فائزه آشتیانی
روزنامه‌نگار

مجوز دارد یا ممنوع نیست،
مسأله این است...
چهارمین تجمع اعتراضی که بنا بود در پاریس برای دفاع از فلسطین برگزار شود، راهپیمایی بود. شنبه ۲۸ اکتبر. تا دو ساعت پیش از شروع راهپیمایی در خوف و رجا بودیم که مجوز صادر می‌شود یا نه. اول اعلام کردند ممنوع نیست که این به این ترتیب که بگویند مجوز دارد، متفاوت است. چون این حرف نشانه این است که تا لحظه صدور پیام شواهدی مبنی بر ممنوعیت در دست نیست. اما بعدش؟ خدا می‌داند. نهایتش ممنوعیت تصویب شد و این یعنی حضور برابر است با عواقب قانونی. راهپیمایی ساعت ۱۵ از میدان شتله آغاز می‌شد و به میدان جمهوری ختم. با وجود میل و علاقه شخصی به شرکت در برنامه، نظر دوستان این بود که صلاح نیست. با این حال عکس و فیلم‌های حاضرین در گروه‌های مختلف رد و بدل می‌شد و مشتاقان را هوایی. جمعیت کثیری هم با وجود ممنوعیت در برنامه حاضر شده بودند. حوالی ساعت ۱۶ یکی از دوستان فرانسوی تماس گرفت که برویم. تقریباً راضی شده بودم که مشغولیتی پیش آمد و قسمت نشد که به او ملحق شوم. دو ساعت بعد پیام داد که توسط نیروهای امنیتی محاصره شده است و هیچ راهی برای خروج ندارد. تا نزدیک هشت شب زیر باران مانده بود و دست آخر با لطایف‌الحیلی رهایش کردند. بعدتر در اخبار خواندم آن شب بیش از هزار نفر را ۱۳۵ یورو جریمه کرده‌اند؛ حق حضور در تظاهرات غیرقانونی که رفیق ما به زیرکی از زیرش در رفت!
 
از پاریس تا غزه مقاومت، مقاومت...
بعد از تجربه تلخ ۲۸ اکتبر، شنبه این هفته بالاخره تلاش‌ها به ثمر نشست و مجوز برای راهپیمایی صادر شد. این بار از میدان جمهوری تا میدان ملت، که به شهادت نقشه گوگل می‌شود به عبارتی حدود چهار کیلومتر. کل مراسم هم چهار ساعت تخمین زده شده است. ۱۵ تا ۱۹. همه چیز مهیا است تا صحنه‌های باشکوهی را نظاره کنیم. (عنوان این بخش یکی از شعارهایی است که در تظاهرات حمایت از فلسطین مکرر گفته می‌شود، روی پوستر اطلاع‌رسانی راهپیمایی شنبه عصر هم همین شعار استفاده شده بود).
 
با هر دین و آیینی جان مایی، فلسطین...
جمعه شب رفته بودیم حوالی کلیسای قلب مقدس، منطقه مونمارتر. یکی از رفقا تراکت‌ پوستر تظاهرات فردا را با خودش آورده بود. فرصت را غنیمت شمردیم و شروع کردیم به تبلیغ مراسم بین آدم‌هایی که از هیاهوی شهر به بالای کوه و حضرت مسیح(ع) پناه آورده بودند. برخی بعد از گرفتن تراکت به ما لبخند می‌زدند و پاسخ می‌دادند که بسیار عالی‌ است و سعی می‌کنند حاضر شوند. برخی از همان اول و بدون اینکه توضیح ما را بشنوند بی‌توجه عبور می‌کردند، به ندرت هم از مراسم باخبر بودند و با زنده‌باد فلسطین ما را ترک می‌کردند. آنچه برایم از همه جالب‌تر بود، آقای میانسال یهودی‌ای بود که بلافاصله حمایتش را به ما اظهار کرد و گفت عضو انجمن یهودیان حامی فلسطین است و فردا حتماً شرکت خواهد کرد. از هم جدا شده بودیم که فریاد زد تحریم کالاهای حامی اسرائیل را جدی بگیرید و چندتایشان را نام برد. با تکان دست تشکر کردیم و اطمینان دادیم که مراقب هستیم. راستش را بخواهید این حجم از همراهی و همدلی مردم برایم عجیب است. فرانسه از معدود کشورهای اروپاست که تمام‌قد علیه این رژیم ایستاده و با هر چه دستش برسد آن را تطهیر می‌کند. رسانه‌های حکومتی را هرچه بالا پایین کنی یک خط در محکومیت اسرائیل نمی‌بینی. هر چه هست توجیه و کتمان است. اخبار طوری وارونه می‌شود که کلاغ در طرفة‌العینی در شمایل یک قناری دلبری می‌کند. با این حال چگونه مردم (حتی اگر نسبت به کل جامعه درصد بالایی نباشند) حق و باطل را تشخیص می‌دهند و از حق دفاع می‌کنند! عجیب و حیرت‌انگیز است.

ما اینجاییم، حتی اگر شما نخواهید...
هر چه به ساعت ۱۵ نزدیک می‌شویم، میدان جمهوری شلوغ و شلوغ‌تر می‌شود. می‌دانم جمعیت شرکت‌کنندگان امروز منحصر به ساکنان پاریس نیست و شهرهای دیگر را هم شامل می‌شود. یک نمونه را خودم می‌شناسم که از دیجون - یکی از شهرهای جنوب پاریس- به مدت پنج ساعت رانندگی کرده تا خودش را به ما و مراسم امروز برساند. معمول تظاهرات اینجا به این نحو است که هر گروه و انجمنی طرفدارانش رو جمع و با پرچم و مانیفست گروه، راهپیمایی رو آغاز می‌کنند. مثلاً گروه حامی فلسطین، گروه‌ حامی صلح، گروه ضد کاپیتالیسم، ملیت‌های مختلف با پرچم کشورشان، سیاهپوستان و... حضور داشتند و شعار می‌دادند که به نظرم برخی‌هایش قابلیت فارسیزاسیون داشت. مثلاً «اسرائیل برو بیرون، فلسطین برای تو نیست» که معادلش می‌شود «اسرائیل حیا کن، فلسطین را رها کن». مقصد اول میدان باستی است، همان جایی که انقلابیون فرانسه سال ۱۷۸۹ برای نخستین بار نهضت را آغاز کردند و تا امروز این میدان نمادی سمبلیک برای تظاهرکنندگان است. نیم ساعت طول می‌کشد تا بلوار بومارشه را طی کنیم و از میدان جمهوری به میدان باستی برسیم. کنار میدان می‌ایستیم تا جمعیت عبور کند و ما به دوستان خودمان ملحق شویم. جمعیت مانند سیل روانی در حرکت و گویی انتهایش نامعلوم است. گمانم بیشتر از یک ساعت منتظر شدیم تا برسند و پیدایشان کنیم. مسیر را ادامه دادیم به سمت میدان ملت. مغازه‌ها اکثراً تعطیل است و آنها که هستند هم خیلی‌هاشان در خیابان ایستاده‌اند به تماشا. از کنار شعبه مک‌دونالد گذر می‌کنیم، تعدادی از جمعیت آنجا متوقف شده‌اند و شعار تحریم، تحریم می‌دهند. به شیشه‌هایش نگاه می‌کنم، پر از برچسب قرمز با علامت ممنوع است. هرازگاهی از پشت پنجره ساختمان‌های مسکونی دستی به نشانه پیروزی بلند می‌شود و جمعیت برایش کف و سوت می‌زنند، برخی هم پرچم فلسطین بیرون می‌آورند. داشتم ساختمان‌ها را نگاه می‌کردم که چشمم خورد به دو بچه چهار، پنج ساله که روی کاغذ پرچم فلسطین را نقاشی و پشت شیشه چسبانده بودند. هر که هر چه داشت در طبق اخلاص گذاشته بود تا حمایت از فلسطین را به نحو اَتمَ و اکل به نمایش بگذارد.
 
موطنی، موطنی...
در طول مدت راهپیمایی سعی کردیم در نزدیک‌ترین موقعیت به پرچم ایران بایستیم. قبلاً در یکی از گروه‌های دوستانه بحث کرده بودیم که آیا بالا گرفتن پرچم دیگر کشورها در کنار پرچم فلسطین درست است یا نه؟ نتیجه این شد این کار نشانه حضور افرادی از یک ملیت در تظاهرات و اعلام همبستگی با مردم فلسطین است. کما اینکه پرچم فرانسه، الجزایر، لبنان، عراق و... هم در تجمعات دیده می‌شود. البته این را هم بگویم که همه افرادی که پشت پرچم ایران می‌ایستند لزوماً ایرانی نیستند. در طول مسیر چهار ساعته راهپیمایی سه بار پیش آمد که افرادی با حضور پرچم ایران مخالفت کنند و هر بار هم پیش از آنکه ایرانی‌ها پاسخ‌شان را بدهند، از فرانسوی، لبنانی و مراکشی‌ها جواب می‌گرفتند.

هزار جان گرامی فدای جانانه...
شب گزارش فرانس اینفو را می‌خوانم که نوشته است: طبق گزارش ستاد پلیس تعداد تظاهرکنندگان امروز ۱۹ هزار نفر بوده و طبق گزارش کنفدراسیون عمومی کار بیش از ۶۰ هزار نفر... در حالی که به طور همزمان تجمعی در تولوز، بوردو، لیل و گرونوبل برگزار شده بود.
هزار جان گرامی فدای جانانه، فدای جانانه...