مدیاسیتی به سبک شهرداری تهران
بیلبورد هایی با گرد ش میلیاردی برای تبلیغی که مردمپسند نیست
پیامهایی که در تبلیغات بیلبوردهای شهرداری منتشر میشود و قرار است حاوی پیام رسانهای باشد، با انتقاد شهروندان مواجه است و به نظر میرسد، تأثیرات آن پایش نمیشود. گفته میشود جوامع به سمت جوامع اطلاعاتی و رسانهای گام برداشتهاند و در واقع شهر خود به منزله رسانه محسوب میشود و حاوی پیام است. در سال 1399 دفتر تبلیغ و اطلاعرسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گزارشی از عملکرد تبلیغاتی شهری شهرداری تهران منتشر کرد که گویای یک واقعیت مهم بود: حجم قابل توجه ابزارهای در اختیار برای تبلیغ و گردش مالی قابل توجه. دستاوردهای این گزارش کوتاه هرچند میتوانست در برنامههای بعدی شهرداری مورد توجه قرار گیرد اما به نظر میرسد خلأیی در فعالیتهای رسانهای این مجموعه محسوب میشود.
در این گزارش آمده است: «تعداد 39 کانون آگهی و تبلیغاتی فعال در تبلیغات محیطی در بازه زمانی 6 ماه نخست سال 99 درخواست مجوز کردهاند که 781 مجوز اکران برای کالا و خدمات به نام آنها صادر شده و نزدیک به 4300 تابلوی شهری نیز در گونههای مختلف برای اکران طرحهای مجوزدار به کار گرفته شدهاند. این گزارش از میان سازههای گوناگون تابلوهای تبلیغاتی شهر تهران به بررسی بیـلبورد Bilboard، هایبُرد Highboard، استرابُرد Straboard و سی ال بیCLB میپردازد. مجموع این سازهها 1643 تابلو است که 923عدد بیلبورد، 480 استرابُرد، 120 سی ال بیو 120هایبُرد، هستند.
پراکندگی تابلوهای تبلیغاتی در سطح شهر تهران نشان میدهد مساحتی برابر با 57 هزار و 220 مترمربع در اختیاراین سازههاست و بهترین مناطق پراکندگی نیز از نظر موقعیت استقرار و بازدیدکننده، بزرگراههایی مانند شهید چمران، شهید همت، شهید حکیم، صدر، شیخ فضلالله و مدرس هستند. بر همین اساس، برآوردهای انجام شده در بازه مورد بررسی نشان میدهند، گردش ریالی و اسمی تبلیغات محیطی شهر تهران بیش از 455 میلیارد ریال است و بیلبوردها با 86 درصد از ارزش اسمی تبلیغات، پُرطرفدارترین سازه تبلیغات محیطی به شمار میروند.
بیشترین سهم از تبلیغات محیطی با 25 درصد در اختیار فروش کالا و خدمات دراینترنت (اپلیکیشن) و کمترین آن با یک درصد در حوزه پوشاک
است.
آگهیهای مربوط به اپلیکیشن، واحدهای صنفی و مواد غذایی به ترتیب با 197، 122 و 103 مورد آنها را جزو باشگاه 100 تاییها قرار داده است و تنها در آگهیهای مربوط به اپلیکیشن نیز بیشترین سهم به فیلیمو با 47، همراه اول 24، ایرانسل 21، نماوا 15، آسان پرداخت(آپ) 15، اسنپ 14 و آپارات با 3 مورد، اختصاص دارد.»
نظر شهروند در تبلیغات اندیشیده نمیشود
اما در مقابل هزینه و امکانات در اختیار شهرداری پایتخت، آیا این تبلیغات در گزینش و انتخابهای مردم مؤثر است و یا عوامل دیگری تأثیرگذار بوده و در برخی مواقع نیز شعار یا تصویر تبلیغاتی عکس عمل میکند؟
«ایران جمعه» در خصوص چند تجربه اخیر شهرداری تهران برای پررنگ کردن تبلیغات با هدف فرهنگسازی از جمله معرفی اپلیکیشنها، کتابهای نویسندگان ایرانی، دیوارنگاره میدان ولی عصر(عج)، معرفی کتابها با شعار کلی «کتاب تو را میخواند» و همچنین تابلوهای مرتبط با فرهنگسازی در خصوص حجاب نظرات شهروندان را دریافت کرد.
شهروندان معتقدند روی بار روانی و شکل تأثیرگذاری تبلیغات اندیشیده نمیشود و به عنوان مثال جملات و تصاویری که استفاده میشود خود در برخی مواقع دافعه ایجاد کرده و موجب دوری شهروند از یک مقوله و مفهوم خاص
میشود. یکی از شهروندان در این خصوص گفت: زمانی که کتابهای گروهی از نویسندگان معرفی شد برخی اعلام کردند که ازاین ماجرا اطلاعی نداشتهاند و برخی نویسندگان نیز گلهمند بودند که شهرداری برخورد سلیقهای
داشته است.
در نتیجه وقتی این دو جریان به گوش شهروندان رسید خود میتوانست در تهیه و مطالعه همان کتابها دافعه ایجاد کند.
شهروند دیگری معتقد است که در برخی مواقع جملات و شعارهای تبلیغاتی نه تنها مناسب یک کالا و خدمت نیست بلکه شهرداری بیتوجه به این موضوع صرفاً به دلیل اینکه هزینه تبلیغ را دریافت میکند، حاضر به درج آن در فضاهای شهری میشود.
رسانه در رسانه شهرداری تبلیغ تکراری است
از طرفی چنانکه در گزارش دفتر تبلیغ و اطلاعرسانی اعلام شده و اپلیکیشنها و اپراتورها بیشتری میزان تبلیغات را به خود اختصاص دادهاند، به نظر میرسد، عدم موفقیت آن از میزان جذب مشتری قابل احصا است. در سراسر دستورالعمل اجرایی تبلیغات شهری به موضوعی تحت عنوان رضایت شهروند و یا پایش بار روانی تبلیغ اشاره نشده است و به نظر میرسد شهرداری تهران حتی از ظرفیت کارشناسان در پایش تأثیرات تبلیغات غافل است.
یکی از شهروندان با اشاره به تبلیغ یکی از اپراتورها گفت: متأسفانه برخلاف تبلیغات گسترده اغلب شهروندان میدانند که این اپراتور خدمات کیفی ندارد و این موضوع نتوانسته مانع از تبلیغ آن در سطح شهر شود چرا که شهرداری صرفاً نگاه اقتصادی به تبلیغات دارد. در مقابل یکی دیگر از شهروندان نیز استفاده از اپلیکیشن خاص را کاملاً بیارتباط به تبلیغات شهرداری میداند و معتقد است تبلیغات دهان به دهان مؤثرتر است و از طرفی تا زمانی که شهروندی به اپلیکیشنی نیاز نداشته باشد، هر قدر هم تبلیغات شهری ببیند، حاضر به نصب آن نیست. وی معتقد است شبکههای اجتماعی به مراتب بیشتر از تبلیغات شهری در انتخاب و استفاده یک کالا و خدمت مؤثرتر هستند. این اظهارات در حالی است که به نظر میرسد، تبلیغات شهری چندان به دیدگاه شهروند به عنوان مشتری خود اهمیت نمیدهد و شور و نشاط اطلاعرسانی در شهر مشاهده نمیشود. در حالی که سند چشمانداز توسعه 20 ساله کشور بر توسعه دانایی محور تأکید دارد و بیشک بخشی از این توسعه به مقوله رسانهها مرتبط است و در مقابل این ضرورت حداقل در بخش تبلیغات شهری، نگاه تعامل محوری دیده نمیشود. آن هم در شرایطی که گوشه به گوشه شهر در حکم رسانه و ناقل پیام است.