در رثای وزیر خارجه دانشمند
یادداشت دکتر محمد رضا حسنی آهنگر، رئیس دانشگاه جامع امام حسین(ع)
یکی از دغدغه‌های اصلی وزیرخارجه شهید آقای حسین امیرعبداللهیان این بود که دیپلماسی مبتنی بر حمایت از دانش بنیان‌ها و تکنولوژی بومی را در دستور کار خود قرار داده بود. در واقع دیپلماسی مسئله محور و سیاست خارجی مبتنی بر حل مسائل کشور بخشی از سیره ذاتیه آن مرد بزرگ دانشمند به شمار می‌رفت.آن شهید بزرگوار در دوران تصدی‌اش بر مسند دستگاه سیاست خارجی ایران اسلامی اثبات کرد که اصلی‌ترین راه برون رفت از بحران‌ها و ریشه کن کردن تحریم‌ها، اعتماد به دانش بنیان‌ها و صادرات دستاوردهای این گروه‌های علمی و صنعتی است. او درک عمیقی از کلان‌پروژه هماهنگ‌سازی دیپلماسی و میدان داشت و ذیل این فرآیند توانست همه ظرفیت‌های کشور را برای تعامل در عرصه اقتصاد سیاسی بین‌الملل به خط کند. به عنوان مثال در دوران شیوع ویروس کرونا شاهد کمبود برخی اقلام پزشکی از جمله ونتیلاتور و همچنین کمبود واکسن در کشور بودیم که به همت دانش بنیان‌ها و مراکز علمی تخصصی به تولید انبوه این موارد رسیدیم و در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران صادر کننده ونتیلاتور به اروپا و همچنین تامین‌کننده انواع واکسن در جهان بین‌الملل به شمار می‌رود. این بخشی از دستاوردهای سیاست خارجی مبتنی بر منافع ملی است که در سه سال گذشته از سوی وزیرخارجه شهید و تیم همراه ایشان در دستگاه سیاست خارجی دنبال شده است. شهید حسین امیرعبداللهیان به شکست تحریم‌ها اعتقاد قلبی داشت بر همین اساس نقش پررنگی در توسعه روابط همسایگی ایفا کرد و با ایمانی راسخ اولویت دستگاه دیپلماسی کشور را حفظ و رشد منافع ملی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داد. در اساس اندیشه شهید حسین امیرعبداللهیان این باور وجود داشت که زبان و سیاست دولت با دنیا زبان تسلیم و سازش نیست، بلکه زبان علم و فناوری است. صادرات 3 برابری دانش بنیان‌ها، سفر کردن 43 هیئت تجاری در سطح وزیر و معاون وزیر به کشور با هدف امضای تفاهم‌نامه و اسناد توسعه روابط علمی و تخصصی بخشی دیگر از دستاوردهای دولت سیزدهم و دیپلماسی دستگاه‌های آن است. برکسی پوشیده نیست که دولت سیزدهم و افراد مخلصی چون حسین امیرعبداللهیان و آیت الله رئیسی هرچه داشتند را در راه این مرز و بوم به ودیعه گذاشتند و در آخر شهادت را انتخاب کردند و از این دنیای فانی بار بستند. اگر به سراغ دستاوردهای مهم دیپلماتیک دولت سیزدهم برویم لحظه به لحظه شاهد خلوص نیت و تلاش شبانه‌روزی امیر عبداللهیان در حل مسائل حوزه سیاست خارجی هستیم. به گواه شاهدان عینی و همکاران آن مرد مجاهد، اولویت اصلی ایشان در پرونده‌های مختلف سیاست خارجی اخذ مشورت از نخبگان صاحب نظران و اعضای ادوار وزارت امور‌خارجه بوده و اصل همدلی عنصر اصلی تعاملات ایشان با موافقان و مخالفان بوده تا آنجایی که بخش قابل توجهی از دستاوردهای دولت سیزدهم در 3 سال گذشته مرهون پرکاری و تلاش بی چشم‌داشت آن شهید و یاران ایشان است. توسعه روابط همسایگی و عضویت در سازمان‌های همکاری‌های منطقه‌ای برگ زرین دیگری از دستاوردهای دولت سیزدهم و خدمت حسین امیرعبداللهیان است. به عنوان مثال، حضور تهران در ائتلاف‌ها و پیمان‌های منطقه‌ای همچون بریکس از آن جهت حائز اهمیت است که در دوران گذار نظام بین‌الملل یا دوران انتقالی (Transition) سازوکارهای موثری در ایده‌های جایگزین برای ساختارهای رو به زوال محسوب می‌شوند. از جمله دستاوردهای میانی این دست اقدامات دستگاه سیاست خارجی دولت سیزدهم این بود که ایران به توانایی پاسخ کامل به نقض تعهدات طرف‌های غربی برجام دست پیدا کرد و حالا به مدد خون شهیدان خدمت بدون آنکه حتی به یکی از تعهدات برجامی عمل کند، بندهای محدودیت ساز برجام هم یکی یکی یا غروب کرده و یا در حال غروب کردن است. ابتکار عمل شهید امیرعبداللهیان درحل و فصل مسائل فیمابین ایران و عربستان و برقراری مجدد روابط تهران-ریاض نیز رویدادی بود که غرب و آمریکا را سرخورده کرد. ترتیبات‌و‌درک عمیق شهید امیرعبداللهیان در سیاست خارجی مسئله محور ذیل از سرگیری روابط و همکاری‌های دولت‌های عربی منطقه با ایران نمودار شد و بدل به نمود پویایی منطقه‌ای دیپلماسی ایرانی و حرکت سریع فناوری ایران گردید.
شایان ذکر است که این روزها، با زمین‌گیر شدن اسرائیل در جنگ علیه مردم غزه، پیام‌ها و نامه‌های سران قدرت‌های جهانی میز کار دیپلماسی کشورمان را شلوغ‌تر از هر زمانی کرده و تماس‌هایی که نشان می‌دهند بدون ایران هر راه حلی در منطقه به بن بست خواهد انجامید و همه این‌ها نشان دهنده عمق فهم دیپلماتیک شهید مقاومت حسین امیرعبداللهیان است. میراث حسین امیرعبداللهیان در دستگاه سیاست خارجی ایران مبتنی بر گفتمان اصیل انقلاب اسلامی و اطاعت پذیری از رهبر معظم انقلاب برای سربلندی ایران عزیز است. حفظ دستاوردهای دولت سیزدهم و درک خدمات شهید رئیسی و شهید حسین امیرعبداللهیان مسئله‌ای است که تاثیر بسزایی در تعیین خط و مشی آینده انقلاب اسلامی دارد و باید نسبت به محافظت و حفظ آن همگی کوشا باشیم.
درک عمیق شهید امیرعبداللهیان
ابتکار عمل شهید امیرعبداللهیان درحل و فصل مسائل فیمابین ایران و عربستان و برقراری مجدد روابط تهران-ریاض نیز رویدادی بود که غرب و آمریکا را سرخورده کرد. ترتیبات‌و‌درک عمیق شهید امیرعبداللهیان در سیاست خارجی مسئله محور ذیل از سرگیری روابط و همکاری‌های دولت‌های عربی منطقه با ایران نمودار شد و بدل به نمود پویایی منطقه‌ای دیپلماسی ایرانی و حرکت سریع فناوری ایران گردید