مروری بر آثار مستند درباره شهدای لشکر فاطمیون
روایت‌هایی از تهران تا دمشق
آثار مستند شاخصی در موضوع تحولات سوریه، مدافعان حرم و به‌خصوص شهدای لشکر فاطمیون به همت مستندسازان ایرانی در سال‌های مختلف تولید و منتشر شده است. در این مطلب اشاراتی کوتاه برای معرفی تعدادی از این آثار را می‌خوانید.
جنگ، دوربین، من
مستند «جنگ، دوربین، من» روایت رشادت‌های مجاهدان رسانه‌ای فاطمیون در نبرد علیه نیروهای تکفیری در سوریه است. راوی مستند با دوربین به خط مقدم نبرد با تروریست‌های داعش می‌رود و یکی از عملیات‌های مهم لشکر فاطمیون و سلحشوری مدافعان حرم افغان را به تصویر می‌کشد. از نقاط مهم این مستند روایت چگونگی آزادسازی العماره توسط رزمندگان افغانستانی است. این روستا در استان حلب سوریه است که از نظر موقعیت جغرافیایی یک منطقه مهم و استراتژیک محسوب می‌شود و به همین دلیل تروریست‌‌ها حاضر نبودند به راحتی این منطقه را از دست بدهند. هسته اولیه شکل‌گیری تیپ فاطمیون، تعدادی از رزمندگان افغانستانی معروف به سپاه محمد(ص) بودند. در سوابق این گروه، شرکت در جنگ علیه شوروی در افغانستان و حضور در جنگ هشت ساله ایران و عراق در حمایت از انقلاب اسلامی‌دیده می‌شود. هسته اولیه تیپ فاطمیون با ۲۲ نفر شکل گرفت. این گروه اوایل با گروه‌های عراقی کتائب سیدالشهدا و سایر گروه‌ها همکاری می‌کرد. در اردیبهشت ۱۳۹۲ این لشکر با نام تیپ فاطمیون فعالیت خود را آغاز کرد و نخستین اعزام مدافعان حرم افغانستانی در این زمان انجام شد. حضور فاطمیون در سوریه حامل این پیام بود که برای دفاع از اسلام، مرزهای جغرافیایی معنایی ندارد.
روی خط آتش
مستند روی خط آتش به کارگردانی محمد حاجی مقصودی در 42 دقیقه و به همت مرکز رسانه‌ای فاطمیون ساخته شده است. در این مستند صحنه‌هایی از دلاورمردی‌های رزمندگان لشکر فاطمیون در آزادسازی شهر «پالمیرا» سوریه به تصویر کشیده می‌شود که روایت‌های آن را با صدای ماندگار زنده‌یاد ناصر طهماسب می‌شنویم. این مستند کامل‌ترین اثری است که تاکنون در رابطه با اتفاقات یکی از مهم‌ترین مناطق سوریه یعنی تدمر (پالمیرا) تولید شده است. در این مستند که بیانگر چرایی سقوط تدمر و بازپسگیری آن است، ترس نیروهای داعش از حضور نیروهای مقاومت در این منطقه و درنهایت فرار آن‌ها و کشیده شدن خط آتش به دیرالزور و رقه به تصویر کشیده شده است.
از مبدأ تهران به مقصد دمشق
مستند «تهران دمشق» روایتی واقعی و ترسناک از شروع جنگ و بدبختی در کشور سوریه است که کارگردان سعی در ریشه‌یابی و نشانه‌های آن در آشوب‌ها و اعتراضات مردم ایران دارد و اعلام می‌کند اگر معترضان هوشیار نباشند به انحراف کشیده می‌شوند. این مستند 62 دقیقه‌ای را سید محمدعلی صدری‌نیا ساخته که در سال 1397 به همت مرکز مستند صور منتشر شده است. روایت این مستند در فضای اجتماعی ایران و سوریه در رفت و آمد است و به برخی اتفاقات داخلی کشورمان نیز می‌پردازد تا هشداری باشد برای افرادی که ایران برایشان مهم است، اما...
صدری‌نیا و همکارانش برای ساخت مستند تهران دمشق، رنج یک سفر خاص را به جان خریدند و دوربینشان را به جایی بردند که هنوز به طور کامل به امنیت نرسیده بود. تصاویر نابی که در مستند «تهران – دمشق» از خرابی‌های جنگ سوریه و حضور تروریست‌های تکفیری در این کشور می‌بینیم، از آن تصاویری نیست که هرجایی بتوان دید.
یکی دیگر از دلایلی که سبب شده بخش‌های سوریه این مستند (به خصوص بخش‌های مربوط به شهر حلب) بیشتر مورد توجه قرار بگیرد، انتخاب درست موسیقی است. خانه‌های ویران‌شده سوری‌ها، با موسیقی حزن‌انگیز عربی و گفت‌وگو با ساکنان شهرهای مختلف سوریه، کسانی که از حملات تکفیری‌ها جان سالم به در بردند اما اکثراً خانه و کاشانه‌شان را از دست دادند و حالا یا در شهرهای دیگر و در منزل اقوام ساکنند یا در حال بازسازی خرابه‌هایی هستند که تا پیش از این به آنجا می‌گفتند خانه.
مستند خاطرات بادیه
مستند «خاطرات بادیه»، از زبان فردی است که تا به حال جنگ را ندیده و همه چیز برایش جالب است و برای همین سوژه‌هایش را دنبال می‌کند و دوست دارد با هر کسی زندگی کند و او را درک کنند و برای همین است که این چیز‌ها را می‌تواند ببیند و ثبت کند. همیشه پشت صحنه و با خبر شدن از آن برایش خیلی جذاب است، این که قصه پشت صحنه، اتفاقی بزرگ است، اتفاق بزرگی که تمام دنیا را شوکه کرد یعنی نابودی قدرتمندترین گروه تروریستی دنیا. مستند «خاطرات بادیه» به احترام جان انسان‌ها ساخته شده است؛ به احترام خون و مبارزه با بزرگترین درد دنیا یعنی تروریسم است.
شیخ شهید
مستند شیخ شهید به کارگردانی و تهیه‌کنندگی ساسان فلاح‌فر و نویسندگی پوریا نجفی برای شبکه افق ساخته شده است. مستند شیخ شهید، روایت زندگی شهید مدافع حرم حجت الاسلام علی تمام زاده ملقب به ابوهادی است. در این مستند با خانواده و همرزمان شهید نیز مصاحبه شده است. علی تمام‌زاده سال ۱۳۵۵ به دنیا آمد. درس حوزه را از ۱۸ سالگی به بعد و پس از گرفتن دیپلم شروع کرد. اول به حوزه ایروانی واقع در چهارراه مولوی رفت و بعد هم وارد حوزه علمیه کرج شد. در همین راستا به انجام کارهای فرهنگی نیز مشغول شد و دست به قلم بود. این اواخر نیز پیرو مسئله سوریه راجع به شهدای فاطمیون و شهدای افغانستانی تا جایی که می‌توانست کار کرد. در همین مدت توانست دو سه نشریه را به چاپ برساند. نخستین نشریه، ویژه شهادت ابوحامد بود که منتشر شد. وی همراه تیپ فاطمیون سه بار به سوریه اعزام شد و هر بار 40 روز آنجا بود که در ۱۸ آبان ماه سال ۱۳۹۴ در سوریه بر اثر اصابت گلوله به پهلو به شهادت رسید و در گلزار شهدای امام‌زاده محمد کرج به خاک سپرده شد. آنچه در شهید تمام‌زاده بارز بود استکبارستیزی شهید بود که سبب شد به سوریه برود و به شهادت برسد و فراتر از کار فرهنگی که به دلیل حضورش در سوریه نیمه تمام ماند، به خودش اجازه می‌دهد پا را فراتر بگذارد و جهاد را تجربه کند. در انتهای مستند یک توصیه از زبان خود شهید تمام‌زاده آورده شده که می‌گوید: «ما باید لانه زنبور را خراب کنیم و آماده مبارزه با اسرائیل باشیم».
سید حکیم؛ سردار آزادسازی پالمیرا
مستند سردار پالمیرا، روایتی از رشادت‌های شهید سید محمدحسن حسینی معروف به «سید حکیم» است که یکی از فرماندهان ارشد لشکر فاطمیون در عملیات آزادسازی شهر تَدمُر واقع در مرکز سوریه است. این مستند جذاب در 30 دقیقه به کارگردانی پوریا نجفی ساخته شده و در سال 1397 منتشر شده است. پالمیرا یا تدمر نام یکی از مهم‌ترین شهرهای سوریه است. شهید سیدحکیم در عملیات آزادسازی این شهر که توسط رزمندگان فاطمیون انجام شد، مسئولیت فرماندهی و سازماندهی عملیات را برعهده داشت. از سوی دیگر وی، فرمانده تیپ حضرت ابالفضل العباس(ع) و فرمانده محور عملیاتی تدمر را نیز برعهده داشت. شهر پالمیرا (تدمر) را وجب به وجب مانند کف دست می‌شناخت. سردار شهید سیدحسن حسینی با نام جهادی سیدحکیم؛ یکی از فرماندهان ارشد فاطمیون و جزو بنیان‌گذاران آن بوده که به عنوان معاون فرمانده تیپ دوم لشکر به انجام وظیفه مشغول بوده است. نخستین مسئولیت او را ابوحامد (شهید علیرضا توسلی)؛ فرماندهی یگان اطلاعات و عملیات فاطمیون تعیین کرد. در جبهه‌های مختلف مانند غوطه شرقی، حرن، احمدیه، زمانیه، خیبر 1 تا 10، دیرسلمان، دیرترکمان، سیلو، حجیره، حماه، ادلب، تل شهید و تل خطاب با صلابت و رشادت میدان را فرماندهی می‌کرد و در اکثر این عملیات‌ها موفق و پیروز بود. بعدتر ابوحامد او را به معاونت فرماندهی تیپ دوم لشکر فاطمیون منصوب کرد و به حماه فرستاد. شهید سیدحسن حسینی سرانجام در 16 خرداد 1395 در حین عملیات شناسایی در حومه تدمر به شهادت رسید و در بهشت رضا(ع) شهر مشهد تدفین شد.