من هم یتیم بودم خودتان را دست‌کم نگیرید
علی محمد قادری که در سال ۱۳۵۸ در تهران متولد شده دانشجوی دکتری مدیریت دولتی است. قادری در نوروز سال ۱۳۸۸ شمسی به مدیرکلی بهزیستی استان همدان منصوب شد، البته او سابقه مدیرکلی بهزیستی استان تهران را نیز در کارنامه دارد، او همچنین در سامانه ۱۳۷ شهرداری تهران فعالیت داشته است. قادری در دولت سیزدهم با حکم، حجت‌الله عبدالملکی، وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی به‌عنوان رئیس سازمان بهزیستی کشور منصوب شد.
گفت‌وگو با رئیس سازمان بهزیستی کشور
یکی از جاهایی که شهید آیت‌الله رئیسی بیش از هر جای دیگری حضور پیدا می‌کرد، در کنار عزیزان سازمان بهزیستی بود. از این مراجعات برای‌مان بگویید.
بسم‌الله الرحمن الرحیم. با نام حضرت حق سخن آراسته می‌کنم که بندگی‌اش عین سروری است و محبتش واقعیت عشق و عشقش بهانه‌ای است برای شهادت و پر کشیدن به سوی آن بی‌انتهای لطیف. من هم به همه آزادمردان دنیا و شیفتگان شهید و سید عزیز، شهید راه خدمت تسلیت و تعزیت عرض می‌کنم. ایشان یک شخصیت جامعه‌ساز، تحول‌گرا و ساختارساز بودند. روزی که به این دولت شرفیاب شدیم و لوح خدمتی خود را گرفتیم، این نوع خدمت با خدماتی که در طول زندگی انجام داده بودیم، متفاوت دیدیم. ایشان قبل از اینکه رئیس‌جمهور باشد، برای سلسله‌مراتب، وزرا، مسئولیت‌های مختلفی که در کشور مترتب بود. بنده به عنوان یک معاون وزیر باید با یک لایه بالاتر از خودم ارتباط می‌گرفتم، اما هر موقع به ایشان می‌رسیدیم، من ایشان را پدر خودم می‌دانستم و فرمایشات و توصیه‌های ایشان که همچنان در گوش من زمزمه می‌شود، راجع به ایتام، راجع به افراد دارای معلولیت.
از میزان این پیگیری‌ها بگویید.
آیت‌الله رئیسی با وجود دغدغه‌های متعدد درباره افراد در معرض آسیب، فقرا و مبتلایان، همچنین کارهای میدانی، ملی و دیپلماتیکی که طی سه سال گذشته انجام دادند، زمانی را برای حضور در سازمان بهزیستی اختصاص می‌دادند. ما ۹ بار در شیرخوارگاه و مراکز مختلف بهزیستی به محضر ایشان رسیدیم و ایشان عشق و محبت خود را به این افراد ابراز می‌داشتند.
آن هم فقط در قامت رئیس‌جمهور، نه در طول مسئولیت‌های دیگر.
بله. این خیلی بی‌بدیل بود. این یک رفتار خود منتشرشونده بود.
اگر طول خدمت شهید آیت‌الله رئیسی را سه سال در نظر بگیریم، ایشان هر سال سه مرتبه به مراکز مختلف بهزیستی سرکشی کرده و در کنار ایتام و معلولین حضور داشته‌اند. نگاه ایشان به بهزیستی و دستورات متفاوتی که در این زمینه صادر کردند، چگونه بود؟
به ایشان عرض کردم یک صف طویل از زنان سرپرست خانوار و جامعه هدف سازمان بهزیستی سال‌هاست که شکل گرفته است. از شهید دکتر فیاض‌بخش بنیانگذار سازمان بهزیستی یاد می‌کنم. به ایشان عرض کردم در ظرف 42سال در سازمان کارهای زیادی انجام شده، اما منابع خاصی می‌خواهد که بیش از 600هزار خانواری که سال‌هاست در این صف ایستاده‌اند تحت پوشش سازمان قرار بگیرند.
ایشان دستور داد، پیگیری کردند، در رویدادی که در اواخر در قم بودند مسئله بهزیستی را مطرح کردند. در گفتگوی با مردم از بهزیستی گفتند. در محضر مقام معظم رهبری که گزارش می‌دادند، گفتند. افرادی که نابینا بودند به دفتر ایشان آمدند. خارج از پروتکل‌های ریاست جمهوری، دو مرتبه افراد دارای معلولیت در دفتر ایشان حضور پیدا کردند. دستوراتی که می‌دادند اجرا می‌شد. امروز ساختار سازمان بهزیستی متفاوت شده است.
شهید آیت‌الله رئیسی تحول بزرگی در سازمان بهزیستی ایجاد کردند، از جمله افزایش مراکز، رتبه اول اشتغال برای معلولین، و رسیدگی به مسکن. همچنین در یک اجلاس بین‌المللی، بیش از ۴۰۰ فرزند یتیم و معلول به فرزندی پذیرفته شدند. لطفاً درباره این اقدامات و تأثیرات آنها توضیح دهید.
تحول بنیادین اتفاق افتاده است. ایشان ساختارگرائی کردند و اقداماتی که قبلاً انجام نمی‌شدند انجام شدند و چند مرکز به سازمان بهزیستی اضافه شد. سازمان بهزیستی با عزم این شخصیت که وعده‌هایش صادق بودند، از نظر اشتغال رتبه اول را به دست آورد و برای جامعه هدف، یعنی معلولین شغل ایجاد شد. مسکن و موضوعات مختلف رسیدگی شد. همیشه می‌پرسیدند: ماجرای شیرخوارگاه‌ها چیست؟ یک روز که از سالن اجلاس «در آغوش سیمرغ» بیرون می‌آمدند، این اجلاس برای اولین بار در دنیا اتفاق افتاد که مردم برای فرزندان یتیم در شیرخوارگاه‌ها و معلول‌ها آمدند و بیش از ۴۰۰ فرزند با این مشخصات را به فرزندی قبول کردند.
اجلاسیه «در آغوش سیمرغ» چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کرد؟
خدمت ایشان گردش کار شد که یکی از مسائل مهمی که در کشور وجود دارد، فرزندانی هستند که به دلایل مختلف ژنتیکی یا موضوعاتی که موجب معلولیت شده‌اند در شیرخوارگاه‌ها می‌مانند و تا زمانی که بزرگ می‌شوند در بهزیستی هستند.
یعنی خانواده‌هائی که می‌آیند و از بهزیستی فرزند می‌گیرند ترجیح می‌دهند که بچه‌های سالم را ببرند.
بله.
چه اقداماتی در اجلاس بین‌المللی در آغوش سیمرغ صورت گرفته است و چطور از تکنولوژی الیاف کربن برای اندام‌های مصنوعی برای فرزندان و افراد معلول استفاده شده است؟
شاید به تعداد انگشتان دست هم نداشته باشیم خانواده‌هائی را که بچه‌های معلول را به سرپرستی می‌پذیرند. این اتفاق به صورت بین‌المللی و با حضور سفرا از کشورهای مختلف در سالن اجلاس برگزار شد. باید حال آقا سید را می‌دیدید وقتی که فاطمه خانم با واکر در کنار ایشان نشسته بود و همین‌طور فرزندان معلول دیگری که بودند. این از افتخارات این دولت است که در تکنولوژی و فناوری‌ها از الیاف کربن برای اندام‌های مصنوعی برای فرزندان و افرادی این‌چنینی استفاده کرده است. همیشه توصیه‌شان به ریل‌گذاری‌ها بود. ان‌شاءالله که برای شهدا و برای این عزیزان رهرو خوبی باشیم و این رهروی مطلع خوبی برای بهشتی شدن تشکیلات‌مان باشد.
چگونه شیرخوارگاه‌ها در اثر تسهیل فرآیندها و اجرای آئین‌نامه‌های مصوب، خالی از فرزند شده‌اند؟
در روزی که از سالن اجلاس خارج می‌شدند و در حال خداحافظی بودیم، فرمودند که کاری که از شما خواسته بودم انجام دادید. ما الان با افتخار اعلام می‌کنیم که شیرخوارگاه‌هایمان خالی از فرزند هستند. این اتفاق بی‌بدیل و بزرگی است، زیرا به لطف الهی و با تسهیل فرآیندها و اجرای آئین‌نامه‌های مصوب، خانواده‌های رشید ایران اسلامی برای اولین‌بار در ایران آمدند و فرزندخواندگی کودکان یتیم و معلول را انجام دادند، در حالی که عموم این خانواده‌ها فرزند داشتند.
این اتفاق بسیار بزرگی است. این اتفاقات در دولت شهید آیت الله رئیسی رخ داده‌اند، اما ما کمتر شنیده‌ایم.
دولت برای ما ستاد سبز بود.
یعنی چه؟
دولت برای ما ستاد و در قوه سیاست‌گذاری بود، اما هر چه که می‌خواستیم مطرح می‌کردیم. برای مثال در ادوار پیش کسانی که باید ویلچر، سمعک، کاشت حلزون انجام می‌دادند و لازم‌الحمایه بودند زیاد بود. الان با افتخار اعلام می‌کنیم در اقصی نقاط کشور اگر معلولی هست، به سازمان بهزیستی مراجعه کند، دوره لازم را سپری و اعلام کند که من فلان وسیله را می‌خواهم و به او می‌دهند.
خیلی ادعای بزرگی است.
ما در چند برنامه هم اعلام کرده‌ایم که صف انتظار برای سمعک، ویلچر و سایر وسایل صفر شده است.
این دوره‌ای که می‌فرمائید چیست که باید طی بشود؟ یعنی بازه زمانی دارد؟
دوره‌ای است که آن وسیله توان‌بخشی مستهلک می‌شود. قرار بود از طریق آستان قدس یک کار ملی برای تولید ویلچرهای برقی انجام بدهیم و شرکت‌های دانش‌بنیان با فناوری داخلی این کار را بکنند. می‌خواستیم در همین ایام اخیر شروع کنیم تا ظرف یک‌سال همه افرادی که به لحاظ پزشکی لازم بود که از ویلچر برقی استفاده کنند خودکفائی خودمان را در کشور اعلام کنیم و این افراد تحت پوشش این خدمت قرار بگیرند. این اتفاق، یعنی نگاه دولت فقط به درون‌زائی است. این به معنای ایجاد کار برای کارگر ایرانی، گردش سرمایه در داخل کشور، دسترسی معلول به محصولات داخلی با قیمت پائین‌تر و هزاران محاسن دیگر است. به این معامله برد-برد می‌گویند، نه به دستی که دیوانه‌وار معامله برد-برد را پاره می‌کند.
حضرت آیت‌الله شهید بهشتی رحمت‌الله علیه، استادی بود که بنیانگذار یک تشکیلات بود. ما در دوره کودکی خودمان از آن دولت شنیده بودیم. امروز افتخار می‌کنم که در دولتی سربازی کردم که رئیس دولتم شهید بود. او شهید بود و مظلوم زیست، اما برای بهزیستی یک زیرساخت دارالفنونی ایجاد کرد. آینده‌نگاران خواهند دید که برای بهزیستی چه اتفاقاتی افتاد و به لطف الهی چه مسیری را طی کردیم. همه این اتفاقات سرشار از برکت بودند و واقعاً بهره‌وری ایجاد شد. الحمدلله، امروز مسیر این بهره‌وری را داریم می‌بینیم و ان‌شاءالله پرتوان و پرتلاش این مسیر را ادامه خواهیم داد.
چه تدابیری اتخاذ شد تا مشکل اشتغال افراد نخبه نابینا و کم‌بینا حل شود؟
در سال گذشته، عده‌ای از افراد نخبه نابینا و کم‌بینا در دفتر شخصی آیت‌الله شهید رئیسی حاضر شدند. من نیز به عنوان یک سرباز در محضر ایشان حضور داشتم. آیت‌الله شهید رئیسی به من دستور دادند که مشکل اشتغال این عزیزان را حل کنم. امروز با افتخار اعلام می‌کنم که برای اولین‌بار در تاریخ انقلاب اسلامی، آزمون فراگیر جذب و استخدام معلولین صاحب لیسانس و بالاتر در سراسر کشور برگزار خواهد شد. این ظرفیت به 4300 نفر رسیده است و خواهران و برادران معلولی که ثبت‌نام کرده‌اند، حتماً به یاد رئیس‌جمهور شهیدشان خواهند بودند، زیرا ایشان دستور داده و حمایت کرده بودند. برگزاری چنین آزمونی در سراسر کشور خیلی سخت است و منابع مالی، دیوانی و اداری می‌خواهد. اما همه اینها را آیت‌الله شهید رئیسی دستور داده و انجام شدند. ان‌شاءالله که ما به عهد خودمان وفا کرده و این مسئولیت را به درستی ادامه دهیم.
چطور شهید آیت الله رئیسی با ابراز همدردی و تجربه شخصی‌شان از یتیم بودن، برای افزایش اعتماد و انگیزه فرزندان یتیم تأثیرگذار بودند؟
یک بار خدمت ایشان عرض کردم ما چهره یتیم را نمی‌توانیم در تلویزیون و در تصاویر نشان بدهیم. ایشان فرمودند: من هم یتیم بودم. به فرزندانی که در مجاورت ایشان بودند فرمودند: خودتان را دست‌کم نگیرید. من هر جا رفتم از جمله ایشان اقتباس گرفتم و گفتم: آینده‌ای که در انتظار فرزندان یتیم ما هست، فرزندانی که به هر دلیلی محدودیت‌هائی برای آنها حادث شده، بدانند که رئیس‌جمهورشان هم یتیم بزرگ شد، اما به شایستگی و تراز آسمانی و لاهوتی رسید.