آبـــشار پیـــران در‌کرمــــــــانشاه
آبشاری‌طبقاتی‌در‌دل‌باغ‌های‌میوه
زهره توکلی
روزنامه‌نگار
وقتی هوا رو به گرمی می‌رود، شرایط برای گردشگری و سفر به مناطق غربی کشور که بیشتر ماه‌های سال سرد است، مهیا می‌شود.در محدوده روستای پیران در شهر سرپل ذهاب کرمانشاه، آبشاری به نام آبشار پیران یا ریجاب یا ریژآو(به زبان کردی و به معنای ریزش آب) قرار دارد که از بلندترین آبشارهای کشور در استان کرمانشاه محسوب می‌شود. این اثر طبیعی ثبت شده در میراث فرهنگی کشور، جلوه زیبایی دارد و مانند بناهای آپارتمانی در 3 طبقه با ارتفاع 180متر خلق شده است. ارتفاع این آبشار به اندازه‌ای است که لقب «بلندترین آبشار پلکانی خاورمیانه» را به خود اختصاص داده است. پایین‌ترین طبقه این آبشار در بین درختانی که به دلیل وجود فراوانی آب، پای آبشار رشد کرده‌اند، محصور شده به طوری که اگر در بالای آبشار باشیم نمی‌توانیم طبقه پایین را به خوبی ببینیم.دو طبقه بالا هم بلندتر از طبقه پایین است.
پیاده‌روی‌یک‌کیلومتری‌تا آبشار
داریوش فرمانی، سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه در گفت‌و‌گو با «ایران» در این باره می‌گوید: با وجود اینکه پس از ریزش کوه که در تعطیلات عید نوروز امسال اتفاق افتاد، مسیرها بازگشایی شد، به تازگی باز هم در قسمتی از مسیر این منطقه با ریزش کوه مواجه شده‌ایم اما مشکل خاصی برای ورود گردشگران به این منطقه وجود ندارد. چون ریزش کوه در جاده، بیشتر مانع ورود خودروها به این منطقه شده است که بزودی رفع می‌شود. وی می‌افزاید: شرکت توسعه گردشگری استان کرمانشاه از این منطقه بازدید کرده و بررسی‌های لازم را برای رفع مشکل جاده‌ای این منطقه انجام داده است. همچنین هماهنگی‌های لازم هم با فرمانداری انجام شده است تا ساماندهی این منطقه در دستور کار قرار گیرد. لذا پیمانکار هم فعالیت‌های خود را بزودی آغاز می‌کند. به گفته فرمانی، در حال حاضر تردد خودروها تا حدود یک کیلومتری این منطقه مشکلی ندارد. البته مسیر ورود گردشگران به آبشار پس از روستای پیران، به صورت سنگفرش و پیاده راه است. به همین دلیل تقریباً از یک کیلومتری آن باید پیاده برویم.
چطوری به آبشار برسیم؟
طبق نقشه، این آبشار بین روستاهای ژالکه و پیران و در محدوده ۱۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان سرپل ذهاب قرار دارد. به همین دلیل اگر می‌خواهید به قسمت پایین آبشار بروید باید از شمال شهرستان سرپل ذهاب به سوی روستای پیران بروید. البته قبل از رسیدن به آبشار باید خودروی خود را پارک کنید. در این صورت می‌توانید از زیبایی‌های دره پهن و سرسبزی که این آبشار را در آغوش گرفته است، هم بهره ببرید. در این دره که نامش پیران است، باغ‌های میوه نظیر انجیر، زردآلو، گوجه سبز، گردو و انار دیده می‌شود اما هرچه به آبشار نزدیک‌تر می‌شوید نیزارها بیشتر نمایان می‌شوند. با وجود اینکه آبشار پیران، آبشار اصلی محسوب می‌شود، تنها آبشار این محدوده نیست و تا رسیدن به آن، از کنار چندین آبشار زیبای دیگر هم خواهید گذشت.
آسیب زلزله سال 96 به
آبشار پیران
در مسیر رسیدن به این آبشار باید مراقب باشید چون زلزله سال 1396 در سرپل ذهاب، جاده منتهی به آبشار پیران و پله‌هایی را که برای رسیدن به آن طراحی و تعبیه شده بود تا حد زیادی خراب کرده است. تخریب به حدی بوده که طبقه اول آبشار را مسدود کرد. زلزله موجب شد، سنگ بسیار بزرگی از صخره‌های اطراف آبشار کنده شود و کل مسیر و پلکان طبقه اول را از بین ببرد. در عید نوروز امسال هم ریزش کوه اتفاق افتاد و علت آن هم بارش‌های مکرر باران بود. ریزش کوه و بسته شدن مسیر، دسترسی گردشگران نوروزی را به این آبشار، غیرممکن کرد. تا جایی که مسئولان با نصب بنرهایی گردشگرانی را که در آن محدوده بودند از رفتن به این آبشار منع کردند. البته مسیر بالای آبشار باز بود و گردشگران می‌توانستد در قسمت بالای آبشار از این اثر طبیعی لذت ببرند.
اختصاص 5میلیارد تومان برای ساماندهی
قسمت پایین دست آبشار
فرمانی درباره اقدامات انجام شده در این منطقه پس از زلزله سال 96 می‌گوید: پس از زلزله، مسیر دسترسی به این منطقه گردشگری قطع و امکاناتی نظیر آلاچیق، سرویس بهداشتی و... که در این منطقه احداث شده بود، تخریب شد. حتی طبقه اول این آبشار هم به دلیل ریزش کوه و ریختن سنگ و صخره مسدود شد. فرمانداری شهرستان سرپل ذهاب، مسیر مسدوده شده توسط زلزله را باز کرد. همچنین اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم طی سال 97 تاکنون با صرف اعتبار 200 میلیون تومان بخش‌های تخریب شده را بازسازی و مرمت کرده است.این مسئول می‌افزاید: از آنجا که زلزله بیشتر به قسمت پایین دست آبشار، آسیب وارد کرده بنابراین برای ساماندهی این قسمت هم از محل اعتبارات امسال حدود 5میلیارد تومان اختصاص یافته و در اختیار شرکت توسعه گردشگری استان قرار داده شده است تا طرح ساماندهی را اجرا کنند. این اعتبار به این دلیل بوده که در قسمت پایین آبشار، پس از زلزله، بجز بازسازی سرویس بهداشتی تخریب شده و بازگشایی مسیر دسترسی، کار دیگری صورت نگرفته بود.
راه‌اندازی پارکینگ
گردشگران می‌توانند از امکاناتی نظیر آلاچیق، سرویس بهداشتی، نورپردازی، مسیرهای دسترسی و ساماندهی محوطه، پارکینگ با گنجایش 100 خودرو و چندین اقامتگاه بومگردی که در این منطقه گردشگری ایجاد شده است، استفاده کنند. اگر هم پارکنیگ پر شد، نگران نباشید چون روستاییانی که در نزدیکی این آبشار زندگی می‌کنند، گردشگران را برای پارک خودروهایشان به کوچه‌های روستا راهنمایی خواهند کرد. فرمانی با بیان اینکه هرسال تعداد زیادی از گردشگران برای تماشای آبشار پیران و استفاده از محیط دلپذیر آن به این منطقه سفر می‌کنند، می‌افزاید: این منطقه به چند تفرجگاه دیگر هم نزدیک است به همین دلیل استقبال گردشگران از این منطقه زیاد است. بهترین زمان بازدید از آبشار پیران، فصل بهار و تابستان است چون از یک سو در فصول دیگر دمای هوا پایین بوده و شاید به مذاق همه گردشگران خوش نیاید. از سوی دیگر در روزهای گرم می‌توانید در حوضچه‌های پایین آبشار آب تنی کرده و با تازه کردن روح خود خستگی راه را از تن بیرون کنید.
صخره‌نوردی حرفه‌ای در
اطراف آبشار
موقعیت این آبشار به گونه‌ای است که ورزشکاران رشته صخره‌نوردی علاوه بر لذت بردن از زیبایی‌های این منطقه می‌توانند فعالیت حرفه‌ای در رشته تخصصی خود داشته باشند چون پیرامون این آبشار را صخره در بر گرفته است. البته به دلیل شیب تند دیواره‌های عمودی صخره‌ها، ورزشکاران برای پایین آمدن از آبشار حتماً باید وسایل حرفه‌ای صخره‌نوردی به همراه داشته باشند. این آبشار 2 روستا را از هم جدا کرده است. روستای ژالکه در قسمت بالای آبشار و روستای پیران در بخش پایین آبشار است. هر زمان که خسته و گرسنه شدید می‌توانید روستای ژالکه را به سمت ارتفاعات بالاتر ادامه دهید. به سراب ریجاب که رسیدید، حتماً طعم ماهی کبابی‌هایی را که در سراب‌های متعدد کوهستان دالاهو پرورش داده می‌شود، امتحان کنید. علاوه بر آن رستوران بزرگی در منطقه روستایی محدوده آبشار احداث شده که می‌توانید از آن هم استفاده کنید. اگر علاقه‌مند به آثار تاریخی هستید بهتر است بدانید در نزدیکی این آبشار، قصر یزدگرد که امروز فقط ویرانه‌های آن باقی مانده است، قرار دارد که قدمت آن به دوران ساسانی میرسد. نکته مهم در بازدید از آبشار، رعایت نکات ایمنی، بهداشتی و حفظ محیط زیست اطراف آبشار است تا زیبایی‌ها و شکوه و جلال این آبشار برای سایر گردشگران داخلی و خارجی محفوظ بماند.