چیزی بیش‌از‌یک پوشش زیبا
بسته بندی در آینده، عاملی برای حفاظت از سلامت و محیط زیست خواهد بود
آرزوکیهان
روزنامه‌نگار
بسته‌بندی یک محصول می‌تواند میزان قابل توجهی تمایل ما را به خرید آن افزایش دهد، اما در آینده‌ای نه چندان دور تنها زیبایی این بسته‌‌بندی‌ها مورد توجه نخواهد بود و با پیشرفت فناوری، بستهبندیهای آینده تغییر خواهد کرد تا سازگاری بیشتری با محیط زیست داشته باشند. با توجه به میزان بیماری‌ها و ترند شدن زندگی سالم، در بستهبندیهای آینده توجه به اثرات بهداشتی و زیست محیطی مواد غذایی در حال افزایش است. بسیاری از برندهای مواد غذایی تلاش میکنند از مواد زیست تخریب‌پذیر در بسته‌بندی‌هایشان استفاده کنند. از سوی دیگر، باتوجه به اطلاع‌رسانی بیشتر درباره اثرات سلامتی و زیست محیطی مواد غذایی مختلف، بسیاری از مصرف‌کنندگان نیز هنگام خرید آگاهانه‌تر عمل میکنند. همچنین، این تلاش برای کمک به حل مشکل ضایعات مواد غذایی است؛ سالانه 9.5 میلیون تن ضایعات مواد غذایی در بریتانیا تولید می‌شود.
بستهبندیهای آینده چگونه‌اند؟
در آینده‌ای نه چندان دور بستهبندیهای محصولات غذایی با برچسب‌های کربن (که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را در محیط زیست به خریداران اعلام می‌کند)، مقدار دقیق کالری و همچنین معادل کالری‌سوز (این برچسب‌ها نشان می‌دهد چه مقدار ورزش و فعالیت برای سوزاندن کالری محصول خوراکی مورد نیاز است) و میزان سازگاری با محیط زیست ارائه خواهد شد. به گفته کارشناسان، برچسب زیست محیطی یک چراغ راهنمایی هشداردهنده، شبیه به اطلاعات تغذیه‌ای استاندارد روی بسته‌بندی مواد غذایی است که انتخاب‌های پایدارتر را تسهیل می‌کند و سردرگمی مشتری را کاهش می‌دهد. افزودن تاریخ دقیق فساد محصولات برای سوپر مارکت‌ها نیز ضروری خواهد شد تا خریداران محصول با دقت، تاریخ خرابی ماده غذایی را بررسی کنند و پیش از موعد آنها را دور نریزند و ضایعات مواد غذایی هم کاهش یابد.
محققان امیدوارند این اطلاعات کامل از هر محصول، به تولید‌کنندگان و خرده‌‌فروشان اجازه دهد تا برچسب‌هایی ارائه کنند که مصرف‌کنندگان را قادر سازد درباره غذای خود تصمیم‌‌گیری آگاهانه داشته باشند و بهتر مراقب سلامتی خودشان و محیط زیست باشند.
حسگرهای فساد غذا
به گفته محققان، بزودی بسته‌بندی مواد غذایی به صورتی خواهد شد که در هر بسته غذایی حسگرهای فساد قرار داده می‌شود تا شما به‌عنوان خریدار بتوانید با تلفن هوشمند خود، بسته غذایی را اسکن و از خراب شدن محصول غذایی آگاهی یابید. در بستهبندیهای آینده، روی میوه‌ها و سبزیجات تازه یک نوع پوشش زیست تخریب‌پذیری اسپری می‌شود تا بدون استفاده از پلاستیک به تازه ماندن آنها کمک کند.
این فناوری‌ها تنها به محصولات غذایی منحصر نمی‌شود بلکه برای هر بسته‌بندی از چوب یا کاغذ استفاده می‌شود تا بسیار سریع‌تر از شیشه و پلاستیک و براحتی تجزیه شود.
برچسب‌های زیست محیطی
بسته‌بندی مواد غذایی بزودی دارای برچسب‌های زیست محیطی خواهد شد که به خریداران اجازه می‌دهد قبل از خرید مواد غذایی، تأثیرات این مواد را بر محیط زیست بررسی کنند. به همین دلیل محققان دانشگاه آکسفورد از پایگاه‌های داده عمومی برای تخمین ترکیب 57000 محصول غذایی و نوشیدنی و تأثیرات زیست محیطی آنها استفاده کرده‌اند تا این نتایج در بسته‌بندی مواد غذایی لحاظ شود. در این روند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای هر محصول، بهره‌برداری از زمین برای کاشت و برداشت و میزان تنش آبی که کاشت محصول به‌وجود می‌آورد به پایگاه داده‌های زیست محیطی ارسال می‌شود تا در بسته‌بندی لحاظ شود. جالب آنکه در فناوری‌های بسته‌بندی آینده، میزان خرابی که یک محصول در روند زمانی خواهد داشت و توده جلبکی مضر ناشی از تجزیه محصول غذایی در محیط زیست هم بررسی شده تا نشان دهد در نهایت این توده تجزیه شده و میزان سمومش تا چه حد می‌تواند برای دیگر جانداران خطرناک باشد. این روش از بسته‌‌بندی‌ها خبر بدی برای گوشتخواران به همراه دارد، زیرا گوشت گاو و بره در صدر فهرست بدترین غذاها برای محیط زیست قرار دارند، در حالی که نوشیدنی‌های انرژی‌زا جزو بهترین‌ها به شمار می‌روند.
کدو حلوایی، فلفل دلمه‌ای، سیب زمینی، پیاز، برنج، آب میوه و زیتون کمترین تأثیر را بر محیط زیست دارند. اما آجیل و میوه‌های خشک، قهوه، پنیر، ماهی و غذاهای دریایی، چای، غذاهای آماده، پای، مربا و شکلات بدترین اثرات زیست محیطی را دارند.
برچسب معادل کالری‌سوزی
کارشناسان ادعا کرده‌اند که گنجاندن معادل‌های کالری‌سوز در بسته‌بندی مواد غذایی می‌تواند به منصرف کردن مصرف‌کنندگان از خرید غذاهای ناسالم کمک کند. این برچسب‌ها نشان می‌دهد که چند دقیقه یا ساعت ورزش و فعالیت برای سوزاندن کالری محصول خوراکی، مورد نیاز است. در مطالعه‌ای که در این راستا صورت گرفته است تقریباً 49 درصد از شرکت‌کنندگان اعلام کردند هنگام خرید هر محصول، شیوه بسته‌بندی بیشتر توجه آنها را جلب می‌کند. برچسب‌های قرمز، زرد و سبز فعلی که حاوی هشدار هستند و اطلاعاتی راجع به میزان نمک، شکر یا چربی، ارائه می‌دهند فقط مورد توجه 39 درصد از آنان بوده است. یک محقق ارشد و متخصص در پزشکی رفتاری در این باره می‌گوید: برچسب‌های غذایی از مردم برای انتخاب غذا حمایت خواهند کرد. با این حال، بسیاری از مردم معنای کیلوکالری یا گرم چربی نشان داده شده روی برچسب مواد غذایی را بخوبی نمی‌دانند.
پوشش زیست تخریب‌پذیر
برای بستهبندیهای آینده یک پوشش زیست تخریب‌پذیر نیز در نظر گرفته خواهد شد که می‌تواند روی محصولات تازه اسپری شود و آن را برای 50 درصد زمان بیشتر تازه نگه دارد. این نوع از پوشش گیاهی بزودی جایگزین بسته‌بندی پلاستیکی در سوپر مارکت‌ها می‌شود.
پوشش از الیاف پلی ساکارید ساخته شده است. این الیاف در عرض سه روز در خاک تجزیه می‌شود. الیاف قبل از به کار‌گیری روی مواد غذایی چون آووکادو باید از یک دستگاه گرمایشی همچون سشوار عبور داده شوند.
هنگامی که شما آماده خوردن محصول غذایی هستید، کافی است پوشش الیاف گیاهی را با آب بشویید.
الیاف با روغن آویشن، اسید ســـیتریک و نایسین، مواد ضد میکروبی طبـــیعی که با فساد و میکروارگانیسم‌های بیــماری‌‌زا مانــــند E. coli و لیستریا مبارزه میکنند، پوشانده شده‌اند. پوشش نه تنها می‌تواند به جلوگیری از فساد کمک کند، بلکه به اندازه کافی محکم است تا با تغییر رنگ میوه هم مقابله کند.
عملکرد پوشش الیافی به صورتی است که رطوبت را در داخل نگه می‌دارد و اکسیژن را به بیرون منتقل می‌کند تا سرعت فاسد شدن محصول را کاهش دهد و منجر به ماندگاری طولانی‌تر شود. این پوشش نیاز محصول را به محیط خنک و بسته‌بندی خاص کاهش می‌دهد.
ظروف ساخته شده از علف
به جای پلاستیک
اخیراً ماده‌ای زیست تخریب‌پذیر از الیاف علف ساخته شده است که بزودی جایگزین ظروف پلاستیکی خواهد شد.
این پروژه با نام SinProPack شناخته می‌شود. استفاده از این نوع ظروف انتشار دی اکسید کربن را سالانه تقریباً 210 کیلوتن کاهش می‌دهد.
محققان امیدوارند از علف، گیاه شبدر و خاک ذغال سنگ نارس به‌عنوان منابع فیبر برای تبدیل به سلولز و تهیه مواد اولیه ظروف زیست تخریب‌پذیر استفاده کنند.
بسته‌بندی یک بار مصرف ساخته شده از علف، مزایای زیست محیطی زیادی را به همراه دارد. بسته‌بندی صددرصد زیست تخریب‌پذیر خواهد بود، بنابراین اگر شخصی به طور تصادفی بسته‌بندی خود را در طبیعت بیندازد، بزودی تجزیه می‌شود.
جالب آنکه علف و شبدر ابتدا برای استخراج پروتئین خوراک دام تصفیه می‌شوند و فیبر باقی‌مانده را می‌توان برای سلولز خمیر کرد.
بطری‌های ساخته شده
از چوب یا کاغذ
با توجه به تغییر بسته‌بندی محصولات در آینده‌ای نه چندان دور، غول‌های صنعت انواع نوشیدنی، مواد نوآورانه و زیست تخریب‌پذیر را برای نگهداری محصولات خود آزمایش کرده‌اند.
یکی از این شرکت‌ها اعلام کرده که بطری‌های ساخته شده از الیاف چوبی را که کاملاً قابل بازیافت هستند، آزمایش خواهد کرد. این بطری که به‌عنوان «بطری فیبر» شناخته می‌شود، دارای مزایایی بیشتر از خواص عایق است که می‌تواند به خنک ماندن نوشیدنی‌ها برای مدت طولانی‌تر در مقایسه با قوطی‌ها یا بطری‌های شیشه‌ای کمک کند.
این نوع بطری‌ها دارای پوشش پلیمری پلی‌اتیلن فورانوات گیاهی (PEF) است که هم قابل بازیافت است و هم به طور طبیعی تخریب می‌شود، زیرا از مواد اولیه طبیعی ساخته شده است.