پایان توقیف 10 ساله
«سرزمین کهن» از تلویزیون رفت «سرزمین مادری» به تلوبیون آمد
روزنامه نگار
بهناز شریفی
سریال «سرزمین مادری» به کارگردانی کمال تبریزی که پیش از این با نام «سرزمین کهن» تولید و از شبکه سه سیما پخش شده بود، پس از 10 سال توقیف در تلویزیون، در پلتفرم تلوبیون برای مخاطبان به نمایش گذاشته شد. این سریال که به روایت وقایع سیاسی ایران از دهه بیست تا پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد، درباره پسربچه‌ای به‌نام «رهی» است که بعد از بمباران دهکده‌ای توسط نیروهای متفقین، از زیر آوار بیرون کشیده شده و پس از چند روز مراقبت توسط مادرش، راهی تهران می‌شود و سال‌ها بعد در یک خانواده توده‌ای بزرگ می‌شود. در ادامه این داستان آمده است که رهی پس از مواجه شدن با ماجراهایی، به خانواده‌ای درباری سپرده می‌شود و کم‌کم به هویت واقعی خود پی می‌برد و در ادامه به خانواده‌ای مذهبی می‌رود و داستان‌های دیگری برای او رقم می‌خورد.
اصلاحات انجام شد اما سریال به تلویزیون بازنگشت!
پخش «سرزمین مادری» در دی ماه 1392 شروع شد و پس از پخش چهار قسمت، به‌دلیل برداشت متفاوت مخاطبان از دیالوگ یکی از شخصیت‌ها، موجی از اعتراضات را در مناطق لرنشین در استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و در میان شخصیت‌های تأثیرگذار ایجاد کرد و سریال به منظور انجام اصلاحات متوقف شد. موضوع تا جایی ادامه یافت که رئیس وقت صداوسیما نیز در میان مردم مناطق بختیاری حضور یافت و عده‌ای از مدیران صداوسیما نیز برکنار شدند؛ اما هیچ‌کدام از این رخدادها منجر به پخش مجدد سریال از تلویزیون نشد و پس از کش و قوس فراوان از آنتن شبکه سه حذف شد. کمال تبریزی نیز در واکنش به اعتراضات گفته بود: «اسامی شخصیت‌های این سریال صرفاً نام خانوادگی افراد است و اشاره‌ای به هیچ‌یک از اقوام غیور و دلاور کشور ندارد؛ قهرمان اصلی سریال که نقش مهم و مؤثری در نهضت خرداد و همراهی با روحانیت و امام(ره) دارد، از همین خانواده بختیاری است و قضاوت درباره شخصیت‌های مثبت و منفی این سریال، به صبر و حوصله بیشتری احتیاج دارد.» تأخیر در پخش «سرزمین مادری» به‌قدری طولانی و زمان‌بر شد که با وجود دارا بودن محتوای عامه‌پسند، خاطره‌انگیز و تاریخی، به فراموشی سپرده شد و انتظارها برای تماشای آن به پایان رسید؛ تا اینکه مدتی قبل خبر پخش آن از تلویزیون در گوشه و کنار پیچید و سرانجام از تلوبیون سردرآورد. سریال پرحاشیه و پربازیگر دهه 80 در حالی از تلوبیون پخش می‌شود که بسیاری از بازیگران چهره و شاخص آن از میان ما رفته‌اند و برخی دیگر نیز دوره جدیدی از زندگی را سپری می‌کنند و اکنون با شکل و شمایل جدید در دیگر سریال‌ها و آثار سینمایی نقش‌آفرینی می‌کنند.
پروژه‌ای با 10 سال فراز و فرود
«سرزمین مادری» که نویسندگی و تهیه‌کنندگی آن را به‌ترتیب علیرضا طالب‌زاده و محمد مسعود به عهده داشته‌اند، در فاصله سال‌های 1387 تا 1392 ساخته شده است و در حال حاضر چهارشنبه هر هفته دو قسمت از آن به‌صورت اختصاصی از پلتفرم تلوبیون به‌صورت رایگان پخش می‌شود.
اگرچه زمان تولید این سریال پنج سال بوده است؛ اما در سال‌های مختلف به‌قدری دست‌خوش تغییر و تحول شده است و به‌اندازه‌ای پیرامون آن جلسه برگزار شده و رایزنی صورت گرفته است که وقتی در مورد آن صحبت می‌شود، به‌راحتی می‌توان از یک پروژه 10 ساله سخن گفت.
سریال «سرزمین مادری» شامل سه فصل20 قسمتی است که به گفته کارگردان، برای اینکه هیچ سوءتفاهمی پیش نیاید اصلاحات کامل را -که اغلب به تغییراسامی برمی‌گشت- انجام داده است و سوءتفاهم‌ها برطرف شده است و دیگر تصور اشاره به افراد خاصی پیش نمی‌آید.
این سریال که به گفته کمال تبریزی یکی از شاخص‌ترین آثار کارنامه وی است، در پرداخت و اجرا بسیار قوی عمل کرده است و تمامی جزئیات آن از انتخاب شخصیت‌ها و دیالوگ تا لباس و گریم بازیگران به شایستگی هر چه تمام‌تر بازنمایی شده است. در این سریال شهاب حسینی، جواد عزتی، بابک حمیدیان، الهام حمیدی، امیر آقایی، مهدی شادمان، نیکی کریمی، محمدرضا فروتن، محسن تنابنده، پژمان بازغی، شبنم قلی‌خانی، ثریا قاسمی، مرحوم پرویز پورحسینی، حسین محجوب، فرهاد قائمیان، هنگامه قاضیانی، حسن پورشیرازی، جعفر دهقان، فرشته صدرعرفایی، علیرضا خمسه، میترا حجار، رضا کیانیان، هومن سیدی، سام درخشانی، سعید راد، لیلا زارع، مهران رجبی، ترلان پروانه، ارسلان قاسمی، پریوش نظریه، حسین مهری، محمود بنفشه‌خواه، کوروش سلیمانی، شهرام قائدی، امیرحسین آرمان، مرحوم حسین محب‌اهری، مهرداد ضیایی، صالح میرزاآقایی، رضا بنفشه‌خواه و ده‌ها بازیگر مطرح دیگر ایفای نقش کرده‌اند.
«سرزمین مادری» به‌عنوان یکی از سریال‌های پرهزینه تلویزیون، اگرچه بعد از یک دهه توقیف به پخش رسیده است، اما می‌توان به پخش آن از تلوبیون با وجود آسیب‌هایی از قبیل تعداد محدود بیننده، امیدوار بود؛ چرا که با وجود شبکه‌های نمایش خانگی، این روزها تماشای سریال‌ها بر بستر فضای مجازی با استقبال چشمگیری مواجه شده است. با وجود رفع تمامی موانع و طبق اظهارات عوامل این سریال پیرامون اصلاحات انجام شده، باید باز هم منتظر ماند و دید سریال جدید تلوبیون -که همچنان در تیتراژ ابتدایی آن عنوان «گروه فیلم و سریال شبکه سه سیما تقدیم می‌کند» به چشم می‌خورد- تا چند قسمت پیش می‌رود و تا کجا ادامه
خواهد داشت!
روزنامه نگار