مریم اسدزاده
 نویسنده

همین طور آلبوم­‌های موسیقی سریال با خوانندگانی چون سالار عقیلی، رضا یزدانی، آرش و مسیح عدل‌پرور که البته آرش در فیلم هم نقش خواننده را بازی می­‌کند و ترانه‌های خودش را با گیتار می­‌نوازد و خواننده­‌ای دوره‌گرد است. تمام این موارد باعث می‌­شود مخاطب کنجکاو شود و مترصد آغاز پخش این سریال باشد، اما با همان قسمت اول این ذوق کور شده و پشیمان از وقت تلف کرده برای این سریال می­‌شود. اما کارگردان ترفندی دیگر دارد، گویا خود سازندگان هم به نقایص سریال واقف بودند، لذا یک قسمت به سریال اضافه شده‌ ­است به نام قسمت صفر. جالب است که نحوه بیان داستان و حتی کارگردانی در قسمت صفر با کل سریال تفاوت دارد و البته قابل قبول­‌تر است. اگر قسمت صفر وجود نداشت، مخاطب سرگردان می­‌ماند و برای سرگردانی­‌اش تا قسمت ششم پاسخی وجود نداشته است.
روابط علت و معلولی و چرایی مشکلات شخصیت­‌های سریال بسیار دم دستی و نخ نما هستند. البته که می­‌دانیم طبق یکی از روایت‌های رایج در دنیا، داستان جدیدی وجود ندارد و قصه‌­ها تکراری هستند اما بعد از این همه سال تجربه­، نعمت‌الله باید بداند که همان قصه­‌های تکراری را با روایتی نو به مخاطب ارائه کند زیرا در غیر این صورت مخاطب امروزی که بسیار باهوش است و سریال­‌های الف ویژه خارجی را در همین بستر نمایش خانگی، برای تماشا در دسترس دارد، وقت و هزینه خودش را هدر نداده و بیش از یکی دو قسمت، تماشای این سریال را ادامه نمی‌­دهد.
تیم خوب و بازیگران حرفه­‌ای و آلبوم‌­های موسیقی سریال، ویترینی را به نمایش می­‌گذارد که مخاطب به دیدن سریال ترغیب شود اما بعد از چند قسمت مخاطب دل­‌زده می­‌شود از این همه سهل‌اندیشی در قصه‌پردازی، با فیلمنامه­‌ای که گویی بازگشته‌­ایم به دوران فیلم‌فارسی، آن هم ابتدای آن، که اهالی سینما در حال آزمون و خطا بودند و از قواعد سینمایی برای پرداخت قصه‌شان اطلاعی نداشتند. نعمت‌الله بشدت تحت تأثیر مسعود کیمیایی و سینمای اوست، اما نه کیمیایی دوران قیصر و گوزن‌ها بلکه کیمیایی معکوس و خون شد و خائن‌کشی، شاهد مثال ما تنها دیالوگ­‌ها و قصه‌پردازی بدون پیرنگ مشخص سریال پدرگواردیولا نیست بلکه خود نعمت‌الله قصد دارد بدانیم که او شیفته سبک کیمیایی و آثار اوست. او در قسمت چهارم وقتی مازیار(آرش عدل‌پرور) در حال بستن چمدان سفر برای رفتن از کشور است، سلیقه خودش و این ادعای ما را با این تصاویر که مازیار از میان قفسه کتاب­‌ها، کتاب جسدهای شیشه‌ای نوشته مسعود کیمیایی را برگزیده و در کوله‌اش می­‌گذارد، نشان می‌­دهد.
پدرگواردیولا داستان فوتبالیستی(حمید فرخ نژاد) است که دارایی‌­اش را برای رفتن به خارج از دست داده، الکلی شده و برای خلاصی از ورشکستگی با زنی متمول که طرفدار و عاشق اوست، همکاری می­‌کند. او برای محصول کارخانجات بنفشه(فریبا نادری) تبلیغ می‌­کند و بنفشه هم برایش خانه‌­ای ویلایی اجاره کرده اما به نام خودش و این اهرم فشار است تا هر زمان گواردیولا به خواست او عمل نکرد، او را از خانه بیرون کند.
او مشکل روانی دارد و در نهایت تهدیدش را عملی و آنها را از خانه بیرون می­‌کند. گواردیولای مست در تصادف، باعث مرگ فرزندش می‌­شود و همسرش ریحانه (سارا خوئینی‌­ها) در اثر این اتفاق به بیمارستان روانی می­‌رود و گواردیولا زنی به نام زری(ستاره اسکندری) را صیغه می­‌کند تا صاحب فرزندی شود و ریحانه را دوباره به زندگی طبیعی باز گرداند. اما فردی به نام بیوک(مهران مدیری) که اکنون در زندان است، عاشق زری بوده و به او گفته بمان تا از زندان برگردم. خود بیوک البته زن دارد، زنی که قبلاً عاشقش بوده نابیناست و چون پرستارش بوده عاشقش شده و او را به همسری گرفته است اما با زری سوار بر موتور به بیرون می­‌زند و جگر به نیش می­‌کشد، داستان و خرده روایت­‌هایی دم‌دستی و کپی شده از فیلم‌فارسی­‌های پیش از انقلاب. اما فقط این مشکل سریال نیست، سریال با تعدد شخصیت‌­ها و نشان دادن سینمای متروکه که نمادی از سرزمین است، فراموش می­‌کند که قهرمان قصه­‌اش که بود و داستان بیوک پررنگ‌­تر می‌­شود، البته بین بیوک   و گواردیولا، این بیوک است که مخاطب طرفدار اوست چون برای عشقش می­‌جنگد برعکس گواردیولا که حتی با کشته شدن فرزندش علاوه بر الکل به شیشه و مواد دیگر هم معتاد شد و تنها تلاشش باردار کردن زنی دیگر و سوء‌استفاده از او فقط به‌عنوان ماشین جوجه‌کشی است. هر دو مرد خواهان زری، خودشان همسری قانونی دارند، بین بیوک که هم احترام همسرش را دارد و هم عشق زری را و گواردیولا که فقط به خاطر دادن فرزندی به همسری زری را می‌­خواهد، این بیوک است که مردتر است.
علاوه بر این موضوع از همین روایت‌­ها حتماً خواننده این مطلب به بی­‌مایه بودن سریال پی برده است. البته در این میان آشفته‌بازاری از قصه‌­های فرعی هم وجود دارد. از روایتی هندی که عشق دو میان­سال را که اتفاقاً جرقه عشق‌­شان هم از دیدن فیلم هندی خورده است تا داستان عشق میان کنترل­چی سینما پوری (سیامک صفری) و همسرش که با دیالوگی کلیشه‌­ای و یادگار از فیلم‌فارسی این گونه خود را معرفی می­‌کند که: «امانت دارم، امانت‌دار زنم و یه سینما که سقفش صدقه سری من هنو سرجاشه.» روی این تصاویر ترانه آسمان چشم او از آرتوش پخش می‌­شود و تنها ربطش به این صحنه‌­ها ملودی غمگین‌­اش است والا محتوای ترانه هیچ ارتباطی با صحنه ندارد، (آسمان چشم او آینه کیست؟... درد و نفرین، درد و نفرین بر سفر باد). در دیالوگی دیگر می­‌گوید: «هر که با ملوک(همسرش با بازی پریوش نظریه) در افتاد، ور افتاد، چرا؟ چون این سینما شده یه هتل بی‌ستاره که ملوک به کلیه برسه.» از این دست دیالوگ­‌های مطنطن که هیچ معنایی پشت آن نیست، در این سریال بیش از حد تحمل وجود دارد.
در کل سریال ترانه­‌ها اصلاً با تصویر همخوانی ندارند و فقط آنچه کارگردان دوست داشته پخش می‌­شود؛ مثلاً در قسمت ششم، یکی از ترانه­‌های فیلم سلطان‌قلب‌­ها در ماشینی که پدرگواردیولا و صاحب کارش در آن نشسته­‌اند، پخش می‌­شود. موضوع درباره این است که برای تغذیه زن باردار چه چیزی خوب است و ترانه «یه دل میگه برم برم یه دلم میگه نرم نرم» پخش می­‌شود! که باز هم مانند مصداق قبل هیچ ربطی به این صحنه ندارد.
برگردیم به مصادیق قصه‌­های فرعی و کلیشه‌­ای بودن آنها، در صحنه­‌ای رمانتیک که گفتیم عاشقانه­‌ای میان دو میانسال شکل می‌گیرد، ورثه سینمای قدیمی یعنی یکی از پسران ننه مکروک (افسانه خانم) صاحب متوفی سینما، مکروک (محمد رضا علیمردانی) که گروگان گرفته شده و همسر دوم فضلی(هنگامه قاضیانی) که خود داستانی دیگر دارد، شکل می­‌گیرد. روی پرده سینمای قدیمی فیلم می­‌بینند و مکروک از عشرت می‌­پرسد فیلم چی می‌­بینی؟ می‌گوید سنگام. اما کارگردان فقط شنیده است که سنگام فیلمی قدیمی و نوستالژیک است و در صحنه­‌ای مصنوعی علیمردانی و قاضیانی به هم نگاه می­‌کنند و باید باور کنیم با دیدن این فیلم عاشق هم شدند. از ضعف این صحنه که بگذریم اما چرا می­‌گوییم کارگردان فقط نام فیلم را شنیده است، چون قبلاً هنگام معرفی خود به پوری از فیلم‌­های قدیمی یاد کرد و نام همین فیلم را برد و گفت: «سنگام، ویجی» اما ویجی(آمیتا باچان) هنرپیشه فیلم قانون بود که در دهه 60 بارها از تلویزیون پخش شده بود و اصلاً در فیلم سنگام بازی نکرده است.
 در صحنه‌­ای از قسمت ششم عشرت با پیشنهاد خانه و داماد از طرف دشمن خونی خودش یعنی همسر اول فضلی(مرجانه گلچین) که ارث او و دخترش را بالا کشیده است در عرض چند دقیقه به دشمنش اعتماد کرده و می­‌گوید: «دامادم کو باید بپسندمش.» اما سراغی از دختر خودش که به دست آنها دزدیده شده نمی­‌گیرد و نمی­‌گوید چرا اینجا و در خانه شما نیست و فقط می‌­گوید حتماً گرسنه است و با شنیدن اینکه غذا پیتزا خورده می­‌گوید خوب خوبه و نگرانی‌­اش برطرف می‌­شود و برمی­‌گردد به خانه خودش یعنی سینمای متروکه!
کارگردان زمان‌بندی سریال را هم رعایت نمی­‌کند. به‌عنوان نمونه، قسمت پنجم زمان کمتری نسبت به قسمت­‌های قبل دارد و با آنچه گذشت و تیتراژ ابتدا و انتها فقط 44 دقیقه است و البته باز هم شخصیتی جدید وارد ماجرا می‌­شود، بدون آنکه قصه اصلی حرکتی رو به جلو داشته باشد. در کانتینر محل زندگی علیرضا خمسه تلویزیونی روشن را می‌­بینیم با نماهایی از بازی چارلز برانسون و ویس اور تصاویر و صدای او را می‌­شنویم که کاراکتر مقابلش به او خیانت کرده و هم­زمان تصویر آستین خالی یک بارانی را می‌بینیم که دستی از درون آن بیرون می­‌آید و دستی دیگر هم با انگشتان بسته و فقط انگشت اشاره به سمت چپ از آستین دوم و دست چپ بارانی بیرون می‌­آید، بعد اسلحه‌­ای که به دست گرفته و هم­زمان با چارز برانسون در فیلم به سمت دشمنان شلیک کرده و با سر لوله تفنگ به سبک هنرپیشگان فیلم‌‌های وسترن کلاهش را بالا زده و می­‌گوید نشناختی نه؟... سبزعلیم... با لحنی که ما را یاد بابا پنجعلی می­‌اندازد، نعمت‌الله اگر در مقابل سلیقه فیلمنامه‌نویسی‌­اش مقاومت نمی­‌کرد آنقدر درگیر نوستالژی بازی‌ است که بعید نبود اگر نام او را به جای سبزعلی همان پنجعلی می­‌گذاشت! این صحنه­‌ها پیش از آنکه خنده­‌دار و کارتونی باشد، نشان‌دهنده سلیقه کارگردان و حرف دل اوست که عاشق سینمای وسترن، فیلم‌فارسی و فیلم هندی است و تمام آنچه  را مربوط به گذشته است می‌­پرستد و با آنها و درون آنها زندگی می­‌کند. سینمای متروکه، مأوای اهالی این فیلم است و دولت  با  رد شدن اتوبان دارد آن را خراب و اهالی آن را آواره می­‌کند، فیلم پر از ارجاعات سیاسی و شعارهای توده­‌ای است و مدام از ساکنان فقیر سینما با نام خلق اسم برده می­‌شود ولی حتی این سیاست‌زدگی هم در همین حد سیاه‌نمایی و بردن نام خلق باقی می‌­ماند. فرم سریال و قصه‌پردازی و دیالوگ‌‌ها آنقدر ضعیف است که ترجیح دادیم در این مطلب کوتاه به نقد فرم سریال بسنده کنیم، زیرا محتوای کار کامل روشن است؛ سینمایی که از رونق افتاده و روزگاری بسیار زیبا بوده، وطن و مأوای خلقی ندار است که علیه صاحب آن می‌­شورند... امیدواریم دیده نشدن این سریال باعث شود سعید نعمت‌الله دست از کارگردانی بردارد و فقط به همان نویسندگی بسنده کند چون کارگردانی دیگر می‌­تواند ضعف فیلمنامه‌­اش را پوشش دهد و کاری بسازد در حد برادرجان و... که کمی قابل تحمل­‌تر باشد!