بسم الله گفتن سفیر کوبا
گزارش مراسم افتتاحیه نمایشگاه کاریکاتور آمریکای لاتین
ابراهیم کاظمی مقدم
نویسنده و طنزپرداز
اگر طرفدار کاریکاتور ، علی الخصوص تیغ تیر طنز های ضد استکباری باشید حتما می‌دانید که این روز ها تهران میزبان چه رویداد بین المللی و بزرگی در این رشته است...
اهمیت این رویداد فرهنگی از آنجا مشخص می‌شود که ماهیت استکبار و امپریالیست با امپراطوری رسانه ای خود هر منتقدی را محکوم به منزوی بودن می‌کند. در مقابل ایران اسلامی همان گونه که خود را ملزم به حمایت از تمام مظلومین عالم می‌داند باید صدای مستضعفین علیه استکبار هم باشد. و چه صدایی رساتر از صدای هنر که پیش تر و بیشتر از سایر پدیده ها موثر واقع می شود.
در میان انواع هنر، هنر های تجسمی یکی از سریعترین زبان های جهانی برای انتقال مفهوم در دنیاست و در عین جذابیت، نیازی به آموزش زبان مادری هنرمند ندارد. جمع این زبان شیوا با زبان طنز و انتقاد طنازانه اثری هنری به نام کاریکاتور را پدید می‌آورد که امروزه یکی از به روز ترین و اثرگذار ترین هنر هاست.
در کنار این، اشتراکات فرهنگی و هنری ایران اسلامی با امریکای لاتین نیز حاکی از ارزش بالای این رویداد است که توجه این توجه ویژه به آن را می‌طلبد. اشتراکاتی که گاهی با سفر رئیس جمهور کشورمان و رونمایی از تندیس سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در تالار مشاهیر نیکاراگوئه شکل می‌گیرد و گاه با استمرار این مدل رویداد های هنری.
نمایشگاه کارتون و کاریکاتور آمریکای لاتین آثار هنرمندان «آمریکای لاتین» ۱۵ کشور از جمله آرژانتین، اکوادور، برزیل، هندوراس، مکزیک، کوبا، شیلی، کاستاریکا، کلمبیا، جمهوری دومینیکن، گواتمالا، پرو، اروگوئه، ونزوئلا و نیکاراگوئه که ۱۱ آبان ماه ۱۴۰۲ در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار و افتتاح شد و تا 28آبان پذیرای علاقه مندان به این هنر خواهد بود.
در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه، سیدمسعود شجاعی طباطبایی دبیر نمایشگاه کارتون و کاریکاتور آمریکای لاتین گفت: دوستی دیرینه و همنشینی فرهنگی با آمریکای لاتین از یک سو و اهمیت علمی و اعتبار فرهنگی و عیار هنری کارتون و کاریکاتور ایران در جهان از سوی دیگر این امکان را میسر ساخت تا یکی از رویدادهای هنری جهان را در تهران برگزار کنیم.
شجاعی طباطبایی افزود: امور بین الملل در مرکز تجسمی حوزه هنری زمینه حضور ۹ نفر از هنرمندان مطرح کارتون و کاریکاتور آمریکای لاتین را فراهم کردند و مشارکت و هم افزایی موزه هنرهای معاصر تهران سبب شد تا این نمایشگاه از هنرمندان صاحب نام کشورهای آمریکای لاتین ساماندهی شود. همچنین در کتاب نفیسی که به زودی منتشر خواهد شد سیر تاریخ هنرکارتون و کاریکاتور در کوبا را مورد بررسی قرار داده شده و به ارزش پژوهشی این رویداد اضافه کرده است.
در بخش دیگری از این مراسم سفیر کوبا طی سخنانی گفت: با اینکه مسلمان نیستم اما می گویم بسم الله الرحمن الرحیم، چون معتقدم خدا با این جمله به ما کمک می کند. اجازه بدهید بگویم بسیار شگفت‌زده شدم و فکر نمی کردم این نمایشگاه در ایران برگزار شود و به همین دلیل به همه برگزارکنندگان این رویداد تبریک می گویم که در این دوره هم اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
به گفته مسئولین اجرایی این نمایشگاه، پوستر این رویداد نیز به هنر استاد نجابتی طراحی شده است که تلفیقی از اثر آقای آرس و هنر این استاد است که فی نفسه اثر هنری قابل تقدیریست. چرا که امروز هم باید مانند پوستر همین نمایشگاه که باید پرده ها را کنار زد و به حقایق پشت عالم رجوع کرد و با آن مواجهه پیدا کرد.
این نمایشگاه به همت سید مسعود شجاعی طباطبایی و ارتباطاتی که از دهه هفتاد و پس از تجربه نمایشگاه گذشته با هنرمندان تجسمی دنیا گرفته است، پا گرفت. به گفته شجاعی از همان سال ها تبادلات هنری ملت ایران و آمریکای لاتین شکل گرفت. شجاعی از ده سال گذشته به صورت جدی تر با همکاری حوزه هنری رویداد های گوناگونی را رقم زده و این نمایش گاه هم در ادامه همان رویداد هاست. میزبانی این رویداد را نیز حوزه هنری و موزه هنر های معاصر تهران با پذیرایی از پانزده تن از هنرمندان آمریکای لاتین و آثارشان به عهده داشتند.
محمد خراسانی زاده مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی و سرپرست موزه هنرهای معاصر، محمود سالاری معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی فروزانفر مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان تهران و معاون هنری حوزه هنری، محمدحسین نیرومند مشاور وزیر در امور هنری و سینمایی، سیدامیر ناصر جاوید قائم مقام رییس حوزه هنری در امور بین الملل، سیدمسعود شجاعی طباطبایی دبیر نمایشگاه کارتون و کاریکاتور آمریکای لاتین، محمد زرویی نصرآباد مدیرکل هنرهای تجسمی حوزه هنری، امیر عبدالحسینی دبیر جشنواره هنرهای تجسمی فجر و جمعی از مسئولان از حاضران در افتتاحیه بودند.
موضوع فلسطین و مردم مظلوم غزه نیز با توجه به اخبار نامطلوبی که از کشتار بی رحمانه رژیم منحوس اسرائیل به جهان مخابره می‌شود از مباحث مطرح در این افتتاحیه بود. به طوری که هریک از مدعوین برای سخنرانی، یادی از آن کرده و با مردم مظلوم غزه ابراز همدردی میکرد. در ادامه مسئولین نمایشگاه از ایجاد سالنی مجزا برای آثار مربوط به فلسطین اشغالی خبر دادند که همزمان با همین نمایشگاه افتتاح شد.
شاید بهترین بخش مربوط به فلسطین در طول افتتاحیه نیز شعری بود که ارس هنرمند کاریکاتوریست به نقل از یک شاعر فلسطینی و به عنوان سخنران پایانی این مراسم گفت: برای سرودن از عشق باید به صدای پرنده ها گوش سپرد... اگر صدای بمب ها بگذارند شنیده شود!
در ادامه این برنامه با پخش ویدئو کلیپی به معرفی هنرمندانی که در این نمایشگاه حضور دارند، پرداخته شد. ایوان ارنستو لیرا گومز از کشور ونزوئلا، خوزه ارتورو کمچز از کشور مکزیک، اریستیدس گررو، رامیرو زادویا سانچز و آدن ایگلسیاز تولدو از کوبا، رائول فرناندو زولتا از کلمبیا، کینه و لویس کارلوس فرناندز از برزیل و بردی رودریگرز از کوبا حاضران در مراسم افتتاحیه بودند.
پس از آن کلیپ کوتاه دیگری از حضور این هنرمندان در فضا های فرهنگی تهران به نمایش گذاشته شد که با زیارت مقبره شهدای گمنام غواص مدفون در حوزه هنری آغاز شد. فکر نمیکنم صادرات انقلاب اسلامی چیزی بیشتر از زیارت شهدا و بازدید از موزه جنگ ایران و عراق باشد و نمی‌تواند ثمره بهتری از بسم الله گفتن سفیر کوبا داشته باشد. در ادامه نیز این هنرمندان از فروشگاه کتاب انتشارات سوره مهر و موزه هنر های تجسمی تهران بازدید کردند و واکنش های جالبی از حضورشان در ایران به تصویر کشیده شد.
البته تصویر زنده حضور ایشان از تصویر پخش شده در مراسم بسیار جالب تر بود. هنرمندان آمریکای لاتین در طول افتتاحیه بسیار ذوق زده به نظر میرسیدند و با شور و شعف خاصی تمام سخنرانی ها را گوش میکردند. از تشویق شدن توسط حضار لذت میبردند. پس از افتتاح نمایشگاه و نیز در طول بازدید از نمایشگاه توجه خود این هنرمندان به آثار بسیار قابل توجه بود.