گشتی در سایت‌ها نشان می‌دهد که بخشی از آن‌ها از ابزاری به نام کوکی استفاده می‌کنند. اما کوکی چیست و چرا در استفاده از آن باید احتیاط کرد. یکی از ابزارهای مهم داده کاوی کوکی‌ها هستند که فایل کوچک کامپیوتری است و در هنگام دسترسی شما به وب‌سایت‌های مختلف روی درایو سخت کامپیوترتان قرار می‌گیرد.کوکی‌ها نظارت بر فعالیت‌های اینترنتی شما را ممکن می‌سازند.
نت اسکیپ کوکی‌ها را در سال 1994 به عنوان یک ویژگی نوآورانه مرورگرها ایجاد کرد. به کاربران گفته شد که کوکی‌ها باعث می‌شوند آن‌ها تجربه بهتری در استفاده از سایت‌های اینترنتی به ویژه سایت‌هایی نظیر آمازون که خدمات خرید ارائه می‌دهند، داشته باشند. ایده ایجاد کوکی این بود که به مشتریان اجازه رفتن از صفحه‌ای به صفحه دیگر و انتخاب اقلامی ‌برای خرید داده شود و در همان حال یک کارمند مجازی با فهرست کردن اقلام خرید در یک فایل کوچک که نت اسکیپ آن را کوکی نامیده است، آن‌ها را ردیابی کند.کوکی همچنین نام کاربری‌، نشانی و اطلاعات کارت اعتباری کاربران را در خود داشت.کوکی‌ها روی درایو سخت کامپیوتر قرار می‌گرفتند، بنابراین زمانی که کاربر برای خرید دوباره مراجعه می‌کرد، اطلاعات او به صورت خودکار در دسترس قرار می‌گرفت و از طرفی برای کاربر آسان‌تر بود که دوباره ناچار به وارد کردن اطلاعات خرید و پست نباشد. همچنین به علت ذخیره اطلاعات خرید، دسترسی فروشندگان اینترنتی به اطلاعات و هدایت مشتریان به خرید اقلامی‌ خاص آسان می‌شد. افزون بر آن فروشندگان می‌توانستند این اطلاعات را بارگذاری کنند و به راحتی یک پروفایل از علایق و تاریخچه مرور سایت مشتریان فراهم کنند.
زمانی که نت اسکیپ کوکی را برای اولین بار ایجاد کرد به مشتریان نگفت که کوکی‌ها چطور کار می‌کنند. همان طور که استفاده از کوکی‌ها تکرار شد، شکایات اندکی از سوی مشتریان دیده می‌شد. اما بالاخره برخی مشتریان متوجه این فعالیت مخفی قرار گرفته در درایو سخت کامپیوترشان شدند. کم کم از سال 1996 مقالاتی درباره تکنولوژی کوکی نوشته شد و مردم فهمیدند که بدون اطلاع آن‌ها به حریم خصوصی‌شان تجاوز شده است.

از شماره کارت بانکی تا دسته‌بندی اخبار
هر یک از ما به عنوان کاربران اینترنت بارها با کوکی‌ها مواجه شده‌ایم و بدون آنکه بدانیم بسیاری از اطلاعات خصوصی ما در سایت‌ها ثبت و ضبط شده است. به عنوان مثال زمانی که شما خرید اینترنتی انجام داده و مشخصات بانکی خود را وارد می‌کنید در مراجعه بعدی شماره کارت شما به صورت پیش فعال ظاهر می‌شود و به شما اعلام می‌شود که اگر تمایل به خرید مجدد با همین کارت دارید اطلاعات دیگر آن را به شما نشان بدهیم. این موضوع در آدرس پستی و حتی اطلاعات هویتی و فردی ما نیز مشاهده می‌شود. و این روزها کار به حدی بالا گرفته که خود رسانه‌ها نیز از کوکی‌ها برای دسته‌بندی اخبار استفاده می‌کنند.
چیزی که گمان می‌کنیم در شبکه‌های اجتماعی بیشتر وجود دارد و در سایت‌های اینترنتی کمرنگ‌تر است اما با مراجعه به برخی سایت‌ها شما با این پیام مواجه می‌شوید که «ما به حریم خصوصی شما احترام می‌گذاریم. ما و شرکای تجاری‌مان داده‌های غیرحساس شما از قبیل کوکی‌ها و آدرس‌های آی پی را ثبت و ذخیره می‌کنیم تا از آن برای تنظیم تبلیغات منطبق با سلیقه بازدید‌کننده و سنجش سلایق او استفاده شود. شما می‌توانید «در بخش تدابیر رعایت حریم خصوصی» تنظیمات مرتبط را هر موقع که خواستید تغییر دهید. برخی از شرکای ما با استناد به اجازه‌ای که شما به ما می‌دهید و با تکیه بر منافع مشروع تجاری خود از شما درخواست اجازه مجدد نخواهند کرد. با کلیک روی گزینه «اطلاعات بیشتر» می‌توانید با این موضوع مخالفت کنید».

بی‌حصولگی کاربر و اجازه دسترسی به اطلاعات
در اغلب مواقع ما پیام مربوط به کوکی را تأیید می‌کنیم و اجازه می‌دهیم تا در کامپیوتر ما فعال شود. بیشتر به این دلیل که حوصله اعمال تنظیمات را نداریم و نمی‌خواهیم زمانی برای آن صرف کنیم.
اما واقعیت این است که فعالیت کوکی‌ها بعد از مدتی موجب شد تا سازندگان مربوط به اعمال فیلتر‌هایی در استفاده از آن و حفاظت از حریم خصوصی افراد و اطلاعات فردیشان کنند.
از جمله اینکه کاربران می‌توانند فعالانه عملکرد کوکی را متوقف کنند و از بخش تنظیمات مرورگرهای خود بخشی که مربوط به امنیت و حریم خصوصی است این اقدام می‌تواند صورت بگیرد.
به عنوان مثال مایکروسافت کنترل‌های کوکی را در نسخه‌های جدیدتر اینترنت اکسپلور خود ساخت. در واقع هشدار به کاربر برای فعال کردن یا نکردن کوکی بر همین اساس است اما واقعیت این است که درصد کمی ‌از مردم نسبت به مسدود کردن کوکی‌ها اقدام می‌کنند.
آگاهانه عمل کنید
بر خلاف تصور شما، بسیاری از اطلاعات شما در اختیار سایت‌های مختلف است و به سادگی می‌توانند با آنالیز آن بسیاری از سلایق شما را شناسایی کنند. از جمله مهمترین آن در بخش رسانه‌ها است که می‌توانند از طریق انتخاب‌ها و جست وجوهای شما، محتواهای مرتبط و مدنظرشان را در اختیارتان قرار بدهند.
بر همین اساس، آگاهانه عمل کند. در فاز نخست مشخص کنید که در سایت‌ها چه اطلاعات فردی و شخصی را بارگذاری کرده‌اید. از نام و نام خانوادگی گرفته تا اطلاعات بانکی، عکس و ویدیو و هر چیزی که مربوط به حریم خصوصی شماست. در ادامه به بخش ایمن‌سازی مرورگرهایتان بروید و فعالیت کوکی‌ها را متوقف کنید. و از همه مهمتر در وارد کردن اطلاعات نیز آگاهانه عمل کنید و به هر منبع و سایتی اطمینان نکنید. لازم به ذکر است بیش از نیمی‌(54 درصد)از کاربران اینترنت در نظرسنجی سال 2000  گفته‌اند که عقیده دارند ردیابی وب سایت‌های مرور شده برای کاربران آسیب‌زاست زیرا به حریم خصوصی‌شان تجاوز می‌شود و تنها 27 درصد مردم معتقد بودند ردیابی کاربران سودمند است.( پروژه زندگی امریکایی و اینترنت پیو،2000)