کمی درباره رشد و نگهداری نخل شامادورا
این نخل مهــــربان و صبـــــور
نسرین تقی‌خانی
مهندس کشاورزی و مشاورنگهداری گیاهان آپارتمانی
نخل شامادورا یک گیاه شیک از امریکای جنوبی است. این گیاه، قانع و شرایط نگهداریش ساده است. این گیاه انتخاب بیشتر افراد برای آپارتمان و اداره‌هاست، چراکه توقع کمی از شرایط محیط دارد. اگر نخل شامادورا نور کافی دریافت کند با مهربانی گل‌های زرد رنگش را شکوفا می‌کند. شامادورا در نور کم هم می‌تواند شاداب بماند اما در صورت وجود شرایط محیطی مناسب، روزهای بیشتری در کنار شما دلبری می‌کند. بهترین خاک برای زندگی شامادورا، خاک غنی با زهکش بالاست. توجه به زهکش در انتخاب ترکیب خاک، بسیار کمک‌کننده است. برای ساخت ترکیبی بروفق مراد جناب شامادورا، می‌توان از ترکیب خاک گلدان و شن یا خاک گلدان و شن و پوکه و یا کمپوست و پرلیت و پوکه استفاده کرد. شامادورا در محیط با حداقل نور یا نور مصنوعی هم می‌تواند زنده بماند و رشد کند؛ اما شرایط نوری ایده‌آل برای کمک به رشد بهتر این گیاه، قراردادن آن در محل پرنور اما با نور غیرمستقیم است. این گیاه قابلیت رشد و زندگی در محیط باز را دارد اما نور مستقیم برگ‌‌هایش را می‌سوزاند.
شامادورا عاشق نور صبحگاهی است و آن را ترجیح می‌دهد. اعتراض به تاریک بودن محیط، دلیل رشد بیش از حد شاخه‌ها و ایجاد موج‌های کوچک روی آنهاست.
از مهربانی شامادورا همین بس که فراموشکاری صاحبش در آبیاری را به روی او نمی‌آورد، اما پوسیدگی ریشه نشان از عدم رضایت شامادورا از وضعیت آبیاری است. در صورت آبیاری بی‌رویه، برگ‌های شامادورا قهوه‌ای و شاخه‌ها نرم شده و اگر این وضعیت ادامه یابد، پوسیدگی ریشه را به دنبال دارد. برای رفع این مشکل، با متوقف کردن آبیاری خشک شدن خاک و ریشه تسریع پیدا می‌کند. بهتر است در صورت اطمینان از خشکی خاک، اقدام به آبیاری صورت گیرد. استفاده از آب بدون املاح و کلر، جلب رضایت شامادورا را به دنبال دارد. این گیاه دوست دارد تا زمانی که آب از زیر گلدان خارج شود، آب دریافت کند. باید زیرگلدانی را بعد از آبیاری خالی کرد تا وجود رطوبت و آب در زیرگلدانی برای گیاه ایجاد مشکل نکند. شامادورا برای آبیاری به آب خیلی گرم یا سرد نیاز ندارد و بهتر است از آب هم‌دما با محیط استفاده کرد. شامادورا یک گیاه گرمسیری است و محدوده دما بین 18تا 25 سانتیگراد برای رشد آن مناسب است. در دمای پایین‌تر هم می‌تواند رشد کند اما پایین‌تر از 10درجه سانتیگراد را نمی‌تواند تحمل کند. هوای سرد سرعت رشد شامادورا را کاهش داده یا رشد گیاه را متوقف می‌کند. رطوبت زیاد، شامادورا را یاد زیستگاهش می‌اندازد، پس از هوای مرطوب استقبال می‌کند. برای تأمین رطوبت در محل نگهداری شامادورا، می‌توان از قراردادن یک ظرف آب کنار گلدان استفاده کرد. پرکردن زیرگلدانی با سنگ ریزه و ریختن آب روی آن، رطوبت را در اطراف گلدان فراهم می‌کند.
اسپری آب روی گیاه، علاوه بر کمک به افزایش زیبایی شامادورا، از نشستن گردوغبار روی برگ‌های آن جلوگیری می‌کند و همچنین در حفظ رطوبت هم دخالت می‌کند.
بهار و تابستان فصل رشد شامادورا است. بهتر است تغذیه این گیاه در فصل رشد صورت گیرد. در فصل‌های پاییز و زمستان گیاه نیاز به استراحت دارد. پس کوددهی معنا ندارد. در این فصول، برنامه آبیاری منظم برای ادامه زندگی گیاه مناسب است. کوددهی باید زمانی انجام شود که خاک مواد مغذی‌اش را از دست داده است؛ پس اگر خاک گلدان به تازگی تعویض شده است، تا دو سه ماه نیاز به کوددهی نیست. کوددهی بعد از مدتی ممکن است تجمع نمک در خاک ایجاد کند. این موضوع به تدریج سوختن برگ‌ها و گیاه را به دنبال دارد. برای این کار باید هرچند وقت یک‌بار، گلدان را با آب شست‌وشو داد تا نمک اضافه همراه با آب از گلدان خارج شود. گیاه شامادورا به هرس نیاز ندارد، چرا که سیکل طبیعی گیاه این کار را برایش انجام می‌دهد. برگ‌های قدیمی‌تر، زرد و قهوه‌ای شده و به تدریج می‌ریزند. از آنجایی که سرعت رشد ریشه‌های شامادورا کم است، نیازی به تعویض گلدان در فاصله زمانی کوتاه نیست. در صورتی که گیاه رشد نکرده یا برگ‌های جدید نمی‌دهد، این موضوع می‌تواند خبر از کوچک بودن گلدان دهد. زرد شدن برگ‌ها، دلایل متفاوتی دارد. مثل سفید شدن موها در انسان‌ها، گاهی زرد شدن برگ‌های پایین‌تر گیاه و قدیمی طبیعی است. با مصرف مواد مغذی خاک و کمبود عناصر مثل نیتروژن، منیزیم و منگنز زردی برگ در این گیاه رخ می‌دهد. گاهی این زرد شدن از هشدارهای آبیاری زیاد است. حمله قارچی که باز هم به دنبال آبیاری زیاد است می‌تواند این عارضه را ایجاد کند. قهوه‌ای شدن برگ‌ها هم علاوه بر مشکلات در آبیاری، از کمبود رطوبت، کمبود کلسیم و پتاسیم یا تابش مستقیم خورشید است. مشاهده لکه‌ها و نقاط سیاه رنگ روی ساقه شامادورا، در حالت کلی گواه مشکلی در گیاه نیست اما اگر این نقاط در حال گسترش است، باید از سموم قارچ‌کش یا آفت‌کش استفاده کرد. در صورت ایجاد حالت تار عنکبوتی در زیر برگ، باید احتمال به حمله آفت کنه قرمز داد. در این موقعیت اگر کم بود با دستمال مرطوب این آفات از بین می‌رود اما اگر این آفات بخش‌ها و قسمت‌های زیادی از گیاه را درگیر کرده باشد باید برای جلوگیری از انتشار آن، از سم دیازینون یا مالاتیون استفاده کرد. وجود لکه‌های پودری و سفیدرنگ هم حضور آفت شپشک آردآلود را گزارش می‌دهد. برای مقابله با این آفت هم می‌توان از روش‌های بالا استفاده کرد.