئیسی بودیم، از حال و هوای آن روزها بگویید.
بله دقیقا. در اولین حمله سایبری‌ای که در آبان ماه سال 1400 اتفاق افتاد که به چهار هزار و چهارصد جایگاه ما در سراسر کشور حمله شد، ایشان در همان زمان به وزارتخانه آمدند و در جلسه ستاد بحران حضور پیدا نمودند و وضعیت را رصد کردند و پیگیر شدند. هیچ‌جا سابقه ندارد که رئیس جمهور کشوری خودش به پمپ بنزین برود، ولی ایشان به پمپ بنزین‌ها رفتند و از آنجا بررسی میدانی انجام دادند. همین طور در آتش‌سوزی و انفجارهایی که روی خطوط لوله‌های گاز انجام گرفت تا مردم را ناراضی کنند، ایشان از همان دقایق اول ساعت 2، 3 بامداد که مطلع شدند، لحظه به لحظه از طریق دفتر وضعیت ترمیم و بازسازی خطوط لوله را دنبال می‌کردند. تأمین و امنیت انرژی، رفاه مردم جزو دغدغه‌های اصلی ایشان بود.
تکیه کلامی که ایشان در سخنرانی‌ها و فرمایشات‌شان مرتب به آن اشاره می‌کردند، جمله: «ما می‌توانیم» بود و به نظر می‌رسد این جمله را در صنعت نفت به‌خوبی به ظهور و بروز رساندند، در این مورد برای‌مان بگویید.
دقیقاً همین طور بود. از همان روزهای آغاز دولت سیزدهم حرف‌شان این بود که نباید معطل خارجی‌ها ماند. شما کارشناسان و متخصصان خوب و سازندگان توانمندی دارید، پیمانکاران خوبی دارید. باید از همین ظرفیت‌ها استفاده شود. ایشان با باوری که در یکایک کارکنان صنعت نفت ایجاد کردند، در درجه اول با توکل به خدا و توسل به ائمه اطهار(ع) و بعد به پشتیبانی و اتکای همین ظرفیت خوبی که در حوزه صنعت نفت این کشور وجود دارد و فعالانی که در این حوزه مشغول فعالیت هستند، در هیچ یک از این بخش‌ها معطل خارجی‌ها و مذاکرات نماندیم.
شنیده‌ایم که شما غیر از مراودات کاری با شهید آیت‌الله رئیسی، یک ارتباطات دلی و عاطفی هم با ایشان داشتید.
بله. ایشان همیشه که در کارهای‌شان به حضرت علی‌بن موسی الرضا(ع) توسل می‌کردند. بارها می‌شد که من هم هر وقت گزارشی می‌دادم یا اتفاق خوبی که رقم خورده بود را در هیئت دولت مطرح می‌کردم، همیشه به ایشان می‌گفتم: «اول لطف پروردگار، دوم توسل به آقا موسی‌بن جعفر باب‌الحوائج(ع) است.» بعد ایشان به من می‌گفتند: «آقای اوجی! این توسلت را کم نکن. همین توسل شما را نجات می‌دهد.» واقعاً هم همین طور بود. ما هر جای کار که به چالشی برمی‌خوردیم یا قرار بود اقدام بزرگی رقم بخورد، به آقا موسی‌بن جعفر باب‌الحوائج(ع) توسل می‌کردیم. همیشه هم به حاج آقا می‌گفتم: «حاج آقا! واقعاً اگر این توسل نبود...» چون واقعاً هر چه بحث فنی و کارشناسی بود بررسی کرده بودیم، ولی به هر حال اتفاقاتی می‌افتاد و فرضاً پروژه عقب می‌افتاد یا به بهره‌برداری نمی‌رسید یا مشکلات دیگر، اما باور کنید ما هر جا به حضرت موسی‌بن جعفر(ع) توسل کردیم، جواب گرفتیم. ایشان هم همیشه به من می‌گفتند: «آقای اوجی! به خیلی خوب کسی توسل می‌کنی.» و بعد هم تأکید می‌کردند: «توسلت را ول نکن.»
به عنوان آخرین سوال، خاطره‌ای هست که با ذکر آن و نام شهید آیت‌الله رئیسی منقلب شوید؟
مسئولیت‌های اجتماعی نفت. اگر از مسئولیت اجتماعی وزارت نفت، به‌خصوص در مناطق نفت‌خیز و گازخیز در تمام این دوره‌ها گزارش بگیرید، خواهید دید که در هر دوره چه مقدار بودجه و اعتبار به این حوزه تخصیص داده شده. بهعنوان مثال در دولت قبل از ایشان در طی یک چهار سال، شاید کمتر از چهار همت برای این امر اختصاص داده شد، اما در سه سال دوره ریاست جمهوری آقای رئیسی نزدیک به چهل و چهار همت و بیش از شش هزار پروژه عامالمنفعه در سفرهای استانی برای این موضوع اختصاص داده شد. این امر خواست واقعی ایشان بود و می‌گفتند مناطقی که در آن صنعت نفت و گاز را توسعه می‌دهید، برای مردم مزاحمت‌هایی دارد. بنابراین مردم حتماً باید از این صنعت بهره ببرند و اثرش را در سفره‌شان ببینند. برای فرزندانشان اشتغالزایی شود و رونقی شکل بگیرد. ما هم این را تکلیف خود می‌دانستیم. اگر مصوبات سفرهای استانی ما را ببینید، اعتبار بخش زیادی از این مصوبات را وزارت نفت پذیرفته و الحمدلله همین باعث برکت کار می‌شد. بسیاری از این پروژه‌های عامالمنفعه شاید سالیان سال بود که بلاتکلیف مانده بود.
برای این مورد نمونه یا نمونه‌هایی هم دارید؟
یک تنش آبی، احداث یک جاده، تجهیز مرکز آموزشی فرهنگی یا بیمارستانی بود که تا 85 درصد کار پیشرفته بود و بعد همین جور رها شده و بلاتکیف مانده بود. این مسئله در همه حوزه‌ها وجود داشت و ما هم بیشتر سراغ همین حوزه‌ها می‌رفتیم. خدا را شکر که توفیق داد و در همین دولت بیش از شش هزار پروژه عامالمنفعه در سفرهای استانی ایشان تعریف شد و تا امروز هم از چهل و چهار همت، نزدیک به شش هفت همت تخصیص داده شده و هیچ گونه محدودیتی هم در خصوص تأمین اعتباراتی که تعهد داده‌ایم نداریم.
بهعنوان نکته آخر هم عرض کنم که در طی سه سال دوران ریاست‌جمهوری آقای رئیسی کارهای بزرگی، به‌خصوص در حوزه صنعت نفت و گاز رقم خورد. نزدیک به سیصد پروژه که بخشی‌اش پروژه‌های نیمه تمام و بخشی هم پروژه‌های جدید هستند را به ارزش بیش از 115 میلیارد دلار شروع کردیم و تا کنون بیش از 132 پروژه نیمه تمام به بهره‌برداری رسیده که ثمره‌اش افزایش تولید نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی، محصولات پتروشیمی و صدور خدمات فنی مهندسی است.
جمع‌آوری مشعل‌های سمی
ایشان از همان ماه‌های اول دوره ریاست جمهوری‌شان به هر کدام از سفرهای استانی، به‌خصوص به مناطق نفت یا گازخیز که می‌رفتند و مشعل‌های گازسوز را می‌دیدند، بسیار ناراحت می‌شدند و به بنده تأکید می‌کردند که حتماً و خیلی سریع برای جمع‌آوری این مشعل‌ها برنامه‌ریزی کنید. چون این گازها عمدتاً گازهای سمی هستند و این مسئله‌ای است که در طول دوره‌های اخیر مغفول مانده بود. اگر بررسی کنید، بحث جمع‌آوری گازهای مشعل در هیچ دوره‌ای به اندازه دوره ریاست جمهوری ایشان مورد توجه قرار نگرفته است. الحمدلله رب العالمین تا پایان سال گذشته نزدیک به یازده و نیم میلیون متر مکعب جمع‌آوری گازهای مشعل را داشتیم که عمدتاً تبدیل به خوراک صنایع پایین‌دستی، مثل پتروشیمی‌ها می‌شود و ان‌شاءالله بنا به مطالبه‌ای که ایشان داشتند این روند ادامه خواهد داشت.