نگاهی اجمالی به سریال تلویزیونی «نیکان»؛
روایت دختر جوانی که پای خانواده می‌ایستد
«نیکان» سریال شبکه سوم سیما است که این روزها تب و تاب فراوانی در فضای مجازی به راه انداخته است. سریالی با مضمون اجتماعی و خانوادگی که در فضایی داستانی به موضوع قاچاق مکمل‌های ورزشی می‌پردازد و در خلاصه آن آمده است: یه پرنده کوچیک قبل از پرواز، اولین چیزی که تجربه می‌کنه یه حسی شبیه به سقوطه... این اثر که به کارگردانی علی سراهنگ، تهیه‌کنندگی کامران مجیدی و نویسندگی مشترک نسیم محمدی فارسانی و نسیم سیفی‌پور ساخته شده است، محصول جدید مرکز سیمافیلم است که از نیمه‌های خردادماه، هر شب از آنتن شبکه سوم سیما در 30 قسمت مقابل دیدگان مخاطبین قرار گرفت و به نظر می‌رسد توانست رضایت بخش عمده‌ای از بینندگان را به خود جلب کند. کامران مجیدی که پیش از این فیلم‌های سینمایی «زرد»، «جان‌دار» و «لاک قرمز» و بیش از ۱۵ تله‌فیلم را برای شبکه‌های مختلف تلویزیون تهیه کرده است و علی سراهنگ که کارگردانی دو فیلم سینمایی «دریا موج کاکا» و «زمانی برای ایستادن» را در کارنامه دارد، این‌بار به سراغ ساخت سریالی رفته‌اند که پیش از این بارها دستمایه تولید آثار تلویزیونی و سینمایی قرار گرفته است. پژمان بازغی، سیما تیرانداز، شقایق فراهانی، رضا داودنژاد، با معرفی مه‌لقا مینوشزاد همراه با رؤیا جاویدنیا، مهدی صباغی، سام کبودوند، فروغ قجابگلو، نادر شهسواری، آزاده مهدی‌زاده، مریم شعبانی، امید سلیمی، نوا نعمتی، محمد یادگاری، نسیم مسلمی، رزا ماندنی، حسین شفیعی، حسین توکلی، فریده دریامج، مهری آل‌آقا، سعید بحرالعلومی، صادق سراهنگ، رونیکا بهرام‌زاده و محمدعلی اکبرشاهی، با حضور بهنام تشکر و با هنرمندی مریم سعادت و اصغر نقی‌زاده بازیگران سریال تلویزیونی «نیکان» هستند. «نیکان» قصه دختر جوانی است که با متهم شدن پدر و مواجهه با مشکلات مالی، تلاش می‌کند تا خانواده‌اش را نجات دهد؛ مه‌لقا مینوشزاد که پیش از این در سریال «حکایت‌های کمال» و فیلم «آتابای» به ایفای نقش پرداخته است، در «نیکان» با ایفای نقش اصلی درخشیده است و می‌گوید: «نیکان» تلاش می‌کند که قوی باشد، نبازد، برای زندگی بجنگد و ادامه دهد و از این‌رو بسیار به شخصیت واقعی او شباهت دارد. بهنام تشکر که در نقش مسعود پدر نیکان مقابل دوربین رفته است، به عرضه محصول تقلبی و غیرمجاز توسط شرکت پخش و واردات مکمل‌های دارویی که متعلق به اوست، متهم می‌شود و تحت تعقیب است؛ از طرفی، مادر نیکان (با بازی شقایق فراهانی) نیز متهم ردیف دوم پرونده مکمل‌های تقلبی است و زندانی می‌شود. این رخدادهای ناگهانی در کنار بدهکاری‌های مسعود و به کما رفتن دختری سه ساله و مسمومیت جوانی در روز ازدواجش، به‌خاطر مصرف داروهای شرکت، گره‌های سریال را بیشتر کرده و بر پیچیدگی‌های آن می‌افزاید.
بهناز شریفی
روزنامه‌نگار
وجه تمایز نیکان با دیگر سریال‌ها
آنچه «نیکان» را از سایر سریال‌های با مضمون قاچاق دارو متمایز می‌کند، داستان قهرمان اصلی آن است که در نقش دختری محصل و دغدغه‌مند ظاهر شده است؛ نیکان که سودای خروج از کشور را در سر دارد، به یکباره و پس از وقوع ماجراهایی که برای دختر جوان 18 ساله دشوار به نظر می‌رسد، دست به هر کاری می‌زند تا به زندگی خود و خانواده‌اش سامان بدهد و در کنار سایر ابعاد زندگی قد بکشد، بزرگ شود و استوار بماند.
سرگذشت نیکان که به‌ناچار درگیر مشکلات خانوادگی شده است و در کنار اشتباهات جبران‌ناپذیر ناشی از مصرف دارو توسط افرادی که بعدها سروکارش به آنها می‌افتد و در میانه‌های داستان با آن دست و پنجه نرم می‌کند، باید نگرانی مسئولیت برادر کوچک خود را نیز اضافه کند، موقعیتی دراماتیک ایجاد کرده است که مخاطب با آن همذات‌پنداری می‌کند و برای آنچه که شخصیت اصلی قصه دنبال می‌کند، انتظار می‌کشد و همین امر نشان می‌دهد عوامل سازنده سریال بخوبی از پس تعلیق و کشش در داستان برآمده‌اند.
گویی اولویت‌های زندگی دخترک جوان قصه تغییر کرده است و او که پیش از این برای دستیابی به آرمان‌هایش با تکیه بر ثروت و دارایی و مقام و منزلت پدر و مادرش، آن‌سوی مرزها را هدف گرفته بود، اکنون برای رسیدن به مقصد باید نگاهش را به زندگی و پیرامون خود عوض کرده و روی پاهای خودش بایستد و آن بلایی که به واسطه کوتاهی یا ناآگاهی خانواده‌اش بر سر او و برادرش آوار شده است، به فرصتی برای بالا کشیدن خود و سایرین تبدیل کند.
پرداختن به مشکلات زنان در این سریال با نگاهی جدید و تازه موجب شده است بسیاری از دختران و زنان بیننده، سرنوشت نیکان را مانند سرنوشت خود بدانند و برخلاف آنچه که از یک زندگی مرفه و خانواده‌ای معقول انتظار می‌رود، یقین کنند که زنان و دختران در جامعه با مشکلاتی مشابه مواجه هستند که بایستی با درایت و هوشمندانه مدیریت و برای بهبود وضع موجود تلاش کنند؛ آنچه که می‌تواند تلنگری باشد و نیازمند تحلیل جامعه‌شناختی و روانشناختی نسبت به مسأله زنان است.
و باز هم معضل چادر اجباری برای زندانیان!
استفاده اجباری از پوشش چادر برای زنان در زندان و الزام به سر کردن چادر برای ملاقات‌کنندگان خانم، که برخلاف آنچه در واقعیت برای حضور زنان متهم و بازداشتی در زندان و ملاقات‌کنندگان آنها، رخ می‌دهد، یکی دیگر از مواردی بود که موجب واکنش برخی کاربران فضای مجازی شد و برخی آن را القای سازندگان اثر برای نمایش تصویری منفی از چادر دانستند؛ مسأله‌ای که پیگیری‌های ما برای یافتن چرایی آن طی تماس با کارگردان و نویسنده سریال نیز بی‌نتیجه ماند.
حاشیه‌های «نیکان» به همین‌جا ختم نشد؛ در یکی دیگر از قسمت‌های سریال شبانه «نیکان»، از تیتر روزنامه آرمان ملی برای روزنامه کیهان در قابی مشترک استفاده شده بود که به اعتراض کاربران در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری منجر شد؛ برخی کاربران فضای مجازی با بازنشر تصویر چندثانیه‌ای برگرفته از سریال با عنوان «دو «کیهان» در سریال «نیکان»»، نسبت به آن واکنش نشان دادند؛ روزنامه کیهان نیز در این‌باره نوشت: «از شیطنت‌هایی که در این سریال وجود دارد می‌توان به قسمت یازدهم آن اشاره کرد که حدوداً در دقیقه ۴۰، یک تصویر بسته چند ثانیه‌ای از روزنامه‌های یک دکه روزنامه‌فروشی نشان داده می‌شود. در آن تصویر، مخاطب متوجه روزنامه کیهان می‌شود که با تیتر درشت جمله ناقصی را که بخشی از آن زیر یک تکه سنگ رفته نشان می‌دهد: «زنان همچنان مشکل...» آنچه با دیدن این تصویر به ذهن می‌رسد، این است که زنان مشکل جامعه یا حاکمیت هستند! در واقع سازندگان سریال با رندی هرچه تمام‌تر سعی کرده‌اند در بخش‌هایی از این سریال، دیالوگ‌ها و تصاویری را جانمایی کنند که حاوی و انتقال‌دهنده پیام‌های خاصی است. نکته جالب اینکه اصل این تیتر متعلق به روزنامه آرمان ملی است، ولی سازندگان سریال نیکان این تیتر را با کادربندی خاص و ساختن تصویر تازه‌ای که در آن لوگوی روزنامه کیهان و جمله «زنان همچنان مشکل...» دیده شود، جعل کرده‌اند!»
برخلاف آنچه که تاکنون از شباهت‌های سریال «نیکان» با فیل م «لاک قرمز» به رشته تحریر درآمده است و عده‌ای بر آن تأکید و برخی دیگر به تفاوت‌های موجود در آن پرداخته‌اند، کامران مجیدی تهیه‌کننده سریال «نیکان» در گفت‌و‌گویی با خبرنگار مهر که در سال 1396 منتشر شده است، از ساخت مجموعه 30 قسمتی به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی خبر داده و گفته است: نسخه سریالی از فیلم سینمایی «لاک قرمز» با همین نام موقتاً تصویب شده است. وی در ادامه گفت‌و‌گو همچنین از تغییر نام آن به «نیکان» خبر می‌دهد و زمان ساخت آن را سال ۹۷ اعلام می‌کند و می‌افزاید: این سریال در مرحله نگارش قرار دارد و براساس سیاستگذاری‌های تلویزیون برای شبکه پنج ساخته می‌شود ولی قهرمان داستان باز هم یک دختر نوجوان است. فیلم سینمایی «لاک قرمز» به کارگردانی سیدجمال سیدحاتمی، نویسندگی امیر عبدی و تهیه‌کنندگی کامران مجیدی محصول سال ۱۳۹۴ است. «لاک قرمز» مضمونی اجتماعی دارد و در مورد خانواده، ارتباط والدین با فرزندان و معضلات جامعه است.
«امید» است که موج می‌زند!
بطور یقین می‌توان گفت امید در این سریال که پیرامون داستان دختر جوانی به نام نیکان رقم می‌خورد، موج می‌زند؛ نیکان که به نظر می‌رسد نمی‌تواند گلیم خودش را از آب بیرون بکشد، پیوسته به دنبال جلب رضایت خانواده شاکیان است و برای رهایی آنچه گریبان او و خانواده‌اش را گرفته است، از هیچ کوششی دریغ نکرده است و همواره برای نجات از حوادثی که روزهای تلخی را پیش‌روی او گذاشته است، تلاش می‌کند. روایت «نیکان» که در آن از چهره‌های جدید بازیگری نیز بهره جسته و پای نویسندگان تازه‌کار را نیز به جرگه فیلمنامه‌نویسی برای سریال در تلویزیون باز کرده است، با سرعتی مناسب و مطلوب پیش رفته است و سازندگان این سریال تلویزیونی شبانه برای ادامه داستان به دنبال استمرار بی‌هدف نبوده‌اند و تلاش کرده‌اند ریتم مناسب را تا پایان حفظ کنند تا خللی در داستان به وجود نیاید و سریال در ذهن مخاطب به قوت خود باقی بماند و تا پایان با آن همراهی کنند. این سریال که با مضمون اجتماعی و محتوای هشداردهنده بسیاری از خانواده‌های ایرانی را در شب‌های گرم بهاری و تابستانی پای تلویزیون نشانده بود، سروصدای فراوانی هم در فضای مجازی به پا کرد؛ نقش‌آفرینی دختر جوان در نقش «نیکان» که از میان نام‌های پسرانه انتخاب شده است، از جمله مواردی بود که از همان روزهای ابتدایی پخش سریال، موجی از واکنش‌های منفی را برای سریالی که محور اصلی آن حول زندگی دختری جوان که دغدغه رفع مشکلات خانواده‌اش را دارد، می‌چرخد، به همراه داشت و کارزاری برای جمع‌آوری امضا به منظور تغییر نام شخصیت دختر سریال نیز به راه افتاد.