نقد فیلم دست‌انداز

کمال تبریزی نسخه‌ی کیک!

علیرضا عبدی       نویسنده و طنز پـــرداز 

 

اول از همه، مسئله اصلی فیلم، کارگردانی است. کمال تبریزی (به‌نظر بنده) دو نسخه دارد. یک نسخه واگعی که «لیلی با من است» و «مارمولک» و «سرزمین مادری» می‌سازد و یک نسخه کیک که با نگاهی فانتزیکال دست به ساخت دست‌انداز و یا مارموز می‌زند. درهم‌آمیزی خیال و واقعیت سابقه‌ای طولانی در سینمای جهان دارد و نویسندگان بزرگی مانند چارلی کافمن بارها و بارها سراغ چنین داستان‌هایی رفته‌اند. درخشش ابدی یک ذهن پاک، اقتباس و جان مالکوویچ بودن از نمونه‌های درخشان این سبک از داستان‌گویی در سینمای جهان هستند. اما این‌جا در کارگردانی کمال تبریزی، ما گم شدن ببینده را شاهدیم در این حجم شخصیت‌ها و عدم شخصیت‌پردازی!
این کار، جلوه‌های ویژه بصری مناسبی دارد. به‌اندازه و در حد و حدود فیلم «طعم شیرین خیال». خصوصاً آن‌که این جلوه‌های ویژه نقش مهمی در داستان خیال‌انگیز تبریزی بازی می‌کنند و اگر کارگردان موفق نمی‌شد از این موضوع به درستی استفاده کند، کل فیلم از دست می‌رفت. اما تبریزی موفق شده کاملاً هوشمندانه و با تکیه بر تجربه‌ی نسبتاً موفق طعم شیرین خیال در دست انداز به خوبی از جلوه‌های ویژه استفاده کند.
در فیلم‌نامه پرش‌هایی را شاهدیم که گاهی مخاطب خط اصلی داستان را گم می‌کند و تا بیاید با آن خو بگیرد، وارد دنیای واقعی از فانتزی‌ می‌شویم.
از نظر بازی، بازی درخشان پرویز پرستویی در مارمولک و لیلی با من است، رضا کیانیان و مهران مدیری در همیشه پای یک زن در میان است بهترین شاهد مثال برای کیفیت بالای بازی‌ها در فیلم‌های کمال تبریزی است. همین مطلب گویای بازی گرفتن درست و به‌اندازه تبریزی از بازیگر می‌شود. در دست‌انداز هم ما شاهد بازی‌های نسبتاً خوبی از بازیگران فیلم هستیم. در این فیلم بازیگران باتجربه و باسابقه‌ای مانند رضا کیانیان و رویا نونهالی در کنار هدی زین‌العابدین حضور گرم و دل‌نشینی دارند و به‌طور کلی بازی‌ها در آخرین فیلم تبریزی کیفیت خوبی دارد.
در مجموع شاید اگر کمال تبریزی نسخه اصلی خودش بود، فیلم بهتری را شاهد بودیم؛ یا اینکه این کار را نمی‌ساخت و یا حداقل بهتر می‌ساخت!

 

ویژه نامه طنز۸۳۸۸
 - شماره  - ۰۴ بهمن ۱۴۰۲