آرزو نوروزجم
نویسنده

 غزه محاصره است، از یک سو حملات رژیم صهیونیستی و مرز مشترکش با شهرک‌های صهیونیستی‌نشین، از سوی دیگر تعطیلی اجباری گذرگاه رفح و مرز مشترکش با مصر، همین‌.
همه امکانات اولیه برای ادامه زندگی در غزه رو به اتمام است، آب و برق و سوخت هم در اختیار رژیم اشغالگر قدس است و تمام امکانات بهداشتی و درمانی هم نفس‌های آخرش را می‌کشد، حالا بماند که ذخیره غذایی هم دیگر توان سیر کردن شکم کودکان را  ندارد‌.

تونل‌های پرماجرا
اما این وسط یک چیزی عجیب و در عین حال جالب است، میان کمبود آب و غذا و دارو، اما از دل خاک غزه موشک‌های مقاومت، تأسیسات و زیرساخت‌های رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار می‌دهد، موشک و سلاح و بمب هم به قدر کافی هست؛ مهماتی که ورود و خروجش به داخل خاک غزه آن هم از راه زمینی کمی عجیب و البته ناممکن به نظر می‌رسد.
ورود و خروجی که شاید از روی زمین میسر نباشد، اما راهروهای زیرزمینی حماس این روزها حسابی شلوغ است و برای صهیونیست‌ها مشکل‌ساز شده است؛ مشکلی که به‌ گفته شاول شای، سخنگوی سابق ستاد ارتش صهیونیست‌ها، نقشی کلیدی در افزایش توان بازدارندگی حماس طی سال‌های اخیر داشته است.
شهر رفح تا پیش از قرارداد صلح مصر و رژیم صهیونیستی در سال 1979 و تقسیم این شهر به دو قسمت فلسطینی - مصری، در واقع یک شهر واحد بودند. در سال 1982، اسرائیل از شبه‌جزیره سینا بیرون رفت و همزمان، بخش مصری رفح از لحاظ سیاسی و جغرافیایی از بخش فلسطینی آن جدا شد. سیم‌های خاردار کشیده شدند و یک گذرگاه مرزی برای تردد میان دو بخش شهر، ایجاد شد.

از قاچاق غذا و دارو تا انتقال و نگهداری سلاح
آن طور که تاریخچه حفر تونل‌های زیرزمینی غزه می‌گوید، ساخت این تونل‌ها به دوران پیش از محاصره غزه و تقسیم‌بندی شهر رفح بازمی‌گردد که قاچاق برخی کالاها، به‌دلیل موقعیت خاص سیاسی و اقتصادی نوار غزه و سیاست متغیر مصری‌ها در قبال این منطقه، از راه تونل‌های ابتدایی انجام می‌شد.
نتایج به دست آمده از حقر تونل‌های مختلف در دنیا، می‌گوید این روش یک ابزار جنگی از دوران قرون وسطی بوده است و امروز آنها به گروه‌هایی مانند حماس یک برتری در جنگ نامتقارن می‌دهند و برخی از فناوری‌های ارتش‌ها مانند ارتش تل‌آویو را بی‌اثر می‌کند.
اما حفر و ساخت تونل‌های مختص به جبهه مقاومت در اوایل دهه ۲۰۰۰ و زمانی که صهیونیست‌ها ترددها را سخت‌ و سخت‌تر کردند، اتفاق افتاد و همه‌چیز از موادغذایی و سلاح گرفته تا مردم بین مصر و غزه از آنجا تردد می‌کردند.
سال 2016 بود که اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس برای نخستین‌بار، آن هم در مراسم تشییع پیکر شهدای غزه، از ساخت و توسعه شبکه تونل‌های زیرزمینی خبر داد و اعلام کرد مقاومت فلسطین تاکنون چندین برابر مبارزان ویتنامی در نقاط مختلف غزه تونل ساخته است و این فرایند با جدیت
 ادامه دارد.
آن طور که الجزیره از چند و چون این تونل‌ها تحقیق کرده، این راهرو‌ها برای اهداف مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند و بسته به موقعیت مکانی و اهداف، کاربرد آنها متفاوت است.
آن طور که پژوهش‌های این شبکه اعلام کرده، همچنین مجموع مساحت تونل‌های زیرزمینی حماس در غزه بیش از ۵۰۰ کیلومتر تخمین زده شده است.
روزنامه‌ رژیم صهیونیستی نیز در گزارشی به پیشینه و نقش تونل در استرات‍ژی نظامی حماس اشاره کرده و می‌نویسد: شبکه تونل‌ها
از سال ۲۰۰۰ به بخشی از معادله نظامی غزه تبدیل شده است. مجموعه عملیات‌های هجومی و کمین حماس با استفاده از تونل‌های تازه ‌تأسیس طی سال‌های ۲۰۰۰ الی ۲۰۰۵ نقش مهمی در خروج ارتش رژیم صهیونیستی از غزه ایفا کرده است. نقطه اوج این فرایند، ربایش سربازهای صهیونیست در سال ۲۰۰۶ بود که با تکیه به شبکه تونل‌های مخفی در مرز غزه به وقوع پیوست.
 پایگاه اینترنتی نیوزلب جمهوری چک هم تونل‌های غزه را مورد بررسی قرار داده و نوشته: اولین تونل‌های غزه به مصر منتهی می‌شد که فلسطینی‌ها از آنها برای قاچاق اسلحه و بعداً کالاهای روزمره استفاده می‌کردند. اما از سال 2001، فلسطینی‌ها شروع به ساخت تونل‌های زیرزمینی به سمت سرزمین‌های اشغالی کردند که زیر پست‌های نظامی صهیونیست‌ها باز می‌شدند و از آنها برای حمله به سربازان اسرائیلی استفاده کردند.

هر خانه یک تونل حماس
این پایگاه اینترنتی همچنین مدعی است که ورودی تونل‌های حماس در خانه غیرنظامی‌ها قرار گرفته تا پنهان بماند. ادعایی که خود صهیونیست‌ها گاهی بر آن تکیه می‌زدند و گاهی هم مدعی می‌شوند این تونل در زیرساخت‌های مهم و شلوغی چون بیمارستان‌ها حفر شده که هم توجه کمتری به آنها جلب شود و هم خطر کمتری داشته باشد.
از این‌رو بخش مهمی از حملات هوایی و بمباران‌های شدید رژیم صهیونیستی علیه غزه ظرف نبرد ۱۱ روزه اخیر با هدف نابودی شبکه تونل‌های مخفی حماس صورت گرفته است، حتی در آخرین بمباران صهیونیست‌ها روی بیمارستان المعمدانی نیز با همین هدف صورت گرفت.
حفر و بتن‌ریزی تونل‌ها منحصراً با دست است و چندین ماه به طول می‌انجامد. در طول روز بیست متر زیرزمین کار می‌کنند و نباید از چکش یا ابزار برقی دیگر استفاده کنند تا صدای آنها را آشکار نکند.
حفر تونل تنها اسلحه‌ای است که رژیم صهیونیستی نمی‌داند که تا چه‌حد پیچیده و پیشرفته است و نمی‌داند که این تونل‌ها تا کدام مناطق صهیونیست‌نشین امتداد یافته است. ترس از تونل همچون شبحی آرامش را از ساکنان صهیونیست ربوده است.
تونل‌هایی که گفته می‌شود هزینه ساخت هر کدام به طور متوسط 3 میلیون دلار است. در یک ماه، کارگران، یک تونل به طول 400-300 متر حفر می‌کنند. 300 دلار در ماه حقوق کارگران است. همچنین بیش از 25 هزار بلوک بتنی در ساخت تونل‌ها استفاده شده است.
این تونل‌ها با بلوک‌های سیمانی تقویت شده‌اند، آنها دارای برق و تلفن، حتی خطوط فاضلاب هستند و نیروها می‌توانند برای مدت طولانی در آنها بمانند، حمل‌ونقل در تونل به‌صورت پیاده یا با موتورسیکلت‌های اصلاح شده صورت می‌گیرد.
دقیقاً مشخص نیست که این تونل‌ها چقدر گسترده هستند، اما کارشناسان می‌گویند که در دو دهه گذشته مقیاس و پیچیدگی آنها افزایش یافته و برخی از آنها به برق، روشنایی و خطوط ریلی مجهز شده‌اند. امتیازی که تونل‌ها دارد، این که قابلیت مخفی ماندن از دستگاه‌های نظارتی رژیم صهیونیستی را دارا است که این باعث می‌شود رزمندگان مقاومت با فراغ بال نسبی به اجرای طرح‌های نظامی، دفاعی و هجومی خود به دور از چشم تل‌آویو بپردازند.
«امین حطیط» تحلیلگر نظامی و سرشناس لبنانی معتقد است رژیم صهیونیستی از نظر هوایی بر غزه مسلط است و مقاومت در برابر دو گزینه قرار داشت؛ یکی تسلیم شدن و دیگری رو آوردن به شیوه‌های ابتکاری. مقاومت فلسطین با حفر تونل‌ها، خلأ‌های مهمی را از نظر دفاعی
 حل کرد.
شهر زیرزمینی، تیرخلاص برای رژیم صهیونیستی
وی افزود: شبکه تونل‌ها در غزه یک شهر کامل در زیر زمین است که تمام عناصر لازم را برای یک عملیات جنگی دارد. روند مدیریت زرادخانه سلاح و مهمات، کارگاه‌های تولید آن، سکوهای پرتاب موشک و غیره، همه و همه از طریق شبکه تونل‌ها صورت می‌گیرد و علاوه بر این، شبکه ارتباطی ویژه‌ای نیز برای اداره عملیات وجود دارد که اسرائیل قادر به رهگیری آن نیست. این شبکه تونل‌ها باعث شده اسرائیل نتواند از سلاح خود به‌صورت مؤثر استفاده کند. شبکه خبری CNN، اما در گزارشی این تونل‌ها را به «مترو غزه» تشبیه کرده و نوشته است: این یک شبکه تو در توی گسترده از تونل‌ها است که چندین کیلومتر آن در زیرزمین برای استفاده انتقال افراد و اجناس، نگهداری راکت و مهمات و حضور مرکز فرماندهی و مراکز کنترل حماس استفاده می‌شود که همگی آنها دور از چشم پهپادهای شناسایی و جنگنده‌های اسرائیل است.
ریچموند-باراک عضو ارشد «مؤسسه قانون و جنگ زمینی لیبر» و «مؤسسه جنگ مدرن در وست پوینت» تأکید دارد: مواجهه با تونل‌ها همیشه دشوار است، اشتباه نکنید، در هر زمینه‌ای، حتی زمانی که آنها در یک منطقه کوهستانی هستند، اما زمانی که آنها در منطقه شهری هستند، همه چیز پیچیده‌تر است؛ جنبه‌های تاکتیکی، جنبه‌های استراتژیک و جنبه‌های عملیاتی. وزیر دفاع امریکا در مصاحبه‌ای تلویزیونی اعلام کرد: تونل‌های حماس، حمله زمینی به‌ غزه را بسیار دشوار می‌کند.

وحشت صهیونیست‌ها از تونل‌های حماس
یکی از مقام‌های رژیم صهیونیستی نیز در واکنش به اقدامات رژیم صهیونیستی برای نابود کردن تونل‌های زیرزمینی حماس گفت: «این طور به غزه نگاه کنید که یک لایه آن مخصوص غیرنظامیان است و لایه دیگر آن در اختیار حماس است. ما تلاش می‌کنیم که به لایه دومی که حماس ساخته برسیم.» وزیر اقتصاد این رژیم در مورد کیلومترها تونل حماس در نوار غزه گفت، این تونل به «بزرگترین قبرستان جهان» تبدیل خواهد شد. رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۱ با کمک مالی مالیات‌دهندگان امریکایی، ساخت یک پروژه ۱.۱ میلیارد دلاری را برای تقویت سد دفاعی موجود در امتداد مرز زمینی خود با غزه به پایان رساند.
مرز سرزمین‌های اشغالی و نوار غزه کمتر از 51 کیلومتر است و حصارها و دیوارهایی مجهز به سنسور و برج‌های دیده‌بانی روی آن ساخته شده است. اما این حصار هوشمند جدید و ارتقا یافته 6 متری که با دوربین‌های دید در شب و سنسورهای حسگری که می‌توانند حفر تونل‌هایی در عمق بیش از ۶۰ متر را حس کنند هم نتوانستند جلوی حمله نیروهای مقاومت تحت عنوان طوفان‌الاقصی در هفتم اکتبر را بگیرند.
جنگ اخیر رژیم اشغالگر قدس با نیروهای مقاومت نشان داد که برای جنگ زمینی و زیرزمینی، همچنان مقاومت دست بالا را دارد و کری خواندن صهیونیست‌ها هم تأثیر آنچنانی بر ثبات عقیده سربازان این رژیم ندارد، آن‌طور که خبرهای این روزها حکایت می‌کند حرف و حدیث تونل‌های زیرزمینی و سلاح‌های پیشرفته حماس، به اندازه همان بمب‌های کوچک ساعتی که ارتش رژیم اشغالگر قدس با بمباران بیمارستان به شهادت رساند به دل نظامیان چهارمین ارتش دنیا رعب و وحشت انداخته که رفتن را به ماندن ترجیح می‌دهند چرا که اشغال زمینی غزه در حال حاضر غیرممکن است و ارتش رژیم صهیونیستی باید برای دست و پنجه نرم کردن با هر آنچه به حماس و تونل‌هایش مربوط است، بهایی گزاف بپردازد.