در غیاب عملکرد مناسب؛ ریزگردها گرد و خاک می‌کنند
دود تخریب سرزمین به چشم خودمان می‌رود
سعیده احسانی‌راد
روزنامه‌نگار
گرد و غبار هفته گذشته در قصر شیرین باعث شد دید افقی تا 50 درصد کاهش پیدا کند. قصرشیرین در غرب کرمانشاه یکی از مناطق کشور است که در چند سال اخیر برخی از روزها، درگیر گرد و غبار بوده است. اما گرد و خاک تنها آلاینده هوا در این مناطق نیست؛ گرد و غبار، وقتی در کنار سایر آلاینده‌های هوا که ناشی از فعالیت صنایع است قرار می‌گیرد، مشکلات بیشتری ایجاد می‌کند. هرچند امسال میزان گرد و غبار به لطف بارش باران و ایجاد پوشش گیاهی در مناطق بیابانی و کانون‌های گرد و خاک، کمتر بوده، اما از میزان سایر آلاینده‌ها کاسته نشده است.
احد جلیلیان، مدیر‌کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» در این باره گفت: اوایل سال گذشته استان کرمانشاه 21 روز درگیر گرد و غبار بود و هوای استان در حالت اضطرار و بحران قرار داشت، ولی امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 7 روز درگیر گرد و غبار بودیم که از این 7 روز دو روز وضعیت هوا بحرانی بود.
سال گذشته خیلی درگیر ریزگردها بودیم و در مجموع بیش از 104 روز هوای ناسالم داشتیم ولی امسال به دلیل بارندگی‌های مناسب و پوشش گیاهی در مقایسه با سال گذشته شاهد گرد و غبار کمتری هستیم.
به دنبال تبدیل تهدیدها
به فرصت
مدیر‌کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه تصریح کرد: خوشبختانه در استان کانون ریزگرد نداریم و همجواری با کشور عراق باعث شده تا شهرهای استان کرمانشاه از جمله شهرهای غربی گیلانغرب، سرپل ذهاب و قصر شیرین، با هجوم ریزگردها مواجه شوند. اما ریزگردی که از عراق وارد کرمانشاه می‌شود، به دلیل توپوگرافی و صنایع حاشیه‌ای کرمانشاه، آلودگی را تشدید کرده و ماندگاری خیلی زیادی دارد. از طرفی، ما تنش آبی داریم. وقتی درخت کاشته می‌شود نیاز به آب دارد. به همین منظور کل صنایع را مکلف کردیم تا پساب‌شان تصفیه و بازچرخانی شود و 25 درصد فضای سبز داشته باشند. باید به سمتی برویم تا پساب‌هایی که تهدید بوده به فرصت تبدیل شود.
جلیلیان درباره همکاری سازمان‌های دیگر استان با اداره‌کل حفاظت محیط زیست در اجرای برنامه‌هایی برای کاهش آلودگی هوا، گفت: حفاظت محیط زیست سازمان نظارتی حاکمیتی است و 23 دستگاه موظفند اقداماتی را برای کاهش آلودگی هوا داشته باشند از جمله درختکاری که به دلیل کمبود اعتبار متأسفانه ادارات اراده‌ای برای کمک به کاهش آلودگی هوا ندارند. وی خاطرنشان کرد: کاشت یک میلیون نهال جزو اهداف سازمان جهادکشاورزی و منابع طبیعی است که به یک تا دو سال زمان نیاز دارد.
مدیر‌کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه همچنین از افزایش ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در سفر استانی رئیس‌جمهور خبر داد و گفت: در سفر سال گذشته 4 میلیارد تومان اعتبار برای راه‌اندازی 4 ایستگاه سنجش آلودگی هوا تصویب شد که فعلاً 2 میلیارد تومان تأمین اعتبار شده که مکان‌یابی آن در حال انجام است.
بارش باران فعالیت کانون‌های گرد و غبار داخلی را کاهش داده است
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، معیار سنجش آلودگی هوا ناشی از گرد و غبار را تابع شرایط جوی بیان کرد و گفت: تعداد روزهای سالم و ناسالم معیار مناسبی برای سنجش آلودگی هوا نیست. در زمینه آلودگی هوا تابع شرایط جوی هستیم؛ اگر مثل سال گذشته بادهای عمودی و افقی داشتیم طبیعتاً گرد و غبار بیشتری را شاهد بودیم. همچنین بارش‌های مناسب زمستان و بهار باعث شد تا کانون‌های داخلی گرد و غبار، از نظر پوشش گیاهی شرایط خوبی داشته باشند و این نشان می‌دهد کانون‌های داخلی کمتر فعال بودند.
داریوش گل‌علیزاده با بیان اینکه سال گذشته به دلیل شرایط جوی در اردیبهشت و خرداد روزهای ناسالم زیادی داشتیم و 23 استان درگیر گرد و غبار بودند، افزود: ما شاهد تخریب سرزمینی هستیم و از 14 میلیون هکتار 6/7 هکتار سطح سرزمین‌ها تخریب شده است. بیابانی شدن مناطق تخریب‌شده، آنها را تبدیل به کانون‌های گرد و غبار می‌کند.
وی با اشاره به تأثیر پوشش گیاهی مناسب در کانون‌های گرد و خاک بر کاهش گرد و غبار، گفت: اگر این نقاط بیابانی پوشش گیاهی مناسب داشته باشند و پوشش گیاهی در آنها تثبیت شود، آلودگی هوای حاصل از گرد و غبار کاهش پیدا می‌کند. امسال با توجه به اینکه در زمستان شرایط جوی و بارش‌ها خوب بود، کانون‌های داخلی را متأثر کرد و پوشش گیاهی خوبی در آنها ایجاد شد.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست درباره پیش‌بینی وضعیت شرایط جوی و بروز گرد و غبار در تابستان، گفت: ما با افزایش دما مواجهیم. از سویی، عراق در کانون‌های گرد و غبار کاری نکرده است. در داخل، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها برای بیابان‌زایی اقداماتی را انجام داده‌اند اما این اقدامات کم است. ما نیاز به مدیریت صحیح آب داریم و اینکه از پیش روی بیابان‌ها یعنی بیابان‌زایی و تخریب سرزمین‌ها جلوگیری شود. مدیریت و تثیبت خاک هم به مالچ‌پاشی، بذر‌کاری، نهال‌کاری و بوته‌کاری نیاز دارد تا خاک کانون‌های داخلی گرد و غبار تثبیت شود. برای این منظور، سازمان جنگل‌ها برای مقابله با بیابان‌زایی و وزارت نیرو برای مدیریت منابع آب باید فعالیت بیشتری داشته باشند.