مستند «منفی ۱۴» و ایجاد منظومه فکری واحد
آریو کاویانی
نویسنده
«مستند منفی 14» دومین مستند تولیدی حوزه هنری قزوین با حضور مسئولان ارشد دادگستری و بهزیستی کشور در سینما بهمن قزوین اکران عمو‌می شد. این مستند که به کارگردانی گیتی باقری و تهیه‌کنندگی محمدرضا امامقلی و مرتضی سازنده ساخته شده به واکاوی نقش نهادهای اجتماعی در معضل کودکان کار و خیابان می‌پردازد. بررسی این مستند در خصوص کودکان کار آن هم در گفتوگو با شخصیت‌های اصلی تصمیم گیر در این حوزه از جمله محمدحسین صادقی مدیرکل دفتر پیشگیری از وقوع جرم و آسیب‌های اجتماعی دادستانی کل کشور، محمدرضا پویافر مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، محمود علیگو مدیرکل دبیرخانه مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک وزارت دادگستری و مدیران ارشد بهزیستی؛ هدف و استراتژی حوزه هنری قزوین را مبنی بر حل این معضل اجتماعی به خوبی نشان می‌دهد.
چرایی اهمیت تولید برای کودکان کار
آمار دقیقی از کودکان خیابانی نداریم. اما در حال حاضر بیش از ۲ هزار کودک کار در کشور از خدمات آموزشی و توانمندسازی بهزیستی بهره‌مند هستند.
عوامل اجتماعی و اقتصادی، مهاجرت، فقر، اعتیاد و طلاق را می‌توان از مهمترین دلایل وجود کودکان و نوجوانان کار خیابانی دانست. سازمان بهزیستی به عنوان یکی از متولیان اصلی در شناسایی و ساماندهی چنین افرادی در جامعه است. اما گویا سازمان بهزیستی به تنهایی قادر به شناسایی و ساماندهی این کودکان در جامعه نیست، چرا که بسیاری از این کودکان به صورت قاچاق وارد کشور شده و بدون هویت وزارت اقامتی به سر می‌برند. این دسته از کودکان به سبب نداشتن کارت هویتی و مجوز اقامت برابر مقررات و قوانین از دریافت خدمات حمایتی نیز محروم هستند. متأسفانه بنا بر اعلام رسمی بیش از ۶۰ درصد از کودکان کار و خیابان را اتباع خارجی تشکیل می‌دهند. به نظر می‌رسد تا قوانین و سیاستگذاری‌ها در حوزه اتباع اصلاح نشود نمی‌توان به صورت جدی و عمقی به مقوله ساماندهی کودکان کار و خیابان پرداخت.
بحث کودکان کار و خیابانی به یک هم‌افزایی، همراهی و همدلی بین دستگاه‌های متولی نیاز دارد و بهزیستی به عنوان یک سازمان حمایتی تکالیفی برعهده دارد که باید آنها را انجام دهد، اما بحث جمع‌آوری کودکان کار برعهده این سازمان نبوده و تنها در زمینه شناسایی و حمایت‌های اجتماعی، وظایفی براساس قانون را عهده دار است. لذا آشکار است که رفع موضوع کودکان کار و خیابانی دچار پیچید‌گی بین سازمانی شده که باید ریشه‌ای برطرف شود.
عدم همکاری دستگاه‌های متولی امر از دیگر دلایل عقب ماندگی در حوزه رسیدگی به معضلات و آسیب‌های اجتماعی است. در هنگام بررسی معضلات اجتماعی دستگاه‌های حاکمیتی متولی امر در تقابل با یکدیگر قرار می‌گیرند که موجب ضعف و عقب ماندگی در حوزه ساماندهی آسیب‌های اجتماعی می‌شود.
حال مستند «منفی14» عدم ورود دقیق و موشکافانه مدیران و مسئولان در حوزه آسیب‌های اجتماعی را نقد کرده و صرفاً توجه مسئولان به کودکان کار را یک نگاه کلی اعلام می‌نماید.
مشخصاً ملموس است که مستند «منفی ۱۴» هشیارانه به دنبال حساس‌سازی سیاستگذاری یکپارچه و ایجاد منظومه فکری واحد در خصوص کودکان کار و خیابان است. این راهبرد را در دیگر مستند تولیدی حوزه هنری قزوین به نام «مستند مورفین» که به طرح رتبه‌بندی معلمان و اعتراضات چندین ساله فرهنگیان کشور در خصوص پایین بودن حقوق دریافتی خود پرداخته است را می‌توان دید. به نظر می‌رسد حوزه هنری قزوین قصد دارد در عین مطالبه‌گری در سطح حکمرانان برای همه ایرانیان آینده‌ای روشن و شفاف ترسیم کند.
هسته خلاق و اندیشه‌ای حوزه هنری دانسته که سرمایه اجتماعی همان اعتماد است و مسیر احیا و تولید اعتماد نیز از گذرگاه حکمرانی مطلوب و در تراز انقلاب می‌گذرد و در این بین آگاهانه می‌داند که گذشته از حکمرانان، برای شهروندان نیز حکمرانی چیزی جز اندیشیدن به پیشرفت و آینده روشن ایران نیست و صد البته تفسیر آینده صرفاً با هنر امکان‌پذیر است و هنر انقلاب را بستر مناسبی برای ایجاد فضای گفتوگو و کنشگری فعال در جامعه می‌دانند.
گویا تولید این دو مستند توسط حوزه هنری قزوین شروع جریانی است که ادامه‌دار خواهد بود، چرا که در محافل تولیدات تصویری خبر از تولید مستند در حوزه مهاجرت توسط این حوزه شنیده می‌شود که به نقد وضعیت مهاجرت پرداخته است.
قطب نوظهور فرهنگ و هنر
به بهانه بررسی تولید مستندهای مسأله محور حوزه هنری قزوین و بررسی دقیق عملکرد تیم تصویری آن؛ لایه‌های تأثیرگذار دیگری از این مجموعه هنری را می‌توان کشف کرد و یکی از آن شناسایی‌ها؛ راه‌اندازی مرکز رشد تصویری است. با بررسی عملکرد دوساله مرکز رشد تصویری حوزه هنری قزوین می‌توان پی برد که هدف این مرکز در جهت جذب استعدادها، هدایت و تربیت نیروی انسانی به‌عنوان گرانبهاترین سرمایه‌های انقلاب اسلا‌می و در راستای عمق‌بخشی به باورها و نیز تثبیت و گسترش نفوذ اجتماعی ارزش‌های انقلاب اسلا‌می در بستر روش‌ها، ابزارها و فناوری‌های نوین در حوزه‌های تخصصی ایران، منطقه و جهان با پرداختن به موضوعات، روش‌ها و ایده‌های بکر و بدون متولی به ایجاد جریان نیروی انسانی و جریان‌سازی فرهنگی-رسانه‌ای است.
راه‌اندازی مرکز رشد بانوان حوزه هنری قزوین به‌عنوان اولین مرکز رشد کنشگر بانوان در عرصه رسانه در استان قزوین و کسب مقام اولی تولیدات این مرکز در جشنواره عمار در بخش تلویزیون اینترنتی نشان داد که مسیر تربیت نیرو و هدایت فکری توسط این حوزه بخوبی پیداسازی شده است.
در کنار بانوان قدرت نوظهور دیگری در حوزه هنری قزوین بوجود آمده به عنوان مرکز رشد برادران.
محصولات تصویری قابل توجه‌ای را در بخش‌های مستند کوتاه و نیم بلند و آیتم تلویزیونی تولید نموده‌اند که بعضاً این تولیدات بستر جریان‌سازی در استان قزوین شده است.
برگزاری 8 دوره آموزشی، تولید 60 آیتم تلویزیونی، 6 اثر فیلم صد ثانیه‌ای، 3 مستند کوتاه و 4 مستند نیمه بلند؛ این مرکز رشد را به قطب فرهنگ و هنر استان در 3 دهه اخیر تبدیل کرده است.