عطیه عیار
نویسنده

شنیده‌اید که می‌گویند «پاییز بهاری است که عاشق شده است؟» نزدیک دو ماه از عشق و عاشقی طبیعت گذشته است. در این مدت جمعیت زیادی از دانش‌آموزان و دانشجویان سر درس و کلاس برگشته‌اند.
در بخشی وسیعی از ایران هوا یا سرد شده یا رو به سردی رفته است. به تبع اینها موج سفر هم فروکش کرده است. اما رهرو اگر اهل دل باشد و علاقه‌مند به سفر، نه درس و نه سرما و نه هیچ‌چیز دیگر مانع گشت و گذارش نمی‌شود، مخصوصاً اگر این موقعیت خوب را داشته باشد که در ایران زندگی کند.
 
ایران چهار فصل
این جمله کلیشه‌ای را همه شنیده‌ایم که ایران کشوری چهار فصل است اما بیایید کمی تخصصی‌تر به آن فکر کنیم. در ادبیات جهانگردی به کشوری چهار فصل می‌گویند که هر چهار فصل تعریف شده در جغرافی را یکی پس از دیگری و به اندازه دو سه ماه داشته باشد؛ یعنی کشورهایی مانند اسکاندویناوی که بیشتر سال سرد هستند و تابستانشان هم خنک و خیلی کوتاه است چهار فصل محسوب نمی‌شوند یا کشورهایی که دقیقاً روی استوا هستند و آب و هوایی تقریباً یکسان دارند هم چهار فصل نیستند.
ایران جزو کشورهایی است که هر چهار فصل را به ترتیب دارد. تفاوت دما و اقلیم برای هر فصل کاملاً محسوس است؛ ولی یک بهره جالب‌تر هم از این چهار فصلی برده است. ایران از شمال به سمت سرزمین‌ها شمالی کشیده می‌شود و از جنوب نزدیک خط استواست.
دو رشته کوه عظیم و دو کویر پهناور دارد. دو دریا هم در شمال و جنوبش گسترده شده است. به خاطر این کشیدگی عمودی و تنوع زیست بوم، ما در یک بازه زمانی ثابت، به طور همزمان چهار فصل یا حداقل سه فصل را داریم.
مثلاً در فصل جغرافیایی بهار، شمال غرب هنوز سرمای زمستان دارد؛ بسیاری مواقع بارش برف را به خود می‌بیند. اما در همان حال، دما هوا در جنوب مثل روزهای آخر بهاری در تهران و اصفهان است.
وقتی زمستان می‌شود، در سرمای تبریز و اردبیل می‌لرزیم و برف‌بازی می‌کنیم و دنبال کرسی و شوفاژ هستیم. اما همان موقع اهالی جنوب دارند با آستین کوتاه سرکار می‌روند یا کنار دریا بساط پیک‌نیک علم کرده‌اند. کمتر جایی در جهان این ویژگی جالب را دارد. حال تصور کنید در کشوری که بهارش بهترین فصل سفر است چون هوا اکثر شهرها معتدل است، پاییزش چه تماشایی شود!
از من بپرس!
اگر قرار باشد به مسافران خارجی سفر به ایران را توصیه کنیم، اول از همه فصل اردیبهشت را پیشنهاد می‌دهیم و بعد پاییز را. پاییز هم اعتدال بهار را دارد و هم زیبایی‌های منحصر به فرد خودش را. در جنگل‌های شمال، هزار رنگ چشمان را نوازش می‌دهد. در غرب و شرق می‌توان در طبیعت بکر کوهستانی یا کویری اتراق کرد و در جنوب بهار شبیه‌سازی می‌شود. از طرفی شلوغی تابستان را هم ندارد. چه از این بهتر؟