شیما جهان‌بخش
روزنامه‌نگار

در ذهن خیلی از ما، زندگی در روستا بیشتر شبیه فیلم‌هایی است که دیده‌ایم یا کتاب‌هایی که خوانده‌ایم. خانه‌های چوبی که با هیزم گرم می‌شوند، آبی که از چشمه برداشته می‌شود، اسب سواری در دشت‌های سبز بی‌کران، دل سپردن به آواز گوش‌نواز پرندگان و قدم زدن در مسیرهای خاکی. با این همه می‌دانیم که این تصور از زندگی روستایی، چندان با واقعیت مطابقت ندارد. اما اگر به روستای ییلاقی «اولسبلانگاه» گیلان سفر کنید این تصویرها برایتان واقعی می‌شود، مشروط به اینکه گردشگر آداب‌دانی باشید و قوانین سفر به آنجا را رعایت کنید. از آنجا که این روستای رؤیایی پوشش گیاهی کم‌نظیری دارد، جزو مناطق زون جنگلی به شمار می‌رود و تحت نظارت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری است. از این‌ رو هر نوع ساخت و ساز با مصالحی غیر از چوب در آنجا ممنوع است. حتی برای بکر ماندن منطقه، شبکه برق‌ و آب هم به آنجا کشیده نشده است. پس اگر راهی آنجا شدید یادتان نرود اولسبلانگاه یک مقصد طبیعت‌گردی است که باید برای حفظ محیط بکر آنجا، به طبیعت و قوانین، بخصوص قوانین خاص آن منطقه، احترام بگذارید.

توسعه گردشگری با شرط
سازگاری با اکوسیستم
«علی درمانی»، بخشدار مرکزی ماسال، درباره اما و اگرهای توسعه گردشگری در منطقه ییلاقی اولسبلانگاه به «ایران» می‌گوید: این منطقه جزو اراضی ملی است و توسعه گردشگری در آن مستلزم رعایت یک سری قوانین است.
با وجود اینکه امکانات زیربنایی ییلاقات ماسال برای حفظ اکوسیستم منطقه محدود است اما در یک دهه اخیر، این شهرستان، گردشگرپذیرترین منطقه استان گیلان بوده است. این نشان می‌دهد در دهه‌های اخیر به واسطه رشد شبکه‌های اجتماعی، نگاه‌ها به گردشگری تغییر کرده است. یعنی اینکه گردشگران دیگر منتظر نمی‌مانند منطقه‌ای از سوی سازمان‌ها معرفی شود بلکه خودشان مکان‌های بکر را پیدا می‌کنند و ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، پای گردشگران به مناطق کمتر معرفی شده باز می‌شود.

اطلاع‌رسانی به‌گردشگران
به جای حذف‌گردشگری
بخشدارمرکزی ماسال می‌افزاید: ما مخالف تصرف اراضی ملی هستیم و سیاست‌های استان به گونه‌ای است که گردشگری با شرط سازگاری با اکوسیستم منطقه توسعه پیدا کند. در سال‌های اخیر گردشگرانی که به این منطقه آمده‌اند گاهی تخریب‌هایی هم داشته‌اند اما با همکاری جوامع محلی و سازمان میراث فرهنگی، در سال‌های اخیر اقدامات مؤثری برای جلوگیری از ادامه این تخریب‌ها انجام شده است. همچنین ما تلاش کرده‌ایم تا گردشگران را با ارزش واقعی منابع طبیعی و محیط زیست این منطقه آشنا کنیم. در واقع ما می‌خواهیم در ادامه این مسیر ضمن توسعه گردشگری و درآمدزایی از این طریق برای مردم محلی، با گردشگرانی آگاه رو به رو باشیم. درمانی می‌گوید: در این زمینه 2 راهکار داریم که در سال‌های آینده باید به سمت یکی از آنها برویم؛ اولین راهکار پیشنهادی ما این است که دولت با همکاری منابع طبیعی به این عرصه ورود کند و با در اختیار قرار دادن بخشی از اراضی ملی و خروج آنها از عرصه جنگلی و ارائه مجوزهای لازم به سرمایه‌گذاران، زمینه توسعه هتل‌ها و اقامتگاه‌های گردشگری با امکانات کافی را فراهم آورد و بر آن نظارت داشته باشد. دوم اینکه با حمایت از جوامع محلی و تفویض اختیار به آنها در قالب ماده 4 در حوزه گردشگری و ساخت اقامتگاه، بوم‌گردی را در ییلاقات اولسبلانگاه توسعه دهد.  البته توسعه بوم‌گردی بیشتر مورد تأکید جوامع محلی است زیرا در سال‌های اخیر خشکسالی‌ها و کم کاری برخی نهادها سبب شده دامپروری و کشاورزی تا حد زیادی در این منطقه آسیب ببیند و ساکنان این منطقه تنها امیدشان برای درآمدزایی، توسعه گردشگری باشد. به همین خاطر ما ناچار به اجرای یکی از این روش‌ها هستیم چون چه بخواهیم و چه نخواهیم، مردم محلی که در سال‌های اخیر درآمد مناسبی از این طریق داشته‌اند، از گردشگران استقبال می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه محلی‌ها می‌دانند که بکر بودن منطقه، دلیل اصلی حضور گردشگران است، می‌گوید: به همین خاطر در سال‌های اخیر جوامع محلی با همکاری هم و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، برای حفظ طبیعت از ورود خودروهای آفرود، اتوبوس و دیگر ماشین‌های سنگین به منطقه جلوگیری کرده‌اند. همچنین توصیه‌هایی در قالب بروشور و نصب تابلوها در مسیر روستا برای گردشگران در نظر گرفته شده است.

برخی گردشگران رفتار درستی با زیست بوم مناطق بکر ندارند
«حمید سلطان‌خواه» رئیس اداره محیط زیست ماسال با تأکید بر ارزشمند بودن منطقه ییلاقی اولسبلانگاه به «ایران» می‌گوید: ماسال در دهه‌های اخیر به خاطر طبیعت بکرش به شهرت زیادی میان گردشگران رسیده است اما بسیاری از فعالان محیط زیست نگرانند با توسعه گردشگری در این منطقه شاهد تخریب پوشش گیاهی ارزشمند و خاص آنجا باشیم. همچنین برای جلوگیری از این موضوع محدودیت‌هایی برای توسعه گردشگری از سوی سازمان‌های مربوطه در نظر گرفته شده است. رئیس اداره محیط زیست ماسال با تأکید بر اینکه محیط زیست هیچ گاه با توسعه گردشگری مخالف نبوده، می‌افزاید: مشکل این است که بسیاری از گردشگران رفتار درستی با زیست بوم این منطقه ندارند. البته این منطقه جزو اراضی ملی و تحت نظارت سازمان منابع طبیعی است و سازمان محیط زیست تنها به‌عنوان ناظر بر اجرای طرح‌ها عمل می‌کند. در حال حاضر فرمانداری ماسال پیگیر موضوع توسعه گردشگری در مناطق ییلاقی روستای اولسبلانگاه است. مناطق بالادست فاقد طرح هادی هستند و مسئولان تلاش دارند با همکاری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی طرح‌های هادی را در این مناطق اجرا کنند. سلطان‌خواه توسعه گردشگری را یکی از خواسته‌های مردم این منطقه عنوان می‌کند و می‌افزاید: در سال‌های اخیر مجوزهایی برای ساخت چند هتل در این منطقه صادر شده اما این موضوع فراگیر نشده است. هر چند افراد محلی که در این مناطق صاحب زمین‌های آبا و اجدادی هستند هم تلاش کرده‌اند با ساخت کلبه‌های چوبی، بوم‌گردی را در آنجا توسعه دهند اما هیچ کدام از محلی‌ها دوست ندارند بکر بودن محیط زندگی‌شان از بین برود. پس گردشگران باید فرهنگ این مناطق را در نظر بگیرند. همه ما بارها درباره فواید و مزایای گردشگری شنیده‌ایم اما باید دقت کنیم همین گردشگری اگر مدیریت نشود و بدون برنامه‌ریزی باشد آسیب‌های زیادی از جمله تخریب محیط زیست را به همراه دارد. ما باید با اجرای برنامه‌های آموزشی این دغدغه را برای گردشگران ایجاد کنیم که در سفر به مناطق بکری مانند اولسبلانگاه آنجا را به همان شکل قبلی برای آیندگان باقی بگذارند.