ریحانه میرحسینی
کارشناس ارشد ادبیات فارسی

رمانی کمدی که ناقص مانده!
نفوس مرده رمانی است که نیکلای گوگول آن را با زبانی طنز و کنایه‌آمیز به وضعیت آن سال‌‌های روسیه نوشته است. همه چیز را در داستان می­‌دانیم و نویسنده، قهرمان داستان را که چه قصدی دارد و می‌خواهد دهقانان بدون زمینی را که مرده بودند، بخرد یا در هنگام برخورد با صاحبان آن­ها چه بلاها و اتفاقاتی بر سرش می­‌آید را در جریانیم ولی در آخر کار دست همه را در پوست گردو می­‌گذارد. دیگر نمی­‌دانیم که آیا قهرمان داستان که چیچیکوف نام دارد به هدفش رسید یا نه؟ در کارش موفق شد یا شکست را پذیرفت؟ حتی شایعاتی هم درباره قسمت دوم این رمان وجود دارد که می­‌گویند گوگول آن را نوشته و داستان هم کامل کرده بود ولی در یک تصمیم آنی و به قول معروف در یک حرکت جنون‌آمیز در اواخر عمرش آن را آتش زد و خاکستر کرد. نفوس مرده جزو لیست برترین کتاب‌­های تاریخ ادبیات به انتخاب انجمن کتاب نروژ است و سریالی هم به همین نام در سال 1984 از آن ساخته شده، همچنین از انتشارات فرهنگ معاصر با ترجمه کاظم انصاری می­‌توانید آن را تهیه و مطالعه کنید. این کتاب ترجمه دیگری هم به نام مردگان زر خرید دارد که توسط انتشارات نیلوفر و با ترجمه فریدون مجلسی چاپ شده است.
قصری که نیمه کاره است!
خب می‌توان گفت یکی از شاهکارهای فرانتس کافکا همین رمان است، قصر! که مثل دو رمان دیگر او به نام‌­های محاکمه و امریکا ناقص مانده است. آقای کافکا بسیار علاقه به ناتمام‌نویسی داشت ولی دلیل اصلی او این بود که می‌­گفت خوب نمی‌­نویسد و دلش می‌خواست نوشته‌­هایش را بسوزاند و حتی این وصیت را هم به دوستش گفت که بعد از مرگش تمامی نوشته­‌هایش را از بین ببرد ولی دوستش بدون ذره­‌ای اهمیت به وصیت او، تمامی آن­ها را منتشر کرد. می‌­توان کافکا را جزو معروف‌ترین ناتمام‌نویسان تاریخ ادبیات نام برد و آثارش هم با وجود کامل نبودن بسیار خواندنی هستند. شخصیتی که حتی اسم او هم ناقص و ناتمام است در دو رمان محاکمه و قصر با نام «ک» ظاهر می‌شود و داستان را می­‌پروراند. این مرد در رمان قصر وارد دهکده­‌ای می‌شود که هیچ‌کس حق ورود به قصر را ندارد و معلوم نیست که در آنجا چه خبر است. از همان ابتدا کافکا یک موقعیت پیچیده و عجیب را پیش روی مخاطب باز می‌کند و دهکده‌­ای را به تصویر می­‌کشد که همه در رنج هستند ولی به آن اعتراضی ندارند و گویا آن را پذیرفته‌­اند. این فضایی که در آن شک و تردید در طول داستان پابرجاست ادامه پیدا می‌کند و در نهایت این رمان به صورت ناتمام می‌­ماند. قصر کافکا را انتشارات بسیاری ترجمه کرده‌­اند که می‌توان به انتشارات ماهی با ترجمه علی‌اصغر حداد، انتشارات نگاه با ترجمه عبدالرحمان صدریه و انتشارات نیلوفر با ترجمه امیرجلال‌الدین اعلم اشاره کرد.

دیگر اثری که از کافکا ناقص ماند!
کتاب امریکا دیگر رمانی است که از کافکا مانده و ناقص تمام شده است. برخلاف دو رمان پیشین که به آن­ها اشاره شد، شخصیت این رمان نام کاملی دارد. کارل روسمان یک مهاجر جوان است که بعد از اتفاقات عجیب و غریبی که برای او می­‌افتد به امریکا مهاجرت می‌کند و فکر می‌کند که بتواند در این سرزمین اشتباهات خودش را جبران کند و زندگی پیش رویش را گل و بلبل کند و از این طریق پدر و مادرش که او را به امریکا فرستاده­ بودند از او راضی شوند. ولی همه چیز دقیقاً برعکس عمل می‌کند و او سردرگم شده و با ماجراهایی عجیب دست و پنجه نرم می‌کند. کافکا در این اثر نگاهی متفاوت دارد و توصیفات بی‌نظیر او درباره مناظر در نوع خود جدید و جالب است. رمان امریکا را می‌توانید از انتشارات ماهی با ترجمه علی‌اصغر حداد و انتشارات مرکز با ترجمه علی عبداللهی تهیه و بخوانید.

شوایک سرباز ساده‌دل!
این کتاب به دلیل مرگ نویسنده ناتمام مانده ولی جزو لیست کتاب‌­هایی است که به بیشترین زبان­‌های دنیا ترجمه شده و فیلم‌­هایی براساس این کتاب نیز در سال­‌های مختلف ساخته شده است. یاروسلاو هاشک، نویسنده اهل چک که عمرش کفاف نداد این داستان را تمام کند ولی با زبانی شگفت‌انگیز تصاویر و توصیفاتی را به مخاطب خود ارائه می‌دهد که جدید است. او از پوچی و بیهودگی جنگ می­‌گوید و تلاش­‌های شوایک برای رهایی از جنگ را نشان می‌دهد. این رمان را انتشارات چشمه با ترجمه کمال ظاهری به مخاطبان ارائه داده است.