در مسیر بهشت، با پای پیاده
چگونه در پیاده‌روی اربعین گرمازده نشویم؟
فاطمه زارع‌جعفری
نویسنده
در روزهایی که به اربعین حسینی نزدیک می‌شویم، زائران بسیاری در مسیر کربلا قدم می‌گذارند و عازم پیاده‌روی اربعین می‌شوند. در سال‌های اخیر که اربعین و گرمای تابستان با یکدیگر متقارن شده‌اند، لازم است که زائران اهمیت بیشتری به سلامت خود بدهند. چراکه مسیر و مقصد این پیاده‌روی مناطقی گرمسیر هستند و گرما می‌تواند عامل بسیاری از بیماری‌ها، از جمله گرمازدگی شود. همواره به کسانی که به پیاده‌روی اربعین می‌روند توصیه می‌شود از خود در برابر بیماری‌ها مراقبت کنند تا سفری راحت و زیارتی دلچسب داشته باشند. در این یادداشت می‌خواهیم از گرمازدگی برایتان بگوییم.
چرا گرمازده می‌شویم؟
بدن ما دمای داخلی خود را از راه پوست و از طریق عرق کردن متعادل نگه می‌دارد. اما وقتی دمای بدن بیشتر از حد عادی شود و فعالیت انسان در هوای بسیار گرم و بخصوص در زیر گرمای شدید آفتاب طولانی شود، سیستم خنک‌کننده بدن دچار مشکل می‌شود و دمای بدن تا حد خطرناکی بالا می‌رود.
از دست دادن آب بدن تا جایی که عرق کردن برای پایین آوردن دمای بدن مقدور نباشد نیز می‌تواند باعث افزایش دمای داخلی بدن و بروز گرمازدگی شود. در پیاده‌روی طولانی اربعین همین کم‌آبی بدن می‌تواند مؤثرترین دلیل بروز گرمازدگی باشد.
گرمازدگی چه علائمی دارد؟
گرمازدگی در هر فردی به صورتی متفاوت خود را نشان می‌دهد. شایع‌ترین علائم گرمازدگی سردرد و سرگیجه، بالا رفتن شدید دمای بدن، خشکی و قرمزی پوست، گیجی و خستگی و بی‌حالی، ضربان قلب بالا و در بدترین حالت توهم و از دست دادن هوشیاری هستند. گرمازدگی می‌تواند آسیب‌های دائمی و جدی به سیستم عصبی بدن وارد کند و حتی ممکن است خطر جانی داشته باشد.
اگر گرمازده شدیم چه کنیم؟
در گرمازدگی درمان سریع و بی‌درنگ فرد اهمیت زیادی دارد. اگر در اطراف شما کسی گرمازده شد و علائم گرمازدگی را در او مشاهده کردید، فوراً مأموران امدادی را مطلع کنید و پیش از رسیدن آنها:
او را از آفتاب دور کنید و به فضای بسته و خنک موکب‌ها ببرید. توجه کنید که فرد گرمازده را در معرض باد مستقیم کولر قرار ندهید.
در محلی خنک او را به صورت درازکش درآورید، طوری که پاهایش کمی بالاتر از بدنش قرار بگیرد.
به کسی که دچار گرمازدگی شدید شده است و عطش فراوانی دارد آب بسیار سرد ندهید. این کار باعث برهم خوردن وضعیت گوارش او می‌شود. آرام و کم‌کم به او آب و مایعات بدهید تا معده‌اش تحریک نشود.
لباس فرد گرمازده را درآورید و با حوله‌ای مرطوب دمای بدن او را به حالت طبیعی بازگردانید. کشاله‌های ران و زیر بغل را با کیسه‌های یخ خنک کنید.
هندوانه، خیار و آلبالو نیز در پایین آوردن دمای بدن فرد گرمازده مؤثر هستند.
چه کنیم که گرمازده نشویم؟
برای اینکه در مسیر پیاده‌روی اربعین گرمازده نشوید لازم است نکاتی ساده را رعایت کنید. رعایت این نکات در ظاهر ساده به شما این فرصت را می‌دهد که حتی در این گرمای طاقت‌فرسای تابستانی در سلامت کامل فضای مادی و معنوی دلنشینی را تجربه کنید.
از حمل بار اضافه خودداری کنید. درصورت امکان وسایل خود را روی چرخ‌دستی یا کالسکه حمل کنید تا بار از روی بدنتان برداشته شود.
در طول روز و در زمان اوج گرما در موکب‌ها استراحت کنید و طی کردن مسیر را به شب‌ها و زمان خنکی هوا موکول کنید.
در صورت احساس خستگی شدید و کوفتگی، در موکب‌ها استراحت کنید و پس از بهبود کامل مسیر خود را ادامه دهید.
چه بپوشیم
لباس‌های نخی و خنک بپوشید. لباس‌های تنگ و چسبان از خنک شدن بدن جلوگیری می‌کنند و دمای بدن را بالا می‌برند.
از چفیه، کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید. بدن خود را در برابر نور شدید خورشید کاملاً بپوشانید و هر از گاهی چفیه خود را نمناک کنید.
چه بخوریم
از غذاهایی با طبع گرم کم‌تر استفاده کنید و به مقدار مورد نیاز بدنتان غذا بخورید. از خوردن بیش از حد غذا پرهیز کنید.
غذاهای شیرین، چرب، پرادویه، شور و سرخ‌کردنی باعث دفع سریع آب بدن و تشدید تشنگی می‌شوند. غذاهای سالم را جایگزین این نوع غذاها کنید.
میوه بخورید. همه میوه‌ها مفیدند، اما هندوانه و طالبی در رفع تشنگی بسیار مؤثر هستند.
چه بنوشیم
آب! آب! آب! از نوشیدن آب در مسیر پیاده‌روی غافل نشوید. اما آب خیلی سرد و یخ ننوشید. آب خیلی سرد دمای بدن را بالا می‌برد و عطش ایجاد می‌کند. آبی بنوشید که دمای آن با دمای بدنتان برابر باشد و از تمیز بودن آن مطمئن باشید.
نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار مانند نوشابه‌های گازدار و قهوه آب بدن را سریعاً دفع می‌کنند. از نوشیدن این نوشیدنی‌ها تا حد امکان خودداری کنید.
شربت‌های سنتی را جایگزین نوشیدنی‌های دیگر کنید. شربت سکنجبین، خاکشیر و تخم شربتی نوشیدنی‌های مناسبی برای جلوگیری از گرمازدگی هستند.
چند عدد لیموترش به همراه داشته باشید و در صورت داشتن عطش، چند قطره آب لیموترش در لیوان آب خود بچکانید.