گفت‌وگو با معاون اقتصادی سابق رئیس‏جمهور در دولت سیزدهم

برای شروع از تجربیات خود در مورد منش مدیریتی شهید آیت‏الله رئیسی و تدابیر ایشان در کارها بفرمائید.
بسم‏الله الرحمن الرحیم. در جریان انتخابات وقتی ایشان کاندیدا شدند، من خدمت ایشان رفتم و عرض کردم: «با توجه به اینکه جنابعالی کاندیدا شده‏اید، من دیگر مصلحت نمی‏دانم بیایم.» اما ایشان اصرار کردند که حتماً بیایم. گفتم پس اجازه بدهید چند روزی فکر کنم. با دوستان هم مشورت کردم و گفتم مصلحت نمی‏بینم که کاندیدا شوم، چون نمی‏خواستم با آقای رئیسی رقابت کنم. ولی ایشان گفته بودند من از شما تقاضا می‏کنم حتماً بیایید. آقای رئیسی وقتی دید من خیلی مقاومت می‏کنم، گفت: «آقای رضایی! حالا اگر من کرونا گرفتم چی؟ من از شما می‏خواهم حتماً بیایید.»
این روح متواضع و فروتنی که ایشان داشتند در زمان حضورشان در دولت بیش از گذشته تجلی پیدا کرد. لذا وقتی رئیس جمهور شدند، رفتم خدمت ایشان و گفتم من با تمام توان در خدمت شما هستم. هر جا هر کاری بود بفرمایید من کمک می‏کنم.
در این مدت همکاری شما چطور ادامه یافت؟
بعد از آن صحبت‏ها، ایشان گفتند پس بیایید معاونت اقتصادی من را بر عهده بگیرید. بنده تقریباً حدود یک سالی به‏عنوان معاون اقتصادی در خدمت ایشان بودم. سپس پیشنهاد کردند که می‏خواهند شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران را ایجاد کنند و یک دبیرخانه قوی برای آن تاسیس کنند. گفتند اگر مایل هستید علاوه بر معاونت اقتصادی، در این شورا هم باشید و اگر فقط می‏خواهید در شورا باشید که خودتان تصمیم بگیرید. بنده عرض کردم که اجازه بدهید فقط دبیری این شورا را داشته باشم. ایشان هم حکمش را صادر کردند و بنده به صورت تمام وقت در این شورا در خدمت‏شان بودم.
شروع آشنایی‏تان با شهید آیت‏الله رئیسی چگونه بود؟
بنده اولین بار در حوادث سخت سال‏های 58 تا 60 با شهید رئیسی آشنا شدم. من مسئول اطلاعات کشور بودم و ایشان دادستان کرج بودند و ارتباط تنگاتنگی با هم داشتیم.
می‏توانید درباره وقایع مهم آن دوران و نقش شهید آیت‏الله رئیسی در آن‏ها بیشتر توضیح دهید؟
سال 58 ترورهای فرقان شروع شد، سال 59 کودتا شد و سال 60 منافقین دست به ترور و انفجار زدند. در طول این سه سال ارتباط ما با یکدیگر بسیار نزدیک و زیاد بود. مرتب با هم ارتباط داشتیم و تماس می‏گرفتیم.
می‏توانید یک مثال خاص از همکاری‏تان با شهید رئیسی را ذکر کنید؟
بله، زمانی که کودتاچیان از پارک لاله تهران سوار اتوبوس شده بودند و به همدان می‏رفتند تا به پایگاه نوژه همدان حمله کنند، ایشان از سوی شهید آیت‏الله قدوسی دادستانی کرج را بر عهده گرفته بود. از آنجایی که کودتاچیان باید از کرج عبور می‏کردند و ما هم با تأخیر متوجه حرکت آنها شده بودیم، فوراً با ایشان تماس گرفتم که اگر نیرو دارید به‏شان بگویید بیایند سر جاده و اگر این نوع اتوبوس‏ها را دیدند به ما گزارش بدهند.
پس از این وقایع، ارتباط شما با شهید آیت‏الله رئیسی چگونه ادامه یافت؟
از آن زمان به بعد پیوسته با ایشان ارتباط داشتم تا زمانی که دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام شدم. در آنجا هم چون برای سیاست‏های کلان کشور نیاز به اطلاعات و کار کارشناسی داشتیم و سازمان بازرسی هم اطلاعات دقیقی در این زمینه داشت، این ارتباط باز هم نزدیک‏تر شد.
بعد از ورود شهید آیت‏الله رئیسی به قوه قضاییه، همکاری شما با ایشان چگونه بود؟
پس از اینکه آقای رئیسی به قوه قضاییه آمدند، با کمک و همکاری ایشان ائتلافی از نیروهای انقلاب تشکیل دادیم.
آیت‏الله رئیسی کشور را در شرایط بسیار سختی تحویل گرفت. لطفاً درباره این سختی‏ها توضیح دهید.
بله، اولاً توافقنامه برجام را ترامپ پاره کرده بود و در طول سال‏های 98، 99 و 1400 تحریم‏ها به‏شدت افزایش یافته بودند. درآمد نفتی نیز فوق‏العاده کاهش پیدا کرده بود.
در زمان کاندیداتوری شهید آیت‏الله رئیسی، ایشان چه دیدگاهی نسبت به شرایط سخت کشور داشتند؟
به یاد دارم در همان ایام که کاندیدا شده بودند، در خلال صحبت گفتند: «تعداد زیادی آمده‏اند به من گفته‏اند چرا در این شرایط سخت می‏خواهید کاندیدا بشوید؟ من هم گفتم من یک آبرویی دارم و می‏خواهم آن را به ملت ایران تقدیم کنم.» این حرفی بود که بعدها هم تکرار می‏کردند.
چگونه شهید آیت‏الله رئیسی با وجود شرایط سخت، مسئولیت اداره کشور را پذیرفتند؟
شاید هر کسی حاضر نبود در چنین شرایطی مسئولیت اداره کشور را بر عهده بگیرد، ولی ایشان قبول کرد و شانه‏اش را زیر بار حجم سنگینی از مشکلات داد. غیر از مسئله تحریم‏ها، حتی همسایگان نیز با ما کج افتاده بودند. دیپلماسی ما در منطقه آسیا و حتی با چین وضعیت خوبی نداشت. با کشورهای اسلامی رابطه خوبی نداشتیم.
وضعیت اقتصادی در آن دوران چگونه بود؟
تحریم‏ها تشدید شده و شرایط اقتصادی به‏گونه‏ای بود که بنده در سال 98 نامه‏ای خدمت مقام معظم رهبری نوشتم و عرض کردم رشد نقدینگی که با شتاب وسیعی در حال پیشرفت است، سیلی بزرگتر از سیل خوزستان در سال‏های آینده اقتصاد ایران را فرا می‏گیرد و تورم کشور سه رقمی و بالاتر خواهد شد. در سال‏های 98 تا 1400 تحریم‏ها پیوسته ادامه داشت و به همین علت زمانی که دولت ایشان آغاز به کار کرد، بسیاری از اقتصاددانان می‏گفتند تورم به‏زودی سه‏رقمی و به بالای 100 درصد خواهد رسید.
بعد از ورود شهید آیت‏الله رئیسی به دولت، چه تغییراتی در سیاست خارجی و دیپلماسی ایران رخ داد؟
با ورود ایشان به میدان واقعاً یک گشایش بین‏المللی صورت گرفت و ما عضو پیمان‏های بزرگ بین‏المللی همچون پیمان شانگهای، بریکس و اتحادیه بازارهای مشترک اوراسیا شدیم. از سوی دیگر، سیاست همسایگی و برادری را با کشورهای منطقه در پیش گرفتیم که اوج آن برقراری رابطه ایران و عربستان بعد از سال‏ها اختلاف بود. روابط ما با آمریکای لاتین و کشورهای آفریقایی، مخصوصاً آفریقای جنوبی که یکی از کشورهای ثروتمند آفریقا و صاحب فناوری‏هایی بود، شکل گرفت. ارتباطمان با آسیای مرکزی نیز از جمله گشایش‏های دیگر بین‏المللی بود که در طول این سه سال صورت گرفت.
آیا نتایج این گشایش‏ها در حال حاضر ملموس است؟
برخی می‏گویند ما هنوز نتیجه این گشایش‏ها را لمس نکرده‏ایم. هر چند که این طور نیست و ما شاهد نتایج مثبت در این زمینه هستیم، ولی به هر حال بعد از یک دوره فروپاشی در سیاست خارجی کشور، طبیعی است که برای همگان به‏وضوح قابل لمس نباشد. بدون شک با معماری جدید سیاست خارجی که در زمان آیت‏الله رئیسی آغاز شد، ما در سال‏های آینده شاهد روابط دیپلماتیک گسترده‏تری خواهیم بود.
نرخ بیکاری در دوران ریاست جمهوری ایشان چگونه تغییر کرد؟
نرخ بیکاری در اسفند 1400 حدود 9.7 درصد بود که در دوران ریاست جمهوری ایشان به 8.6 درصد رسید.
بزرگترین مشکل اقتصادی کشور در آن دوره چه بود؟
بزرگترین مشکل ما تشکیل سرمایه کشور بود که ده سال متمادی منفی بود.
آیا اکنون نرخ رشد تشکیل سرمایه تغییر کرده است؟
بله، در پایان پاییز سال 1400 نرخ رشد تشکیل سرمایه که در سال 1398 منفی 15 درصد بود، به رشد 3.4 درصد رسید.
رشد اقتصادی کشور در دوران ریاست جمهوری شهید چگونه تغییر کرد؟
رشد اقتصادی که در آغاز دولت ایشان منفی بود، در دوره ایشان مثبت شد.
آیا تغییرات دیگری در اقتصاد کشور در طول سه سال ریاست جمهوری ایشان رخ داده است؟
در طول سه سال دوران ریاست جمهوری آقای رئیسی، رشد نقدینگی طوفان‏وار اقتصادی کشور کاهش پیدا کرد. میزان سرمایه‏گذاری خارجی به 11 میلیارد دلار، صادرات نفت از 700 هزار بشکه به
یک میلیون و 600 هزار بشکه، تولید گندم از 7 میلیون تن به 13 میلیون تن و تولید برق از 2 هزار و 500 مگاوات در سال به 8 هزار و 500 مگاوات در سال رسید.
با توجه به این تغییرات، نظر شما درباره عملکرد دولت سیزدهم چیست؟
علی‏رغم همه نقایصی که ممکن است وجود داشته باشد، کارهای زیادی در طول دولت سیزدهم انجام شده است. به نظر من اگر ایشان فرصت پیدا می‏کرد، اقتصاد به‏تدریج به ریل شتابان و رو به رشدی در آینده می‏رسید.
مسئله دیگر حادثه تلخ غزه و مظلومیت ملت فلسطین بود. شهید آیت‏الله رئیسی چه اقداماتی در این زمینه انجام دادند؟
آیت‏الله رئیسی با تمام توان و با کمک وزیر خارجه، برادر عزیز آقای حسین امیرعبداللهیان، حمایت قوی‏ای از ملت مظلوم فلسطین کردند. در این راستا، کنفرانس کشورهای اسلامی را در ریاض به وجود آوردند که محورش ما و کشور عربستان بودیم و از کشورهای اسلامی برای شرکت در این کنفرانس دعوت کردیم. ایران تلاش‏های بسیار زیادی برای محکومیت اسرائیل در دادگاه لاهه کرد و خلاصه از هر چه که در توانش بود برای دفاع از فلسطین مضایقه نکرد.
چگونه شهید آیت‏الله رئیسی پس از حمله به کنسولگری ایران در سوریه واکنش نشان دادند و چه اقداماتی اتخاذ کردند تا با هماهنگی‏های لازم و پیشنهادات مقام معظم رهبری، ایران به جایگاه قوی‏تری در منطقه برسد؟
پس از این حمله، بسیاری سئوال‏شان این بود که حالا چه باید کرد؟ آقای رئیسی جلسات متعددی را با فرماندهان نظامی برگزار کردند که من هم در آن شرکت می‏کردم. ایشان تقریباً چند ساعت بعد از این حمله تشکیل جلسه و هماهنگی‏های لازم را انجام دادند و یک جنب و جوشی در بین نیروهای مسلح و دولت به وجود آمد. در عملیات «وعده صادق»، نسبت به عملیات‏های گذشته کشور، بیشترین هماهنگی بین دولت و فرماندهان نیروهای مسلح وجود داشت. پیشنهادات خدمت مقام معظم رهبری ارائه شد و با فرماندهی ایشان و ریاست شورای امنیت ملی آقای رئیسی در این عملیات، اقتدار ایران در منطقه بیش از گذشته افزایش یافت و به جایگاه خوبی رسید.
حادثه ناگوار شهادت آیت‏الله رئیسی و همراهان‏شان شما را به یاد چه واقعه‏ای می‏اندازد؟
وقتی مقایسه می‏کنم، می‏بینم این حادثه بسیار شبیه شهادت شهیدان رجایی و باهنر است. آن حادثه هم حادثه بسیار عجیبی بود. چند روز قبل از آن مقام معظم رهبری ترور شده بودند و حالا شهادت این شهدا اتفاق افتاده بود. لذا این حادثه مرا به یاد آن دوران می‏اندازد. البته ما حادثه بزرگتری مثل شهادت آیت‏الله دکتر بهشتی و 72تن را هم داشتیم و تعداد شهدای مجلس به حدی بود که مجلس از حد نصاب خارج شد. تماس گرفتیم و از امام کسب تکلیف کردیم که ایشان فرمودند مجلس حتماً باید تشکیل شود. رفتیم دو سه نفر از نمایندگان مجروح را با برانکارد از بیمارستان به صحن مجلس بردیم تا جلسه تشکیل شود.
فکر می‏کنید شهادت آیت‏الله رئیسی چه تأثیری بر مسیر انقلاب و کشور ما خواهد داشت؟
من مطمئنم که شهادت آیت‏الله رئیسی یک خون تازه‏ای به کالبد ملت ایران تزریق خواهد کرد و جوانان برومند و دولتمردان ما با توانایی و روحیه مضاعف را به جلو پیش خواهند رفت. این شهادت مهم‏ترین گواه بر حقانیت کشور ماست و نشان می‏دهد که راه ما درست است. چون شخصیتی مثل آیت‏الله رئیسی علی‏رغم اینکه رئیس جمهور کشور است، ولی برای اینکه رابطه ایران را با کشور برادرمان آذربایجان بهبود ببخشد و امنیت ایران بالاتر برود و دوستی‏های بین دو کشور افزایش پیدا کند، در هوای طوفانی به لب مرز می‏رود تا سد دوستی را افتتاح کند. وقتی شهادت تابلوی چنین خدماتی باشد ملت ایران و نیروهای سیاسی را به وحدت بیشتر ترغیب می‏کند.
پیامی برای نیروهای سیاسی کشور یا ملت دارید؟
از نیروهای سیاسی کشور تقاضا دارم در کنار نقد منصفانه، اتحاد و برادری‏ها را حفظ کنند تا بتوانیم عقب‏ماندگی‏های گذشته کشور در طول دویست سال اخیر را هر چه سریع‏تر جبران کنیم و ملت را به آرمان‏هایش برسانیم.
اگر به‏عنوان نکته پایانی مطلبی دارید، بفرمایید.
نمی‏دانم چگونه اظهار ارادت خود را به کاروان ابراهیمی آیت‏الله رئیسی ابراز کنم، اما می‏توانم از این شهدا درخواست کنم از پروردگار متعال بخواهند که ما را نیز تا این حد در انتظار نگه ندارند. ما هم بتوانیم همانند آنان در این زندگی دنیایی که هیچ ارزشی جز خدمت به مردم و ارتقای جمهوری اسلامی ندارد، تلاش کنیم و به قله بلند شهادت برسیم.

ترمز رشد نقدینگی کشیده شد
در طول سه سال دوران ریاست جمهوری آقای رئیسی، رشد نقدینگی طوفان‌وار اقتصادی کشور کاهش پیدا کرد. میزان سرمایه‌گذاری خارجی به 11 میلیارد دلار، صادرات نفت از 700 هزار بشکه به 1 میلیون و 600 هزار بشکه، تولید گندم از 7 میلیون تن به 13 میلیون تن و تولید برق از 2 هزار و 500 مگاوات در سال به 8 هزار و 500 مگاوات در سال رسید