مصطفی پورکیانی
روزنامه‌­نگار

سلمان؛ آخرین جادوی میرباقری
سریال «سلمان فارسی» به نویسندگی و کارگردانی داوود میرباقری و تهیه‌کنندگی حسین طاهری به زندگی و زمانه یار ایرانی پیامبر اکرم(ص) در سه فصل ایران ساسانی، بیزانس و حجاز صدر اسلام می‌پردازد.
تصویربرداری این سریال از زمستان سال ۱۳۹۸ با شروع سکانس­‌های فصل بیزانس در کویر شهداد کرمان آغاز شد و در جزیره قشم و ارمنستان ادامه پیدا کرد و بارها به ‌دلیل شرایط کرونا متوقف شد. با پایان تصویربرداری این فصل، نیمه­‌های مرداد ماه امسال بود که گروه سلمان برای آغاز فصل ایران که به گفته گروه کارگردانی از سخت ­ترین قسمت­‌های ساخت سریال است، به شهرک سینمایی ایران (غزالی) رسیدند تا فیلمبرداری سکانس‌های لوکیشن کاروانسرای مرمر تیسفونی و اتاق کار زریر انجام شود.
این روزها عوامل سریال سلمان، در استان سمنان و شاهرود به سر می‌­برند تا از فضای زمستانی منطقه برای پیشرفت صحنه‌های متنوع داستان استفاده کنند. فیلمبرداری اوایل سال آینده در شهرک سینمایی غزالی و در لوکیشن مجموعه ماربین ادامه خواهد یافت. بر اساس برنامه‌ریزی­‌های انجام شده، تصویربرداری فصل ایران حدود دو سال طول می‌کشد. فصل ایران باستان یکی از مهم‌ترین فصل‌های سریال «سلمان فارسی» است و برای نخستین بار این دوره از تاریخ به تصویر کشیده می‌شود.
پیش‌تولید فصل بعدی یعنی «حجاز» نیز از مدتی پیش آغاز شده است. فصل حجاز در چند منطقه مختلف ساخته خواهد شد که یکی از آنها شهرک سینمایی نور است.

آشنایی با عوامل و بازیگر نقش سلمان
نام سید داوود میرباقری در دنیای رسانه معمولاً با سریال­‌های بلند تاریخی، مذهبی گره خورده است؛ بی‌جهت نیست که وی در اوج جوانی و در 30 سالگی سریال ماندگار«امام علی(ع)» را می­‌سازد و پنج سال از عمر خود را صرف کارگردانی این سریال می­‌کند. سریالی که هنوز پس از گذشت بیش از دو دهه از پخش آن، تازگی خود را حفظ کرده و بازی­‌ها و دیالوگ­‌هایش برای مخاطب جان دارند.
میرباقری که با تئاتر کار حرفه‌­ای خود را شروع می‌­کند، سال‌ها بعد سریال «معصومیت از دست رفته» را با بازی درخشان مرحوم امین تارخ برای تلویزیون کار می‌کند تا پیش درآمدی برای خلق اثری ماندگارتر به نام «مختارنامه» باشد؛ مختاری که پنج سالی ساخت آن طول می­‌کشد تا یکی از ماندگارترین آثار تلویزیون در قالب آثار تاریخی، مذهبی ساخته شود.
میرباقری در سینما و شبکه نمایش خانگی نیز تک خال­‌هایی برای خود به یادگار گذاشته است؛ همان طور که سینمایی «مارمولک» کمال تبریزی با وجود توقیف، در خانه اکثر ایرانی­‌ها راه پیدا کرد، سینمایی «آدم برفی» میرباقری نیز به خاطر نقش خاص اکبر عبدی در شمایل یک زن به فیلمی خاطره‌انگیز و دیدنی برای ایرانی­‌ها تبدیل شد. و اما سریال «شاهگوش» داوود خان نیز به دلیل گریم­‌های ماندگار محسن تنابنده در نقش­‌های مختلف و بازی­‌های درخشان مجموعه بازیگران آن، در زمان پخش خود، به یکی از سریال­‌های پربیننده شبکه نمایش خانگی تبدیل شده بود.
و حالا خالق آثاری چون «امام علی(ع)» و «مختارنامه» بار دیگر دست به جادوگری زده تا سریال درخشان دیگری را برای تاریخ تلویزیون به یادگار بگذارد. سریالی که سوژه آن از سال­‌ها پیش، در ذهن آقای کارگردان ساخته و پرداخته شده و حتی پیش از خلق مختارنامه، قصد ساختن آن را داشته که زمین و زمان دست به دست هم دادند تا سریال الف ویژه «سلمان فارسی» حالا و در این زمان ساخته شود.
بازیگرانی همچون علیرضا شجاع‌نوری (در نقش سلمان)، فرهاد اصلانی، داریوش فرهنگ، محمدرضا هدایتی، احترام برومند، رامونا شاه، علی دهکردی، مرحوم چنگیز جلیلوند، مرحوم اکبر احمدی، مهدی فقیه، محمدجواد جعفرپور، علیرضا مهران و چند بازیگر خارجی (از کشورهای تونس، ارمنستان، مراکش، یونان و...) و حدود ۱۵۰۰ بازیگر تئاتری و بومی جلوی دوربین این سریال رفته‌ و خواهند رفت.
بر اساس برنامه‌ریزی‌­ها قرار است سریال «سلمان فارسی» در ۶۰ قسمت و از سال ۱۴۰۵ پخش تلویزیونی خود را آغاز کند.

کارنامه بازیگر نقش سلمان
علیرضا شجاع نوری از ابتدای دهه 60 کار بازیگری در سینما را با فیلم «بی بی‌چله» کیومرث پوراحمد آغاز می­‌کند و دو سال بعد همزمان با بازی در فیلم «شیر سنگی» جعفری جوزانی، تهیه‌کنندگی این کار را نیز برعهده می­‌گیرد و به نحوی وارد دنیای تهیه کنندگی می­‌شود و همزمان، حرفه بازیگری را نیز ادامه می‌­دهد و در این سال­‌ها فیلم­‌های بسیاری را تهیه کرده و  تک خال­‌هایی در عالم بازیگری دارد که همه این نقش­‌ها در ذهن و خاطر مخاطبان سینما و تلویزیون ثبت شده است.
در فیلم سینمایی «روز واقعه»،«عبدالله» جوانی مسیحی است که تازه مسلمان شده و با ندای یاری امام حسین(ع) راهی کربلا می­‌شود و این بازی یکی از تک نقش­‌های ماندگار سینمای ایران است که شجاع نوری جوان در سال 73 آن را بازی می­‌کند و نامزد سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشنواره سیزدهم فیلم فجر می‌شود. دیگر نقش ماندگار شجاع نوری بازی در فیلم «محمد رسول‌الله» مجیدی در نقش «عبدالمطلب» است که گریم شجاع نوری در این فیلم بی­ شباهت به نقش میانسالی و پیری سلمان فارسی نیست که هم‌اکنون در حال بازی در این سریال الف ویژه تلویزیون است. قرار است امیر رضایی که کارنامه­‌ای تئاتری دارد، دوران جوانی سلمان را بازی کند. انتخاب او بیشتر به‌ خاطر جنبه شبیه بودن به شجاع‌ نوری بوده است. البته این شخصیت، بخش نوجوانی و کودکی هم دارد که به ‌مرور بازیگرانش انتخاب می‌شوند و جلوی دوربین می‌روند.

  وقتی عصای موسی بلند می‌شود
آبان ماه سال 99 بود که پس از کش و قوس‌‌های فراوان بر سر ساخت سریال حضرت موسی(ع) قرعه کارگردانی این کار به نام ابراهیم حاتمی‌­کیا زده شد. فرج‌الله سلحشور، پیش از مرگ خود، از جمال شورجه خواسته بود در مقام کارگردان، این سریال را راهبری کند، اما با وخامت حال شورجه، سیما فیلم تصمیم گرفت تا گزینه دیگری را برای هدایت این سریال جایگزین کند و قرار شد تا شورجه، پس از بهبودی به عنوان کارگردان دوم در کنار کار حضور داشته باشد.
حاتمی‌­کیا پس از اینکه کارگردانی این پروژه عظیم را برعهده گرفت، در این خصوص گفت: «در میان آثار متعددی که ساخته‌ام، جای یک کار قرآنی را خالی می‌بینم و به همین علت با انگیزه و علاقه، این مسئولیت سنگین را می‌پذیرم به این امید که ادای دینی به فرج‌الله سلحشور کرده باشم.»
شورجه فیلمنامه مرحوم سلحشور را از ۷۲ قسمت به ۵۲ قسمت کاهش داد و گویا حاتمی‌‌کیا قرار است این سریال را در ۶۰ قسمت در لوکیشن‌های مختلف، با بازیگران پرشمار داخلی و احتمالاً خارجی بسازد. خرداد ماه سال گذشته بود که سید محمود رضوی به جای میرعلایی تهیه کنندگی این پروژه عظیم را برعهده گرفت تا ساخت این سریال سرعت بیشتری به خود بگیرد.
یکی دو سالی است که کار پیش تولید و طراحی و ساخت دکورهای عظیم سریال در حال آماده‌سازی است و همزمان کارگاه‌های بزرگ چوب، آهن، دوخت لباس تاریخی و… آکسسوار صحنه در حال ساخت و آماده‌سازی این سریال‌اند و روند همچنان ادامه دارد.
حاتمی‌کیا پس از عهده دار شدن مقام کارگردانی این سریال، کیوان مقدم را به عنوان مدیر هنری این سریال منصوب کرد. کیوان مقدم طراح صحنه با سابقه سینما، سابقه دریافت دو سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر دارد که به خاطر فیلم «خورشید» به کارگردانی مجید مجیدی و «غلامرضا تختی» به کارگردانی بهرام توکلی بوده است. طراحی سریال «سرزمین مادری» به کارگردانی کمال تبریزی، برگ زرین دیگری از کارنامه مقدم است. تا به حال نام هیچ بازیگری برای این پروژه بزرگ تلویزیونی به صورت رسمی رسانه­‌ای نشده است، اما گمانه زنی­‌هایی از سوی رسانه­‌ها برای بازیگر اصلی این سریال در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد؛ نام بابک حمیدیان و مریلا زارعی برای بازی در دو نقش اصلی موسی و آسیه از طرف برخی رسانه­‌ها پیش‌بینی شده است. حتی برخی از نام محمدرضا فروتن برای نقش موسی نام می­‌برند. اما هیچ کدام از آنها تا به حال توسط تیم تولید تأیید و یا تکذیب نشده است. در حال حاضر پیش‌تولید «موسی کلیم‌الله(ع)» ادامه دارد و تیم‌های تولید که مجموعاً بیش از 300 نفر هستند، مقدمات آغاز فیلمبرداری این مجموعه را آماده می‌کنند. حاتمی‌­کیا در این سریال از تکنولوژی «Virtual Production» استفاده کرده است. ماجرای این تکنولوژی به طور ساده این است که بخشی از مرحله تولید و پس‌تولید با هم ترکیب می‌شوند و این‌طور نیست که هنرپیشه‌ها جلوی پرده سبز بازی کنند تا پس‌زمینه بعداً به آن اضافه شود. کارگردان در این سبک از کار همزمان می‌تواند پس‌زمینه‌ای را که قرار است اضافه شود ببیند و همین به طبیعی‌تر درآمدن کار کمک شایانی می‌کند. تا به حال از این تکنیک در خیلی از فیلم‌ها و سریال‌ها استفاده‌ای جزئی شده است اما در برخی موارد کل دکور و صحنه به همین شکل طراحی و به پس‌زمینه اضافه شده‌اند.