افول سینمای دفاع مقدس در دهه هفتاد
در دهه هفتاد، سه سینماگر تأثیر بسزایی بر روند تولید ژانر دفاع مقدس و مخاطب سینما گذاشتند؛ ابراهیم حاتمی‌کیا با «آژانس شیشه‌ای» (۱۳۷۶)، رسول ملاقلی‌پور با «سفر به چزابه» (۱۳۷۴) و کمال تبریزی با «لیلی با من است» (۱۳۷۴).
اگر بخواهیم به صورت جزئی به فروش فیلم‌های دهه 70 بپردازیم باید گفت که در سال ۷۰ پلاک، در ادامه اکران رتبه ۹ با مخاطب یک میلیون و ۴۲۶ هزار نفر و فروش ۲۵ میلیون تومان/ عروس حلبچه، حسن کاربخش، رتبه ۱۱ جدول با مخاطب یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر و فروش ۳۰ میلیون تومان/ عملیات کرکوک، جمال شورجه، رتبه ۱۴ جدول با مخاطب ۹۹۱ هزار تومان و فروش ۲۵ میلیون تومان، سال ۷۱ پوتین، عبدالله باکیده، رتبه ۸ جدول با مخاطب یک میلیون و ۲۲۰هزار نفر و ۳۷ میلیون تومان/ پرنده آهنین، علی شاه‌حاتمی، رتبه ۱۳ جدول با مخاطب ۸۸۲ هزار نفر و فروش ۲۵ میلیون تومان/ عملیات کرکوک، ادامه اکران رتبه ۱۵ جدول با مخاطب ۸۰۲ هزار نفر و فروش ۲۳ میلیون تومان، سال ۷۲ از کرخه تا راین، ابراهیم حاتمی‌کیا، رتبه سوم جدول با مخاطب دو میلیون نفر و فروش ۱۰۰میلیون تومان/ صلیب طلایی، عبدالله باکیده، رتبه ۱۶ جدول با مخاطب ۸۱۶ هزار نفر و فروش ۳۸ میلیون تومان، سال ۷۳آخرین شناسایی، علی شاه‌حاتمی، رتبه ۲۲ جدول با مخاطب ۶۷۷ هزار نفر و فروش ۳۷ میلیون تومان، سال ۷۴ پرواز از اردوگاه، حسن کاربخش، پرفروش‌ترین فیلم سال با ۱۹۷ میلیون تومان و مخاطب سه میلیون و ۱۰۰ هزار نفر/ خط آتش، علی سجادی‌حسینی، رتبه ۴ جدول با مخاطب یک میلیون و ۵۷۱ هزار نفر و فروش ۹۵ میلیون تومان/ منطقه ممنوع، رضا جعفری، رتبه ۷ جدول با مخاطب یک میلیون و ۳۴۳ هزار نفر و فروش ۸۵ میلیون تومان/ حمله به اچ۳، شهریار بحرانی، رتبه ۱۳ جدول با مخاطب ۹۵۰ هزار نفر و فروش۷۶ میلیون تومان، سال ۷۵
فیلم ۷ گذرگاه، جمشید حیدری، رتبه ۴ جدول با مخاطب یک میلیون و ۲۶۱ هزار نفر و فروش ۱۲۵ میلیون تومان/ پاتک، علی‌اصغر شادروان، رتبه ۶ جدول با مخاطب یک میلیون و ۶۹۱۶ نفر و فروش ۱۰۰ میلیون و ۲۶ هزار تومان/ لیلی با من است، کمال تبریزی، رتبه ۱۱ جدول با مخاطب ۹۱۵ هزار نفر و فروش ۱۳۲ میلیون تومان، سال ۷۶
فرار مرگبار، تورج منصوری، رتبه ۸ جدول با مخاطب ۹۲۳ هزار نفر و فروش ۱۱۲میلیون تومان/ ارابه مرگ، رضا قهرمانی، رتبه ۹ جدول با مخاطب ۸۷۳ هزار نفر و فروش۱۰۰میلیون و ۸۵ هزار تومان، سال ۷۷
یاس‌های وحشی، محسن محسنی‌نسب، رتبه ۲ جدول با مخاطب ۲ میلیون و ۱۶۱ هزار نفر و فروش ۴۱۱ میلیون تومان/ آژانس شیشه‌ای، ابراهیم حاتمی‌کیا، رتبه ۳ جدول با مخاطب یک میلیون و ۲۷۷ هزار نفر و فروش ۳۰۰ میلیون تومان/ دیدار، محمدرضا هنرمند، رتبه ۱۰ جدول با مخاطب ۷۹۵ هزار نفر و فروش ۱۸۴ میلیون تومان، سال ۷۸
شیدا: کمال تبریزی: رتبه ۸ جدول مخاطب یک میلیون نفر و فروش ۲۸۲ میلیون تومان، سال ۷۹ متولد ماه مهر: احمدرضا درویش: رتبه ۱۰ جدول با مخاطب ۹۳۵ هزار نفر و فروش ۳۲۴ میلیون تومان، رنجر: احمد مرادپور: رتبه ۱۲ جدول با مخاطب ۹۲ هزار نفر و فروش ۲۲۲ میلیون تومان بود.
دهه هشتاد دوران خلق فیلم‌های ضدجنگ و طنزپردازانه
دهه هشتاد شمسی با فاصله‌گرفتن بیشتر جامعه از فضای جنگ و افزایش سیاست‌زدگی و درگیری با تضادهای اجتماعی متأثر از توسعه سیاسی، سینمای دفاع مقدس تحت‌تأثیر جریان‌های سیاسی روز دچار پراکندگی و تکرار شد. در نیمه اول این دهه، بودجه سینما در دولت دوم اصلاحات معطوف پُرهزینه‌ترین فیلم تاریخ سینما تا آن روز شد. «دوئل» (احمدرضا درویش /۱۳۸۲).
از آثار قابل تأمل این دوره می‌توان به «گیلانه» (رخشان بنی‌اعتماد/ ۱۳۸۳)، «مزرعه پدری» (رسول ملاقلی‌پور/ ۱۳۸۱) و «شب بخیر فرمانده» (انسیه شاه‌حسینی/ ۱۳۸۴) اشاره کرد که نشان‌دهنده حضور چهره‌های جدید در این ژانر بود. با تغییر دولت، جریان فیلمسازی هم دستخوش تغییر شد و بودجه‌های دولتی برخلاف پیش به سمت سینماگرهای خودی با دولت وقت چرخید. البته در این دوره برخی آثار سفارشی هم به فیلمسازهای غیرخودی رسید که چندان مورد توجه مخاطب قرار نگرفت. «اتوبوس شب» (کیومرث پوراحمد/ ۱۳۸۵) و «سیزده ۵۹» (سامان سالور/ ۱۳۸۹) در این زمره‌اند. شاخص‌ترین اثر سینمای دفاع مقدس در دهه ۸۰ سه‌گانه «اخراجی‌ها» است که توانست رکوردهای فروش را بشکند. «اخراجی‌ها» (مسعود ده‌نمکی/ ۱۳۸۵) با فروش ۲.۵ میلیارد تومانی در سال ۱۳۸۶، «اخراجی‌ها ۲» (ده‌نمکی/ ۱۳۸۷) با فروش ۸.۵ میلیارد تومانی در سال ۱۳۸۸ و «اخراجی‌ها ۳” (ده‌نمکی/ ۱۳۸۹) با فروش ۵.۹ میلیارد تومانی در سال ۱۳۹۰ پُرفروش‌ترین فیلم‌های سال شدند. اگر بخواهیم نگاه جزئی‌تری به فروش فیلم‌های این دهه داشته باشیم باید گفت که سال ۸۰ سینمای جنگ فیلم پرمخاطب و پرفروشی نداشت. در سال ۸۱ قارچ سمی: رسول ملاقلی‌پور: رتبه ۱۷ جدول با مخاطب ۲۳۷ هزار نفر و فروش ۱۰۰ میلیون و ۲۱ هزار تومان، درسال ۸۲ دیوانه‌ای از قفس پرید: احمدرضا معتمدی: رتبه ۵ جدول با مخاطب ۵۷۲ هزار نفر و فروش ۳۱۹ میلیون تومان، در سال ۸۳ دوئل: احمدرضا درویش: رتبه ۴ جدول با مخاطب یک میلیون و ۴۳۱ هزار نفر و فروش ۹۸۸ میلیون تومان، در سال ۸۴ سینمای جنگ فیلم پرمخاطب و پرفروشی نداشت. در سال ۸۵ میم مثل مادر: رسول ملاقلی‌پور: رتبه۲ جدول با مخاطب یک میلیون و ۵۰هزارنفر و فروش یک میلیارد و ۳۰۵هزار تومان
به نام پدر: ابراهیم حاتمی‌کیا: رتبه ۱۱ جدول با مخاطب ۵۹۲ هزار نفر و فروش ۶۳ میلیون تومان، در سال ۸۶ اخراجی‌ها: مسعود ده‌نمکی: پرفروش‌ترین فیلم سال با مخاطب یک میلیون و ۸۷۶هزارنفر و با فروش دومیلیارد و ۳۰میلیون تومان، روز سوم: محمدحسین لطیفی: رتبه ۸ جدول با مخاطب ۴۲۹ هزار نفر و ۴۶۸ میلیون تومان، در سال ۸۴ سینمای جنگ فیلم پرمخاطب و پرفروشی نداشت. در سال ۸۸ اخراجی‌ها۲: مسعود ده‌نمکی: پرفروش‌ترین فیلم سال با مخاطب ۵میلیون و ۳۲۸هزارنفر و فروش ۷میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان بود.