نسرین تقی‌خانی
مهندس کشاورزی و مشاور نگهداری گیاهان آپارتمانی

نویسنده

گیاه شفلرا، بومی کشور استرلیا است. این گیاه در زادگاه خود بسیار رشد دارد. این گیاه گاهی تا طول 3 متر هم رشد می‌کند. شفلرا دو نوع دارد: سبز و ابلق.
نوع ابلق دارای رگه‌های روشن و زرد رنگ است که زیبایی برگ‌ها را دوچندان می‌کند. نام‌های دیگر شفلرا، گیاه شانس یا گیاه پول بوده و در چین، نماد پیشرفت است.
از نکات مهم در نگهداری شفلرا، توجه به آبیاری این گیاه است. در تابستان و بهار که شفلرا در حال رشد است،گیاه را هر هفته آبیاری کنید. در فصل پاییز و زمستان و به طورکلی در هوا سرد، دفعات آبیاری باید کاهش یابد. حتماً از خشک بودن خاک قبل از آبیاری مطمئن شوید تا با آبیاری زیاد، ریشه گیاه آسیب نبیند.
زردی و ریزش برگ که یک مشکل شایع در نگهداری شفلرا محسوب می‌شود، در اکثر مواقع به خاطر آبیاری بی‌رویه و بدون برنامه است. می‌توان با اسپری آب روی برگ‌ها، به ایجاد رطوبت برای رشد بهتر شفلرا کمک کرد.
شفلرا یک گیاه گرمسیری است پس هرچقدر شرایط محیطی به شرایط زیستگاهش نزدیک باشد، از آن استقبال می‌کند. برای جلوگیری از آسیب برگ، مقداری آب در ظرف درباز ریخته و یک روز به آن وقت دهید تا کلر آن برود و در نهایت از آن برای غبارپاشی برگ‌ها استفاده کنید. برای آبیاری نباید آب را از بالا و به طورمستقیم روی برگ‌ها ریخت، چراکه باعث آسیب و ریزش برگ‌ها می‌شود.
شفلرا عاشق نور است اما از نوع غیرمستقیمش. قرار گرفتن شفلرا در برابر نور مستقیم خورشید، قهوه‌ای شدن و سوختن برگ‌ها را به دنبال دارد. می‌توان در بهار و تابستان با توجه به اینکه ساعات دریافت نور بیشتر است، گلدان را در خارج از خانه و سایه قرار داد تا به طور غیرمستقیم از نور خورشید استفاده کند. پلاسیدگی و ریزش برگ از دلایل کمبود دریافت نور است؛ می‌توان با جابه‌جایی گلدان شفلرا به مکان پرنورتر، برای برطرف کردن این مشکل اقدام کرد.
دمای مناسب برای نگهداری شفلرا، 18 تا 27 درجه سانتیگراد است. با توجه به خاستگاه گرمسیری شفلرا، دمای پایین‌تر از 15 درجه سانتیگراد، آن را اذیت کرده و شفلرا این موضوع را با ریزش برگ‌هایش نشان می‌دهد. قرارگیری شفلرا در نزدیکی دستگاه سرمایشی و گرمایشی به برگ‌های آن آسیب می‌رساند.
برای تأمین رطوبت شفلرا، غیر از غبارپاشی، می‌توان از ساخت جزیره استفاده کرد. به این صورت که یک ظرف را پر از سنگ‌ریزه کرده و آن را مملو آب کنید، به طوری که آب سطح سنگ‌ها را بپوشاند و در ادامه گلدان را روی آن قرار دهید. با این روش، ضمن تبخیر آب، رطوبت مورد نیازش را تا حدی برای آن فراهم کرده و به رشد آن کمک می‌کند. البته باید بدانید که دستگاه رطوبت‌ساز، برای شفلرا مضر است و باعث ریزش برگ‌هایش می‌شود.
خاک مناسب برای شفلرا باید براحتی آب را از خودش عبور دهد تا در زمان آبیاری، با نگهداری و انباشت آب، به گیاه آسیب نرساند و فرآیند آبیاری را تسهیل کند. می‌توان به ترکیب خاک گلدان که شامل پیت ماس، کوکوپیت، خاک برگ و ماسه است، مقداری کمپوست مرطوب هم اضافه کرد. برای کوددهی به شفلرا باید در فصل رشدش یعنی بهار و تابستان اقدام کرد. در این فصل‌ها، می‌توان هر دو هفته یک بار با کود مایع کوددهی را انجام داد. می‌توان در زمان آبیاری، کود مایع را با آب مخلوط کرده و اقدام به آبیاری کرد.
هرچه گلدان کوچک‌تر باشد، رشد شفلرا کندتر است. می‌توان هر سال گلدانش را تعویض کرد. شفلرا می‌تواند تا 3 متر هم رشد کند، اما در محیط خانه بیشترین میزان رشد شاید تا ۱.۵ متر باشد. اگر شفلرا نور کافی دریافت کند، قطعاً رشد ساقه و برگ خوبی خواهد داشت؛ پس نیاز به هرس اهمیت پیدا می‌کند. هرس شفلرا به این صورت است که هر زمان و از هر بخش گیاه که احساس کردید رشد زیادی داشته است، گیاه را ببرید. شفلرا به سرعت بخش‌های هرس شده‌اش را جایگزین کرده و این کار به سرسبزی آن کمک می‌کند. بی‌توجهی به شرایط محیطی گیاه، مشکلات و بیماری‌هایی برای شفلرا ایجاد می‌کند.
بوی فاسد خاک، زرد شدن برگ‌ها، نرم شدن ریشه و... از علائم پوسیدگی ریشه و به دلیل آبیاری بیش از حد است. با بروز این مشکل، باید گیاه را از گلدان خارج و ریشه‌های فاسد را جدا کرده و با خاک جدید در گلدان قرار گیرد. در بعضی موارد، ماده عسلک روی شفلرا ایجاد می‌شود که در نتیجه حمله شپشک‌هاست. برای درمان شپشک می‌توان با آب نقاط دارای عسلک را شست‌وشو داد. اگر در محیط اطراف شفلرا هوا ساکن باشد، می‌تواند شرایط ایجاد انواع قارچ را فراهم کند. تشکیل لکه‌های قهوه‌ای روی برگ و ساقه نشانه مشکل قارچ در شفلرا است. در این شرایط و با سبز شدن قارچ، باید آن را از گلدان خارج کرده و از قارچ کش مانکوزب یا کاربندازیم استفاده کرد. به وجود آمدن لک و فرو رفتگی در زیر برگ نشانه آلوده شدن شفلرا به آفت تریپس است. این آفت در هوا گرم و خشک بروز می‌کند. آفت‌کش به رفع آفت شفلرا کمک خواهد کرد. شته حشره موذی است که با مکیدن شیره گیاه، کم‌رنگ شدن برگ‌ها و در نهایت توقف رشد گیاه را به دنبال خواهد داشت. اگر شته‌ها کم است، می‌توان با آب آنها را برطرف کرد اما برای از بین بردن شته در سطح وسیع می‌توان از سم‌هایی مثل دیازینون و مالاتیون استفاده کرد. برای استفاده از سم باید حتماً به دستور مصرف درج شده روی آن دقت کرده و از دستکش و ماسک استفاده کرد. سم‌پاشی باید به مدت 3 هفته ادامه پیدا کند تا نتیجه رضایت‌بخش در از بین بردن شته حاصل شود.
بهترین راه تکثیر شفلرا، قلمه است. قلمه‌هایی از ساقه به طول 15 تا20 سانتیمتر جدا کرده و در خاک مناسب برای ریشه‌زایی قرار گیرد.