گزارشی از نمایشگاه «طوفان‌البکاء» در اصفهان
جلوه‌های متفاوت تصویرسازی‌های عاشورایی
حوزه هنری استان اصفهان به مناسبت ایام سوگواری امام حسین(ع)، نمایشگاه گروهی چیدمان و تصویرگری‌های کتاب «طوفان البکاء» را همراه با نمایشگاه تصویرسازی‌های عاشورایی‌هاجر سلیمی نمین برگزار کرد. این نمایشگاه در مردادماه 1402 در گالری‌های عمارت سعدی با حضور مشاور رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی کشور، رئیس حوزه هنری اصفهان و بسیاری از پیشکسوتان هنرمند اصفهان در رشته‌های نگارگری، نقاشی، گرافیک، سفال، خوشنویسی و... افتتاح شد. دکلمه‌خوانی، شعرخوانی توسط دو تن از شاعران، سخنرانی حجت‌الاسلام مهدی نیلی‌پور رئیس بنیاد مهدی موعود، نقالی‌خانی توسط مرشد هاشمی معروف به زرین‌کلاه و روضه‌خوانی سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) از جمله برنامه‌های آئین افتتاحیه این نمایشگاه بود و این نمایشگاه با نواختن قطعاتی با سنج و دمام افتتاح شد.
بهنام نصر اصفهانی
هنرمندان ما از دیرباز با حماسه عاشورا پیوند خورده‌اند
مشاور رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی در افتتاحیه نمایشگاه «طوفان البکاء» در اصفهان گفت: کتاب طوفان البکاء نشانگر این است که هنرمندان ما از گذشته تاکنون با حماسه عاشورا پیوند خورده‌اند.
سید امیر جاوید کشور اظهار کرد: هر کدام از گالری‌هایی که در نمایشگاه طوفان البکاء تدبیر شده‌اند چنان مجلس روضه مجزایی است که شما با قرار گرفتن در آن مجلس امکان پیدا کردن معرفت نسبت به بخش‌های مهمی از حماسه عاشورا را پیدا می‌کنید.
وی ادامه داد: آن چیزی که می‌توان در نمایشگاه طوفان البکاء به آن اشاره کرد، قدمت، تاریخچه و پیشینه تلفیق هنر ایرانی با هنر اسلامی و خصوصاً با حماسه‌ای مانند عاشورا است. این کتاب که در سال ۱۲۵۰ ایجاد و عرضه شد یکی از نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد هنرمندان ما از دیرباز با حماسه عاشورا پیوند خورده‌اند.
جاوید اذعان داشت: اگر ما امروز شاهد سرافرازی انقلاب اسلامی هستیم، نتیجه سوگواری‌هایی است که برای سیدالشهدا انجام شد و این انرژی، پشتوانه‌ای شد تا انقلاب اسلامی پیروز شود و به حرکت دربیاید.
وی عنوان کرد: کار هنرمند این است که دست منِ مخاطب را بگیرد و سعی کند که از طرق مختلف با زبان هنری به معرفت بهتر، دقیق‌تر و عمیق‌تری با آن چیزی که در حماسه عاشورا رقم خورده دست پیدا کند تا آدمی از زمین جدا شود و بیشتر و بهتر به هفت آسمان و به عوالمی که باید به آنها سر بزند که جایگاه اصلی اوست نزدیک شود. مشاور رئیس حوزه هنری انقلاب اسلامی تصریح کرد: نمایشگاه امروز عالی بود و توصیه می‌کنم افراد حتی اگر نزدیک اصفهان نیستند، رنج سفر را به تن بخرند و برای بازدید این نمایشگاه بیایند؛ بعد از تماشا پی خواهند برد که رنجی نکشیده‌اند بلکه سرمایه‌ای را اندوخته‌اند تا در طوفان البکاء حضور پیدا کنند.
«طوفان البکاء» نمایشگاهی متفاوت در قالب تصویرسازی مذهبی
احمد نوری رئیس حوزه هنری استان اصفهان با اشاره به برگزاری نمایشگاه «طوفان البکاء» خاطرنشان کرد: 40 بار تجدید چاپ کتاب قدیمی «طوفان البکاء» به عنوان مهم‌ترین منبع تصویرسازی مذهبی با موضوع سیدالشهدا (ع) تا زمان قاجار آن هم چاپ سنگی سبب شد تا این کتاب را با پیشنهاد اساتید هنرمند برای این نمایشگاه انتخاب کنیم.
وی خاطرنشان کرد: این کتاب یکی از منابع مهم تصویرسازی مذهبی از گذشته تاکنون است و در این نمایشگاه بیش از 30 اثر از کتاب طوفان البکاء الهام گرفته شده است و روی پارچه چاپ شده‌اند و با چهار چیدمان متفاوت ارائه شدند.
نوری با اشاره به اهمیت عاشورا در هنرهای دینی و الهام از این واقعه برای تولید آثار فاخر افزود: آثار تصویرسازی‌های عاشورایی هاجر سلیمی نمین نیز با الهام از آثار کتاب «طوفان البکاء» و با سبک چاپ سنگی با موضوع امام حسین(ع) به چاپ رسیده‌اند و در گالری تماشا به نمایش درآمدند.
وی همچنین از تمامی علاقه‌مندان به آثار مذهبی و هنرمندان اصفهانی دعوت کرد که به دیدن این نمایشگاه که با نگاهی نو به واقعه عاشورا می‌پردازد، بیایند.
هنرمندان کمی در
طول تاریخ با تصاویر مذهبی، تصویرسازی کرده‌اند
مجتبی مجلسی مدیر هنرهای تجسمی حوزه هنری استان اصفهان گفت: نمایشگاه چیدمان و تصویرسازی عاشورایی براساس کتاب طوفان البکاء برپا شده است.
وی خاطرنشان کرد: این کتاب یکی از کتاب‌های پر طرفدار دوران قاجاریه بوده است که مردم عامه آن را دوست داشتند و بارها به چاپ رسیده است.
او ادامه داد: این کتاب چند ویژگی دارد و شاید خیلی از افراد به متن آن اشکال بگیرند چرا که متن این کتاب به صورت قصه است و مستند تاریخی نیست؛ اما از طرفی فرم کتاب و جنبه‌های هنری کتاب چند ویژگی مثبت دارد که باعث شد ما به این کتاب بپردازیم. یکی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها تصویرگری است چراکه ما در زمینه تصویرگری مذهبی منبع زیادی نداریم و هنرمندان کمی در طول تاریخ با تصاویر مذهبی، تصویرسازی کرده‌اند.
مجلسی اذعان داشت: تصویرسازی مذهبی حرکت دارد و در گذشته هر هنرمندی به خود اجازه نمی‌داد وارد این فضا و حریم شود بنابراین ما خیلی منبع مکتوب و مستندی راجع به تصویرگری مذهبی خصوصاً تصویرگری اهل بیت نداریم.
وی بیان کرد: ویژگی‌های منحصر به فرد کتاب طوفان البکاء و پرداختن آن به تصویرگری دینی یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که ما را برآن داشت تا از این کتاب به عنوان دست مایه اصلی نمایشگاه استفاده کنیم .
مجلسی با اشاره به اینکه چیدمان این نمایشگاه ده روز و حدوداً با کمک 30 نفر از طراحان گرافیک اصفهان انجام شد، گفت: چیدمان این نمایشگاه یک کار فوق‌العاده پر زحمت بود که با همکاری عده‌ای از هنرمندان این چیدمان حاصل شد.
مدیر هنرهای تجسمی حوزه هنری استان اصفهان تأکید کرد: یکی از نکات اصلی این نمایشگاه که می‌تواند برای پژوهشگران و هنرمندان مهم باشد نکته‌های تصویرگری چاپ سنگی است؛ چرا که در آن نور، بُعد و از این قبیل موارد را نداریم و این تمام نشانه و تمایز‌های تصویرگری ایرانی اسلامی و تصویرگری غربی است که ما شاهد آن هستیم و پژوهشگران و هنرمندان می‌توانند این را در این نمایشگاه بخوبی لمس کنند.
نمایشگاه «طوفان البکاء» و نگاهی نو به واقعه عاشورا
هاجر سلیمی نمین ویژوال آرتیست و دکترای تخصصی پژوهش هنر نیز درباره این نمایشگاه اظهار کرد: مجموعه‌ای که خلق شد برگرفته از الهامات کتاب طوفان البکاء است که از نسخه چاپ سنگی این کتاب در دوره قاجار گرفته شد و از آنجایی که عنوان این نمایشگاه طوفان البکاء بود از من دعوت شد تا آثار خود را در این نمایشگاه به نمایش بگذارم. سلیمی نمین عنوان کرد: این نمایشگاه کاملاً با محوریت کار من هماهنگی دارد چراکه در بخشی که آثار خود را به نمایش گذاشته‌ام، تأثیر طوفان البکاء بر دوره معاصر را بررسی می‌کند؛ همچنین طراحی این آثار حدود دو سال طول کشید.
وی تصریح کرد: این نمایشگاه با موضوع عاشورا به شکل جدیدی برخورد کرده است چراکه حوزه چیدمان کمتر در موضوعات دینی به هنر جدید ورود پیدا کرده است و از همین بابت این نمایشگاه نو است و می‌تواند زمینه‌ای باشد که در آینده چنین نمایشگاه‌هایی برگزار شود. این نمایشگاه تأثیر خوبی می‌گذارد برای اینکه آثار سنتی را وارد یک زبان و بیان جدید و بروزتر کند که با مخاطب معاصر و با هنر معاصر جهان هماهنگی بیشتری دارد.