یادداشت دکتر یعقوب توکلی

روحانیت شیعه همواره در طول تاریخ از چهره‏های مختلفی که عناصر شکل گرفته تحت تربیت دینی ائمه(ع) و ارزش‏های دینی اسلامی بودند، برخوردار بوده است. اوج ویژگی‏های این تربیت دینی در دنیاگریزی، مردمداری و حل مشکلات عامه و خاصه مردم برای رضای خدا و در عین حال نیندوختن مال و ثروت و انباشت تشخص برای خود آنها بوده است. بر همین اساس مرجعیت شیعه همواره حول کسانی شکل گرفته است که ساده‏ترین و عادی‏ترین زندگی را در بین مردم معمولی جامعه داشتند و به‏طرز کریمانه‏ای از جمع بین ثروت و سیاست‏ورزی مصطلح و تشخص و اشرافیت با روحانیت شیعه برائت جستند و هر کسی که چنین سیره و روشی را در زندگی در پیش می‏گرفت، مورد اقبال و احترام مردم نبود.
زندگی بزرگانی چون شیخ انصاری، شیخ مفید، میرزای شیرازی، آ‏یت‏الله بروجردی، آیت‏الله مرعشی نجفی، حضرت امام، مقام معظم رهبری و بسیاری دیگری از علما، نشانه و نماد بارز رهائی و آزادی از قیودات دنیوی بوده است.
در عین حال ما شاهد حضور طیف گسترده‏ای از علمای درجه دوم در بین شیعیان هستیم که آنان نیز از ویژگی سادگی و آزادگی از تشخصات اشرافی مبرا و طبیبان دوار بالطبع بودند. از جمله شیخ خلیفه مازندرانی و روحانی مسجد‏نشین روستای باشتین که در مقابل مغولان علم قیام را برافراشت و نهایتاً شأن سربداری و پیشگامی در اولین قیام علیه سلطه مغولان را کسب کرد.
و چه بسیارند از این سنخ مردان مرد که در دفاع از انقلاب اسلامی در سال‏های تاریک منتهی به فجر انقلاب و بعدها در جبهه‏های نبرد حق علیه باطل، ردای با صلابت شهادت را بر‏دوش افکندند و زیباترین صحنه‏های انسانی مشحون از رشادت و ایمان خود را به رخ تاریخ کشیدند.
ماحصل رنج‏ها و روحانیت شیعه، پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل جمهوری اسلامی و تثبیت امنیت کشور و توان بالای دفاعی در برابر آدمکشان سیه‏روی بین‏المللی است. امروز روحانیت شیعه، بالاخص سادات، به‏رغم به دوش کشیدن بار سنگین اداره کشور در فضای تحریم‏ها و محاصره‏های اقتصادی سنگین و گوناگون، همچنان پیشگام اصلی دفاع از امنیت مردم و مسلمانان در دنیای معاصر است. این ایثارها و فداکاری‏ها سنت دیرینه علمای شیعه و امری آرمانی و پذیرفته شده است؛ زیرا آرمان شهادت‏طلبی و عاشورااندیشی در طول تاریخ روحانیت اصیل شیعه، به‏عنوان فضیلتی گسست‏ناپذیر، همواره در سیره و تفکر آنها جاری و ساری بوده است. کتاب «شهدا الفضیله» (شهدای راه فضیلت) علامه امینی و ده‏ها کتاب مربوط به مقاومت مسلمانان شیعه، شاهدی بر این مدعا هسند.
انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، از آغازین روزهای پیروزی، آماج خشونت گسترده دشمنان اسلام و ایران قرار گرفت. تجزیه‏طلبی، تروریسم، جنگ و تحریم، سطح خشونت را تا سرحد ممکن بالا برد. امام خمینی در برابر اولین عملیات تروریستی که انقلاب را از سرمایه ارزشمندی چون شهید مطهری محروم کرد، شهادت را مایه حیات و تداوم انقلاب و مشی در طریق اسلام معرفی کردند و این گونه بود که جمع کثیری از جوانان، راه شهادت را برای طی طریق در زندگی برگزیدند.
این روند در سال‏های پس از جنگ و در دوره‏های پیشرفت و شکوفائی علمی کشور تداوم پیدا کرد. لذا دشمنان اسلام، برای عقب نگهداشتن ایران و تخریب پایه‏های فکری و علمی کشور، دست به ترورهای هدفمند، به‏ویژه ترور دانشمندان هسته‏ای ایران زدند؛ اما این شکل از تروریسم نه تنها حرکت انقلاب اسلامی را کند نکرد، بلکه پس از مدتی شاهد جهش جدیدی در این عرصه بودیم.
فداکاری نسل جوان‏تر انقلاب در دفاع از حرم و پیشگیری از خطر مهلک داعش و روحانیت تکفیری، آنان را به میدان بسیار پرمخاطره جدیدی کشاند که شاید تحمل آن در طاقت نسل‏های پیشین نبود و انگاره جدیدی از قدرت را به نمایش گذاشت. این نسل جدید توانست در ماورای مرزهای کشور، در میادین بسیار پرمخاطره و محاصره توسط جریان‏های تکفیری، وهابیت تکفیری را در هم بشکند و اجازه ندهد که طوفان یک حرکت مغول‏وار گسترده، جهان اسلام و سرزمین‏های شیعی و ایران را در نوردد.
امام پیش روی ملت ما باب انفتاح و انشراح جدیدی را گشود. دفاع جانانه‏ای که حول دفاع از غزه و آرمان فلسطین در جهان شکل گرفت و برای اولین بار پس از طی دورانی طولانی، رژیم صهیونیستی را در محاصره سخت قرار داد و آمریکا و غرب را در دفاع صریح و مستقیم از اسرائیل و سرکوب این جنبش‏ها دچار ناتوانی کرد، تداوم راهی بود که امام با تأکید بر ضرورت آموزش جوانان مسلمان در منطقه در پیش گرفته بود.
امروز نسل بر جای مانده از انقلاب اسلامی و جوانان مؤمنی که پژواک فریاد امام بر سر صهیونیسم را در جهان اسلام شنیده‏اند، مردانه در برابر غرب و صهیونیسم ایستاده و در حال امحای تدریجی سلطه ۵۰۰ ساله غرب در غرب آسیا و منطقه خاورمیانه هستند.
رئیس جمهور شهید و رشید ایران شخصیتی از تبار روحانیت شیعه و از سادات و بقیه السیف اهل بیت(ع) بود که دل در گرو خدمت به محرومان و مظلومان جامعه نهاده بود، چه اینکه تبار او به مهاجران محروم سیستانی به خراسان می‏رسید و لذا فقر و محرومیت را خوب می‏شناخت. او با باوری عمیق به اندیشه‏های امام و اجرای دقیق دستورات ایشان با حضور در قوه قضائیه و نیز آشنائی نزدیک با شهید بهشتی، با فداکاری حداکثری در مواقع خطیر، چهره متفاوتی از یک روحانی جوان انقلابی را به نمایش گذاشت.
شهید رئیسی در تداوم راه شهید بهشتی، در ملاطفت و تلاش برای بهبود اوضاع قضائی کشور گام‏های اساسی برداشت و سرانجام در کسوت ریاست جمهوری آستین همت بالا زد و گام به گام، روستاها و شهرها و استان‏های سراسر کشور را پیمود و به حضور مردم بار یافت. هرجا مشکل و مصیبتی پیش آمد برای حل مشکل مردم و پشتیبانی از آنها و بسیج ادارات و مؤسسات دولتی برای ارائه خدمت به خلق خدا پیشقدم بود. این در حالی بود که در سابقه ریاست جمهوری، به‏رغم مبانی دینی حکومت و تأکید امامین انقلاب بر ارزش‏های دینی، رؤسای جمهوری داشتیم که امور کشور را از پشت دیوارهای شیشه‏ای اتاق خود اداره می‏کردند و از ورود به مناطق پرخطر احتراز حداکثری داشتند.
ایثار و جان بر کف نهادگی رئیس جمهور شهید برای حل مشکلات مردم، در کنار دفاع از مظلومان غزه در برابر نظام بین الملل وحشی و ایستادگی در عرصه دفاع از اسلام و قرآن در سازمان ملل و عدم پذیرش هرگونه کوتاهی در برابر جنایات آمریکا و تعاطف و مهربانی حداکثری با مردم و ضعفا و مظلومین، جلوه دیگری از روحانیت شیعه را رقم زد.
متأسفانه رئیسی زبان گویائی برای بیان خدمات و تلاش‏های گسترده خود نداشت و رسانه متناسب با اقداماتش را ساماندهی نکرده بود. لذا جامعه دریافت دقیق و درستی از عمق و گستره خدمات وی نداشت. مضافاً بر اینکه دشمنان و مخالفان او به رسانه‏های گوناگون و کارآمد دسترسی داشتند و در کنار رسانه‏های ضعیف ما توانستند او و دولتش را آماج انتقادات ریز و درشت قرار دهند و ارزش کارهای زیرساختی و بنیادین او را زیر سئوال ببرند.
حضور او در اقصی نقاط سرزمین ایران که ۱۷ ساعت تلاش بی‏وقفه را برای پیدا کردن لاشه بالگرد حامل او طلبید، خود شاهد گویای دغدغه‏مندی این مرد بزرگ در زمینه خدمت‏رسانی به محرومان بود و ثابت کرد که رئیس جمهور شهید ایران مردی از جنس مردان والامقام این سرزمین قهرمان‏پرور است.
این سنخ شهادت او و همراهانش را شاید بتوان با شعری از عین القضات همدانی به شکل شایسته‏تری توصیف کرد:
ما مرگ و شهادت از خدا خواسته‏ایم
و آن هم به سه چیز کم بها خواسته‏ایم
گر دوست چنین کند که ما خواسته‏ایم
ما آتش و نفت و بوریا خواسته‏ایم
و این چنین بود که رئیس جمهور شهید ما، عین‏القضات تاریخ معاصر شد.