پوست‌اندازی صنعت پتروشیمی در دولت سیزدهم
صنعت نفت به‌عنوان مزیت راهبردی کشور پشتوانه قدرتمند اقتصاد و صنعت کشور و ابزاری قوی برای دستیابی به توسعه پایدار است. اما تحقق این نقش در گرو توسعه زنجیره ارزش بر پایه فعالسازی صنایع تکمیلی با اتکا به صنعت پتروشیمی و زنجیره پایین دستی آن است. ایجاد ارزش افزوده، ارزآوری، اشتغالزایی، محرومیت‌زدایی و تکمیل زنجیره تأمین صنایع گوناگون کشور از جمله مزیت‌های صنایع پایین دستی نفت مانند صنعت پتروشیمی به شمار می‌روند.
در عین حال، به عنوان امری اجتناب‌ناپذیر در برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی کشور نیز لحاظ شود.
صنعت پتروشیمی به عنوان تجلّی اقتصاد مقاومتی، نماد خودباوری و درون‌زایی اقتصادی و نیز شاهراه حیاتی کشور در عرصه صادرات غیرنفتی و صنعتی است.
این صنعت پویا و مولّد برای تداوم ارزش‌آفرینی و ارتقای بهره‌وری منابع، نیازمند توسعه ساختاری و پایداراست که تحقق چنین رویکردی بدون برنامه‌ریزی هوشمندانه و جامع نگر، امکان‌پذیر نیست.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان مهم‌ترین اقدام، سند توسعه زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی را تدوین کرده است.
ارزش‌افزوده واقعی صنعت پتروشیمی هنگامی به دست می‌آید که با تکمیل زنجیره ارزش محصولات پایین دستی که به بازار مصرف نهایی نزدیک هستند، تولید شوند.
تصویر کلی کنونی صنعت پتروشیمی
صنعت پتروشیمی ایران در حال حاضر حدود یک میلیون بشکه معادل نفت خام در روز از منابع هیدروکربوری را به مواد ارزشمند پتروشیمی تبدیل می‌کند و ظرفیت اسمی تولید در 70 مجتمع به مرز 92 میلیون تن در سال رسیده است. (جدول 1 و2)
مقایسه تولید و فروش صنعت پتروشیمی در بازه‌های زمانی استقرار دولت سیزدهم
در جدول 3 میزان تولید و فروش محصولات صنعت پتروشیمی دربازه زمانی تیر ماه 1399 لغایت تیر ماه سال‌جاری ارائه و در عین حال میزان درصد رشد (کاهش) نسبت به بازه‌های زمانی مشابه سال قبل نیز جهت امکان ارائه مقایسه ذکر شده است.
درسال‌جاری علیرغم افزایش ظرفیت تولید نسبت به سال قبل، کاهش کمی در درآمدهای ارزی صنعت پتروشیمی مشاهده می‌شود که دلایل آن به شرح ذیل است:
کاهش قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی
بررسی قیمت محصولات عمده صادراتی در سه ماهه ابتدای سال‌جاری نشان می‌دهد قیمت محصولات به میزان قابل توجهی نسبت به سال گذشته کاهش داشته و پیش‌بینی می‌شود که این روند در سال‌جاری نیز تدوام یابد.
در سال گذشته 9/4 میلیون تن کود اوره به ارزش 5/2 میلیارد دلار با میانگین قیمت 507 دلار بر تن صادر شده، در حالی که میانگین قیمت اوره صادراتی در اردیبهشت ماه سال‌جاری 286 دلار بر تن بوده‌است.
مقدار صادرات گاز مایع (پروپان و بوتان) صنعت پتروشیمی در سال گذشته 8/4 میلیون تن به ارزش 9/2 میلیارد دلار با میانگین قیمت 603 دلار بر تن بوده، در حالی که میانگین قیمت گاز مایع صادراتی در اردیبهشت ماه سال‌جاری 495 دلار بر تن بوده‌است.
در سال گذشته 9/7 میلیون تن متانول به ارزش 1/2 میلیارد دلار با میانگین قیمت 268 دلار بر تن صادر شده، در حالی که میانگین قیمت متانول صادراتی در اردیبهشت ماه سال‌جاری 236 دلار بر تن بوده‌است.
در سال گذشته 3/3 میلیون تن پلی اتیلن به ارزش 5/3 میلیارد دلار با میانگین قیمت 049¸1 دلار بر تن صادر شده، در حالی که میانگین قیمت پلی‌اتیلن صادراتی در اردیبهشت ماه سال‌جاری 949 دلار بر تن بوده‌است.
اختصاص برخی فرآورده‌ها به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی برای جبران کمبود سوخت:
جهت تأمین کمبود سوخت مورد نیاز بخش نیروگاهی و حمل و نقل، برخی از فرآورده‌های نفتی تولیدی در صنعت پتروشیمی که با محصولات بخش پالایشی تشابه دارند، به جای صادرات به سبد سوخت کشور اضافه خواهد شد.
در سال قبل حدود 5/1 میلیارد دلار محصول از نوع فرآورده‌های نفتی از شرکت‌های پتروشیمی به شرکت پخش فرآورده‌های نفتی تحویل شده است و پیش‌بینی می‌شود که در سال‌جاری حدود 700 میلیون دلار بیش از سال قبل تحویل و در مجموع بیش از 2 میلیارد دلار از درآمد صادرات بخش پتروشیمی کسر شود.
افزایش تقاضای داخلی:
با اعمال نرخ ارز 000¸285 ریالی برای محاسبه قیمت پایه محصولات پتروشیمی در بورس کالا، تقاضای داخلی برای محصولات پتروشیمی افزایش یافته و بویژه در مورد محصولات پلیمری موجب افزایش 20 درصدی فروش داخلی شده که در صورت تداوم این موضوع کاهش حدود یک میلیارد دلاری درآمد ارزی نسبت سال قبل را به دنبال خواهد داشت.
طرح‌های صنعت پتروشیمی
در جدول 4 طرح‌های تولیدی که در دست اجرا هستند از حیث تأثیر در میزان ظرفیت و همچنین سرمایه‌گذاری مربوطه ارائه شده است.
در دولت سیزدهم و با تلاش وزارت نفت و صنعت پتروشیمی، طرح‌های متعددی به بهره‌برداری رسیده و آماده افتتاح شده‌اند که در جدول 5 از آنها یاد شده است.
طرح‌های قابل بهره‌داری در سال‌جاری
در سال‌جاری تعدادی از طرح‌های صنعت پتروشیمی به مرحله قابلی بهره‌برداری خواهند رسید. مهم‌ترین آنها عبارتند از:
طرح آرتا انرژی با هدف تأمین خوراک مورد نیاز محصولات متنوعی همچون اوره فرمالدئید، ملامین فرمالدئید، ملامین اوره فرمالدئید، هگزامین، متیل ال و پلی استال در استان اردبیل احداث شده است.
طرح پارس گلایکول با ظرفیت تولید سالانه 500 هزارتن مونو اتیلن گلایکول (MEG) به همراه دی اتیلن گلایکول (50 هزار تن در سال) و‌تری اتیلن گلایکول (5/3 هزارتن درسال) در منطقه‌ویژه فاز2پتروشیمی عسلویه در حال احداث می‌باشد. محصولات این طرح علاوه بر ارزآوری و صادرات، به منظور تأمین خوراک مورد نیاز واحدهای PET، استفاده به‌عنوان ضد یخ و گلایکول اترها کاربرد دارد.
طرح آرین متانول با هدف تولید 1650 هزارتن در سال متانول به منظور تأمین خوراک مورد نیاز طرح‌های پیشران صنعت پتروشیمی (واحدهای MTO و MTP) اجرا می‌شود. همچنین، فرایند تولید متانول در این طرح به دلیل بهره‌گیری از پدیده جدید اتوترمال در تولید گاز سنتز و بازیافت هیدروژن از گاز پرج و تزریق مجدد آن به گاز سنتز دارای ویژگی‌هایی است که بقیه واحدهای تولید متانول در ایران فاقد آن می‌باشند.
طرح تولید آمونیاک شرکت پتروشیمی هنگام (فاز یک) با هدف تولید 726 هزارتن در سال آمونیاک در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس- فاز 2 واقع شده است. خوراک اصلی این طرح گاز طبیعی است و محصول آن به عنوان خوراک طرح تولید اوره در فاز دوم پتروشیمی هنگام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طرح NGL3200 با هدف جمع‌آوری گازهای ترش همراه از میادین حوزه نفتی غرب کارون و جلوگیری از هدر رفت گازهای مذکور در جهت ایجاد ارزش افزوده و کمک به محیط زیست منطقه در حال اجراست. با راه‌اندازی این طرح سالانه از خروج حدود 40 میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری می‌شود. ارزش کاتالیست‌های تولیدی با این ماده حدود 77 میلیون دلار در سال است.
بهره‌برداری از واحد دوم هوا شرکت دماوند انرژی عسلویه این طرح با سرمایه‌گذاری 75 میلیون دلاری توسط شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شستان و گسترش نفت و گاز پارسیان منجر به تأمین اکسیژن واحدهای متانول فاز 2 عسلویه و افزایش تولید متانول شده است. همچنین بهره‌برداری از این طرح، ضمن افزایش درآمد ارزی کشور، در زمان اجرای طرح 350 نفر و در زمان بهره‌برداری60 نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده است.
سایر اقدامات برجسته در راه اندازی طرح های صنعت پتروشیمی
راه‌اندازی و توسعه هر طرح در صنعت پتروشیمی، وابسته به بهره‌برداری از تأسیسات و تشکیلات در حوزه‌های کاربری و اقدامات گوناگون در زمینه‌های متنوعی از صنایع و خدمات است. همچنین در این خصوص باید به نقش نهادهای تصمیم‌گیر و حمایت‌های تقنینی هم اشاره کرد که اتفاقاً نقش مهم و تعیین‌کننده‌ای در توسعه این صنعت بازی می‌کنند. در ادامه به برخی از این اقدامات اشاره می‌شود:
نوسازی اسکله‌های ماهشهر و عسلویه و ساخت اسکله‌های جدید 16 و 17: اجرای این طرحها ضمن حفظ روند صادرات محصولات تولیدی پتروشیمی، اشتغالزایی و افزایش درآمد ارزی کشور را به همراه دارد.
اخذ موافقت وزیر محترم نفت جهت احداث خط انتقال متانول از منطقه عسلویه به منطقه انرژی‌بر پارسیان: هدف از اجرای این طرح، توسعه زنجیره ارزش متانول و کاهش نیمه خام‌فروشی این محصول، تولید محصولات باارزش افزوده بیشتر و اشتغالزایی است
رایزنی با سرمایه‌گذار و نماینده محترم مجلس جهت تغییر مکان اجرای یکی از طرحها به دلیل چالش آب استان‌های مرکزی: با توجه به بحران آب در کشور و مشکلات کمبود آب استان‌های مرکزی و نیز به منظور فراهم شدن امکان مدیریت بهینه منابع، تغییر مکان این طرح پتروشیمی ضروری به نظر می‌رسد. همچنین انطباق بیشتر توسعه صنعت پتروشیمی بر مبنای آمایش سرزمینی و پرداختن به مسائل زیست محیطی یکی از ارکان توسعه پایدار است.
تعیین تکلیف طرح‌های متوقف گلستان، ابن سینا همدان، خط مرکز و اصلاح مکان اجرا و یا جایگزینی آنها(طرح‌های فیروزآباد، فسا، داراب و جهرم) و همچنین ارائه طرح پیشنهادی به سرمایه‌گذار طرح‌های ممسنی، بروجن و کازرون جهت تغییر و فعالسازی این طرحها: مکانیابی مناسب همواره به عنوان یکی از متغیرهای بسیار مؤثر در توسعه متوازن صنعت پتروشیمی کشور و سرعت بخشیدن به روند اجرایی پروژه‌ها شناخته می‌شود. اما این مؤلفه در طرح‌های تعریف شده در این منطقه رعایت نشده است. از این رو، به منظور آزادسازی منابع محبوس بر اساس مجوزها شامل زمین، خوراک و تسهیل ارتقای بهره‌وری سرمایه، تعیین تکلیف این طرحها در دستور کار شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران است.
منابع مالی / سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی
مجموع سرمایه‌گذاری صنعت پتروشیمی ایران جهت احداث طرحها و مجتمع‌های پتروشیمی از آغاز تا کنون از منابع داخلی و خارجی حدود 85 میلیارد دلار بوده است. طرح‌های در دست اجرای صنعت پتروشیمی ظرفیت حدود 70 میلیارد دلار جذب سرمایه را دارند.
تسریع در فرایند تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و توسعه پایین‌دست آن نیازمند سرمایه‌گذاران خرد و کلان و داخلی و خارجی است تا ارز و ریال طرح‌های کوچک و بزرگ را به فراخور تأمین نمایند.
مشاوره تأمین مالی بر اساس انعقاد قرارداد با شرکت سبدگردان اعتبار
پیگیری تأسیس شرکت پروژه با لحاظ نمودن نقش حاکمیتی شرکت ملی صنایع پتروشیمی و ایجاد صندوق مادر پروژه صنعت پتروشیمی
تشکیل کارگروه تأمین مالی صنعت پتروشیمی
برگزاری جلسات تخصصی با رئیس سابق سازمان بورس و معاون صندوق توسعه ملی
اصلاح فرایند صدور مجوز موافقت اصولی طرح‌های صنعت پتروشیمی
بررسی امکان توسعه مشارکت مردم در صنعت پتروشیمی با ترویج الگوهای اسلامی مشارکت و تأمین مالی
انعقاد تفاهمنامه همکاری با مناطق آزاد، تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی و اقلام برای تهیه نقشه راه همکاری‌های متقابل در راستای جذب سرمایه‌گذاری و حمایت از توسعه صنایع پتروشیمیایی، پتروپالایشگاهی، واحدهای پایین دستی و خوشه‌های صنعتی و همچنین توسعه متوازن و هدفمند صنایع مذکور در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به منظور افزایش صادرات محصولات، جلوگیری از خام فروشی و کاهش واردات محصولات استراتژیک پتروشیمی
بازگشت ارز حاصل از صادرات شرکت‌های پتروشیمی به چرخه اقتصادی کشور
در سال 1400 مجتمع‌های تولیدی پتروشیمی در مجموع 8/۱۴ میلیارد دلار فروش صادراتی داشته‌اند که با نظارت‌ها و پیگیری‌های دقیق به عمل آمده توسط کارگروه پایش ارزی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، 85 درصد مبلغ فوق معادل ۷/۱۲ میلیارد دلار مستقیماً در سامانه ارزی نیما به فروش رسیده و 15 درصد دیگر عمدتاً به مصرف هزینه‌های تولید محصول، تأمین تجهیزات، بازپرداخت تسهیلات ارزی دریافتی شرکت صادرکننده و بخشی از آن نیز به صورت تهاتری در اختیار سایر شرکت‌ها و طرح‌های پتروشیمی فاقد درآمد ارزی قرار گرفته است. بدین ترتیب، شرکت‌های پتروشیمی ضمن بازگشت صددرصد درآمد صادراتی خود به چرخه اقتصاد کشور، در مجموع موفق به ایفای 155درصد تعهد ارزی سالیانه و تأمین حدود 24 درصد نیاز ارزی کشور گردیده‌اند که تا آن سال بی‌سابقه بوده است.
همچنین در سال 1401 نیز مجتمع‌های تولیدی پتروشیمی در مجموع 02/۱6 میلیارد دلار فروش صادراتی داشته‌اند که با نظارت‌ها و پیگیری‌های دقیق به عمل آمده توسط کارگروه پایش ارزی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، حدود 91 درصد مبلغ فوق معادل 55/14 میلیارد دلار مستقیماً در سامانه ارزی نیما به فروش رسیده و 9 درصد دیگر عمدتاً به مصرف هزینه‌های تولید محصول، تأمین تجهیزات، بازپرداخت تسهیلات ارزی دریافتی شرکت صادرکننده و بخشی از آن نیز به صورت تهاتری در اختیار سایر شرکت‌ها و طرح‌های پتروشیمی فاقد درآمد ارزی قرار گرفته است.
مجتمع‌های تولیدی این صنعت ارزش‌آفرین توانستند در 3 ماهه نخست سال 1401، در مجموع 8/10 میلیارد دلار فروش صادراتی داشته باشند که از این میزان 4/8 میلیارد دلار در سامانه ارزی نیما به فروش رسیده است.
راهبرد صنعت پتروشیمی؛ تکمیل زنجیره ارزش
شرکت ملی صنایع پتروشیمی در راستای شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و معرفی آنها و نیز تسهیل یا اجرای آن فرصت‌ها در آینده، اقدام به مطالعه زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی و ارائه فرصت‌های ورود برای سرمایه‌گذاران در جهت اهداف ذیل نموده است:
افزایش ارزش افزوده و بالطبع، درآمدزایی بیشتر برای بخش خصوصی و دولت
کاهش خام و نیمه‌خام فروشی
رفع نواقص موجود در زنجیره ارزش کشور برای کاهش واردات
خودکفایی در تأمین بازار داخلی و افزایش تاب‌آوری
کاهش ارزبری
اشتغالزایی
تنوع‌بخشی سبد محصولات و در نتیجه مقاصد صادراتی.
نتایج این مطالعه در قالب طرح‌های زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی به صورت 20 بسته در پنج زنجیره پروپیلن، متانول، اتیلن، آروماتیک و بوتیلن به مجموع ظرفیت اسمی8/3 میلیون تن در سال با سرمایه‌گذاری2/4 میلیارد دلار و با قابلیت تولید سالانه 4/4 میلیارد دلار از انواع محصولات پایین‌دستی ارائه شده است.
اختلاف قیمت محصولات و خوراک این طرحها به میزان 4/2 میلیارد دلار برآورد می‌شود که با فرض هزینه‌کرد 20 درصد از آن به عنوان هزینه‌های جاری بهره‌برداری، می‌توان ارزش افزوده 46 درصدی برای مجموع طرح‌های زنجیره ارزش محاسبه کرد. اشتغالزایی این طرحها نیز در دوره ساخت حدود 23 هزار نفر خواهد بود.
طرح‌های فوق بر اساس دسترسی هلدینگ‌ها به خوراک‌های مورد نیاز، در قالب طرح‌های ملی خودکفایی به آنها ابلاغ شده است و تعدادی از هلدینگ‌ها برای سرمایه‌گذاری در این زمینه پیش‌قدم شده‌اند.
در حال حاضر 36 موافقتنامه اصولی به ظرفیت بیش از 5 میلیون تن در سال برای طرح‌های زنجیره ارزش صادر شده است و 7 طرح دیگر نیز منتظر ورود سرمایه‌گذاران جدید هستند.
پژوهش و فناوری، توسعه کسبوکارهای دانش‌بنیان و ساخت داخل
شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی: توسعه دانش فنی صنعت پتروشیمی و بومی‌سازی کاتالیست‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی کشور
شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در راستای اجرای سیاست‌های کلان و نقش‌آفرینی دانش و فناوری پیشرفته در همه عرصه‌های تولید صنعت پتروشیمی به منظور توسعه دانش فنی، کاهش هزینه‌های تولید، افزایش بهره‌وری، ارتقای کیفیت محصولات، رقابت‌پذیر شدن تولیدات در بازارهای جهانی و کاهش قیمت تمام‌شده محصولات از طریق شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی از شرکت‌های زیرمجموعه فعالیت می‌کند که از جمله آنها امضای 23 قرارداد و تفاهمنامه همکاری در حوزه تولید دانش‌های فنی، کاتالیست‌ها و مواد شیمیایی با شرکت‌های داخلی است.
شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی متعهد شده است تا پایان دولت سیزدهم همه کاتالیست‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی را با کمک شرکت‌های دانش بنیان داخلی‌سازی کند و در وضعیت فعلی بیش از 85 درصد کاتالیست‌ها بومی‌سازی شده است. این شرکت در زمینه توسعه دانش فنی و بومی‌سازی کاتالیست پروژه‌هایی به شرح زیر در دست اجرا دارد:
پنج پروژه در دست اجرا برای دستیابی به بهبود دانش فنی تولید الفین از شکست حرارتی
چهار پروژه برای دستیابی به بهبود دانش فنی تولید آمونیاک
شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی برای بومی‌سازی و تولید کاتالیست‌ها و آغازگرهای پرمصرف صنعت نفت با برخی از تولیدکنندگان کاتالیست و پراکساید همکاری می‌کند که باتوجه به زیرساخت‌های موجود در کارخانه شرکت تولیدکننده، نوع کاتالیست و پراکساید برای همکاری و تولید انبوه آن انتخاب می‌شود. در حال حاضر بخش قابل توجهی از کاتالیست‌های مندرج در سند کاتالیست شامل 20 نوع از مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین کاتالیست‌های صنعت نفت ایران توسط شرکت‌های کاتالیست‌ساز در داخل کشور در حال تولید است.
توجه به شرکت‌های دانش‌بنیان
اقدامات متعددی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در راستای شناسایی و انعقاد قرارداد همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شده است که از آن جمله می‌توان به احصای نیازمندی‌های مجتمع‌ها و طرح‌های صنعت پتروشیمی و شناسایی توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و به‌هم‌رسانی عرضه و تقاضا، تعداد 107 شرکت دانش‌بنیان شناسایی شده در سال 1400 و 234 شرکت دانش بنیان در سال 1401 در حوزه اجرا و ساخت تجهیزات داخل اشاره کرد.
مرکز نوآوری و خودکفایی صنعت پتروشیمی
شرکت ملی صنایع پتروشیمی بنا به ضرورت تمرکز بر توسعه ساخت داخل، توانمند‌سازی شرکت‌های دانش‌بنیان و به‌هم‌رسانی کسبوکارهای این حوزه اقدام به تأسیس مرکز نوآوری و خودکفایی صنعت پتروشیمی نموده است که اقدامات متعددی در راستای شناسایی و انعقاد قرارداد همکاری با شرکت‌های دانش بنیان انجام شده است که از آن جمله می‌توان به احصای نیازمندی‌های مجتمع‌ها و طرح‌های صنعت پتروشیمی و شناسایی توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و به‌هم‌رسانی عرضه و تقاضا، تعداد 107 شرکت دانش‌بنیان شناسایی شده در سال 1400 و 234 شرکت دانش بنیان در سال 1401 در حوزه اجرا و ساخت تجهیزات داخل اشاره کرد. سایر اقدامات انجام شده در این خصوص به شرح زیر است:
روابط بین‌الملل
در این حوزه می‌توان به توسعه روابط و گسترش همکاری با فدراسیون روسیه (از جمله تنظیم قرارداد‌های فروش کاتالیست و ارائه خدمات پشتیبانی و مشاوره با کشور روسیه)، توسعه روابط و گسترش همکاری با جمهوری ازبکستان و توسعه روابط و گسترش همکاری با جمهوری ارمنستان (ازجمله تأمین تجهیزات و قطعات مورد نیاز طرحها و مجتمع‌های پتروشیمی ارمنستان) اشاره کرد. همچنین می‌توان به توسعه روابط و گسترش همکاری با هندوستان، پاکستان، با کشورهای شرق دور، صربستان، تدوین برنامه توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری با قاره آفریقا و تشکیل کمیسیون اقتصادی ستاد آفریقا و اقدامات دیگر اشاره کرد.
انتظارات صنعت پتروشیمی از نظام اقتصادی و صنعتی و مراجع کلان تصمیم‌گیری کشور
طبعاً صنعت پتروشیمی با این درجه از اهمیت و منافعی که نصیب اقتصاد کشور می‌کند، انتظاراتی را از نظام اقتصادی و مراجع تصمیم‌گیر کشوری دارد. از این جمله می‌توان به اصلاح اساسنامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی به منظور تبیین و تدوین کارکردهای سازمان توسعه‌ای تخصصی صنعت پتروشیمی و جلوگیری از موازی‌کاری بین وزارت صمت و وزارت نفت اشاره کرد. در عین حال لزوم اطلاع دقیق و هماهنگی در توسعه منابع بالادست پتروشیمی و تأمین مالی NPC جهت توسعه زیرساخت‌ها و طرح‌های راهبردی از محل 70 درصد واگذاری‌‌ها از محل مالیات مواد نیمه‌خام پتروشیمی می‌تواند از این جمله محسوب شود.
از سوی دیگر تأمین سرمایه مورد نیاز جهت طرح‌های توسعه‌ای، اولویت‌بندی طرح‌های پتروشیمی در تأمین مالی؛ تشکیل صندوق‌های پروژه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری ویژه پتروشیمی، استفاده از سرمایه‌های مردمی با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی (بورس)، انتشار اوراق مشارکت با نهاد واسط مالی (SPV)، تأمین منابع مالی از منابع خارجی مانند اعتبارات توافق همکاری ایران و چین، اعطای مجوز اجرای طرح‌های پتروشیمی به سرمایه‌گذاران خارجی (FDI) نیز از دیگر انتظارات این صنعت از مراجع مزبور است.
صنعت پتروشیمی انتظار دارد مراجع کلان تصمیم‌گیری در کشور، امکانات و تسهیلات لازم برای دسترسی به دانش‌های فنی مورد نیاز توسعه را فراهم آورده و انتقال فناوری از طریق خرید واحدهای دست دوم یا فعالسازی پایگاه‌های کوچک در کشورهای چین و هند را به منظور پایش تکنولوژی و رصد بازار در دستور کار قرار دهند.
لازم به ذکر است که مشکلات حمل و نقل دریایی و بیمه، تنوع‌بخشی به بازار تمرکززدایی از بازار چین به بازارهای منطقه‌ای و کشورهای همسایه، تسهیل خرید کشتی توسط شرکت‌های پتروشیمی و تمرکز در تصمیم‌گیری‌های بازرگانی و اقدام غیرمتمرکز برای فروش نیز از دیگر انتظارات این صنعت است.
در کنار اینها باید به مشکلات نقل و انتقال ارز، استفاده از شرکت‌های واسطه – افزایش هزینه‌ها- و مذاکره با دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها به منظور تهاتر کالاها (لزوم همکاری بانک مرکزی) - پنجره واحد تهاتر نیز اشاره کرد. این درحالی است که ناپایداری و کمبود برخی از خوراک‌ها در حال حاضر این صنعت را با مشکلاتی مواجه کرده است. به همین خاطر انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در بالادست توسط شرکت‌های نفت و گاز و تسهیل شرایط مشارکت بخش خصوصی و هلدینگ‌های پتروشیمی به منظور توسعه بالادست و اختصاصاً اولویت دادن به تأمین خوراک پتروشیمی و اقدامات عملی در سایر بخش‌ها برای صرفه‌جویی (بخش خانگی) به شکل مناسبی ازجمله انتظارات این صنعت محسوب شود.
در حوزه عدم توازن در ظرفیت‌های ایجاد شده - عدم توسعه زنجیره ارزش نیز اعطای معافیت مالیاتی به درآمدهای حاصل از فروش‌های بین مجتمعی، اصلاح آیین‌نامه تخفیف پلکانی خوراک جهت تشویق توسعه زنجیره ارزش، اولویت‌بخشی به تأمین نیاز داخلی (زنجیره ارزش) نسبت به صادرات محصولات نیمه‌خام از طریق سازمان توسعه‌ای، اعطای مجوز مدیریت خوراک‌های بین‌مجتمعی به شرکت ملی صنایع پتروشیمی (توزیع مزیت‌های رقابتی در طول زنجیره) و معافیت مالیاتی خوراک‌های بین‌مجتمعی جهت توسعه زنجیره ارزش نیز به نفع این صنعت در قالب تصمیم‌گیری‌های کلان اتخاذ شود.