عزم جزم شرکت ملی نفت ایران در تحقق اهداف ملی
رونمایی از دستاوردهای یک‌ساله شرکت ملی نفت ایران
ایران همواره به‌عنوان کشوری برخوردار از مواهب طبیعی و ثروت‌های خدادادی زیرزمینی، مرکز توجه بوده و همین پتانسیل‌های ذاتی بستر مناسبی را برای ظهور توانمندی‌های انسانی فراهم کرده است. از سوی دیگر برخورداری 1200 میلیارد بشکه معادل نفت خام ذخایر هیدروکربوری، جایگاه ممتازی را برای کشورمان در میان کشورهای دارنده سوخت‌های فسیلی ایجاد کرده است؛ جایگاهی بی‌بدیل که به تنهایی یکی از محورهای اصلی ترسیم‌کننده نقشه دیپلماسی کشور نیز است.
شرکت ملی نفت ایران در بخش نفت ۱۵۸ میلیارد بشکه معادل نفت خام و ۱۸۲ میلیارد بشکه معادل نفت خام، ذخایر گاز در اختیار دارد که در مجموع معادل ۳۴۰ میلیارد بشکه نفت خام می‌شود و از این حیث مقام اول در دنیا را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که هم‌اکنون در تولید نفت و گاز در بین شرکت‌های نفتی ملی و بین‌المللی رتبه سوم دنیا را در اختیار داریم و ۴۱۰ مخزن نفت و گاز در کشور از سوی شرکت ملی نفت ایران مدیریت می‌شود.
آنچه مسلم است تاکنون و با به کارگیری فناوری‌های روز، امکان استحصال حدود ۳۴۰ میلیارد بشکه معادل نفت خام از این ذخایر زیرزمینی محرز شده است که در مقایسه با نرخ تولید فعلی، پیش‌بینی می‌شود امکان برداشت از این منابع خدادادی تا 100 سال آینده وجود داشته باشد. این در حالی است که محاسبه این رقم با میانگین ضریب برداشت ۲۵ درصدی صورت گرفته و بدون شک با ارتقای دانش روز و تجهیز صنایع نفت و گاز کشورمان به جدیدترین یافته‌های پژوهشی، این رقم از پیش‌بینی فعلی بسیار فراتر خواهد رفت.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تمرکز مدیریت صنعت نفت بر تعمیق اولویت‌های ساختاری شرکت ملی نفت ایران، برنامه‌ریزی هدفمندی برای برداشت حداکثری از منابع نفت و گاز، همپای صادرات انجام شد تا ضمن ایجاد بهره‌وری و رونق اقتصادی، تحقق چشم‌انداز برنامه‌های جامع توسعه در کشور را تضمین کند.
بر همین اساس افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز و تکمیل توسعه میادین مشترک پارس‌جنوبی، غرب کارون و...، تنوع‌بخشی و افزایش فروش نفت از طریق بخش خصوصی و دانش‌بنیان کردن اقتصاد نفت در چهارچوب خنثی‌سازی تحریم‌ها و توسعه کسب‌وکار با رویکرد صادرات‌محوری از جمله مهمترین اهداف تعریف شده برای فعالیت شرکت ملی نفت کشورمان در دولت مردمی تعیین شد.
در ادامه همچنین رویکرد حداکثرسازی نرخ جایگزینی ذخایر نفت و گاز و افزایش سهم تولید، توسعه فناوری و استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها، مراکز علمی و شرکت‌های دانش‌بنیان و توجه به ساخت داخل و برنامه‌ریزی برای استفاده حداکثری از تولیدات داخل کشور به همراه آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی و جذب نخبگان در صنعت نفت به عنوان دیگر موارد مورد تأکید در مسیر تحقق اهداف عالیه شرکت ملی نفت ایران مطرح و تمامی فعالیت‌های اجرایی ذیل این رئوس بازتعریف شد.
دیپلماسی انرژی و افزایش قدرت سیاسی ایران در محافل بین‌المللی
شکی نیست که در جهان صنعتی امروزی بخش مهمی از تحقق اهداف توسعه سیاسی کشورمان ناشی از سیاست‌های نفتی و بالا بردن میزان صادرات و فروش نفت خام و دیگر فرآورده‌های نفتی است.
انعقاد قراردادهای جدید فروش و تمرکز بر بازارهای جدید صادراتی و روش‌های نوین فروش از جمله تهاتر و استفاده از ظرفیت‌های سایر دستگاه‌ها در راستای افزایش صادرات نفت خام و میعانات گازی در کنار انجام مذاکرات فشرده با شرکت‌های صاحبنام بین‌المللی از جمله شرکت‌های روسی گاز پروم، گاز پروم نفت، لوک اویل، تات نفت، تی ان کی-بی پی و ژئوکام از توفیقاتی است که شرکت ملی نفت ایران در یک سال گذشته بدان دست یافته است. در عین حال به نظر می‌رسد متمایزترین آنها را بتوان در تفاهمنامه ۴۰ میلیارد دلاری با شرکت‌های روسی عنوان کرد که به ثمر نشست.
از دیگر دستاوردهای قابل توجه شرکت ملی نفت ایران می‌توان به راه‌اندازی و عملیاتی شدن ردیف نفت سبک صادراتی تلمبه‌خانه غرب کارون به همراه صادرات نفت خام برای اولین‌بار به کشورهای شمالی دریای خزر و گشایش دروازه‌های جدید صادراتی نفت اشاره کرد که نقش مؤثری در تحکیم و تعمیق روابط با کشورهای همسایه در سایه صادرات نفت خام و ایجاد تأثیرگذاری مثبت در سیاست‌های منطقه‌ای داشته است.
شرکت ملی نفت ایران در عین حال کوشیده است تا با انجام اقدامات حقوقی و قانونی جهت دفاع از منافع ملی در دعاوی بین‌المللی و داخلی مربوط به حوزه کاری خود و همچنین تحلیل و بررسی حقوقی متون قراردادهای فروش نفت خام و فرآورده‌های نفتی در جهت به روزرسانی و تطبیق با شرایط تحریم و ایجاد آمادگی برای شرایط پساتحریم، با موفقیت از این آزمون سرنوشت‌ساز بیرون بیاید.
یکی دیگر از اقدامات زیربنایی در این خصوص، تشکیل کمیته تهاتر نفت خام با کالاهای اساسی در شرکت ملی نفت ایران و کمیته فروش نفت خام و فرآورده‌های نفتی و باز نمودن مسیرهای جدید فروش نفت و گاز و فرآورده‌های نفتی است که عامل مؤثری در تداوم صادرات فرآورده‌های نفتی و میعانات گازی در دوره محدودیت‌های بین‌المللی پسابرجام به شمار می‌آید.
گام اول؛ افزایش 40 درصدی تولید نفت
شرکت ملی نفت ایران به‌عنوان رکن اصلی تولید و صادرات نفت خام، در گام اول نسبت به افزایش 40 درصدی حجم صادرات نفت خام اقدام کرد که با توجه به شرایط تحریم مطلق نفتی، ارزآوری قابل‌توجهی برای کشور و درنتیجه تقویت قدرت چانه‌زنی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات هسته‌ای را در پی داشت.
در ادامه فعالیت‌های مرتبط با بحث فروش نفت و گاز نیز که از محورهای اصلی فعالیت شرکت ملی نفت ایران است، این شرکت توانسته است افزایش 3.5 برابری صادرات میعانات گازی را در کارنامه فعالیت حرفه‌ای خود ثبت کند و بخش قابل‌توجهی از درآمد کشور را از محل صادرات نفت خام و میعانات گازی و همچنین فروش داخلی فرآورده‌ها تأمین کند.
سناریوهای تولید ۴.۶، ۵.۷ و ۶.۵ میلیون بشکه نفت در روز
شرکت ملی نفت ایران برای ادامه فعالیت خود در حوزه تولید، سه سناریو شامل دستیابی به رقم تولید ۴.۶ و ۵.۷ و برنامه بلندمدت تولید ۶.۵ میلیون بشکه نفت در روز را در برنامه دارد.
در این خصوص مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفته است:«رسیدن به این میزان تولید از طریق اجرای گسترده طرح‌های حوزه ازدیاد برداشت نفت (IOR) و افزایش ضریب بازیافت نفت (EOR) برنامه‌ریزی شده و برای دستیابی به این هدف، پایلوت‌های فناورانه را آغاز کرده ایم.»
خجسته‌مهر از نخستین پایلوت فناورانه اجرا شده خبر داده و گفته است: این پایلوت بین شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و پژوهشگاه صنعت نفت توافق شده است و تزریق آب به میدان اهواز بنگستان را شامل می‌شود.
وی تأکید کرده است: برای رسیدن به ظرفیت تولید روزانه ۵.۷ میلیون بشکه نفت، سهم افزایش تولید از طریق روش‌های ازدیاد برداشت حدود ۹۰۰ هزار بشکه است و این ظرفیت بزرگی برای شرکت‌های دانش‌بنیان به‌شمار می‌رود.
افزایش درآمدها و سرمایه‌گذاری‌ها
در ادامه این روند ارزش‌افزایی و با توجه به محدودیت‌های تحریم که دریافت بهای مرسوله‌های صادراتی را با اما و اگرهای فراوانی مواجه کرده بود، شرکت ملی نفت ایران توانست نسبت به افزایش 3 برابری وصول درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی، گاز طبیعی و فرآورده‌های نفتی نسبت به دوره مشابه سال گذشته گام بردارد و براین اساس تعهدات وزارت نفت در قالب تبصره 14 لایحه بودجه سال 1400 را به واقعیت بدل کرد.
محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این باره گفت: «پس از ۱۲ سال برای اولین‌بار سوآپ فرآورده‌های نفتی محقق شد. در این مدت صادرات نفت و میعانات گازی افزایش یافت و موفق شدیم ناوگان صادرات نفت و میعانات گازی را افزایش دهیم و در همین حال وصول درآمدها رشد چشمگیری داشت و به دو برابر رسید.»
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران تصریح کرد:«در دوره یک‌ساله که دولت فعالیت خود را شروع کرده است، حداکثر صادرات نفت خام و میعانات را نسبت به سال‌های گذشته از سال ۹۷ به این طرف داشتیم.»
انتشار اوراق ارزی
یکی از مهمترین برنامه‌های شرکت ملی نفت ایران برای دریافت اعتبارات بیشتر، انتشار اوراق ارزی است که در سال جاری با جدیت پیگیری شده و توافقاتی نیز با سازمان بورس در این زمینه انجام شده است.
در عین حال با توجه به اهمیت نقش ساخت داخل و ایده‌های فناورانه، انتشار اوراق ارزی اقدام جدیدی خواهد بود که هم‌اکنون تشریفات قانونی آن طی شده و ضمن کسب مصوبه شورای اقتصاد، هماهنگی‌ها برای انتشار آن انجام شده است.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، «بورس انرژی راه‌اندازی می‌شود تا که در آن روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت‌خام به فروش برسد. در عین حال مقرر شده است تا دارنده هر یک از این اوراق مالک نفت باشد. شرکت ملی نفت ایران به‌عنوان نگهدارنده این دارایی خواهد بود، تا زمانی که نفت موردنظر در بازار ثانویه قابلیت مبادله داشته باشد.»
افزایش ۵۰۰ میلیون مترمکعبی ظرفیت تولید گاز تا سال ۱۴۰۸
از دیگر اقدامات قابل توجه شرکت ملی نفت ایران، برنامه‌ریزی برای افزایش ۵۰۰ میلیون مترمکعبی ظرفیت تولید گاز تا سال ۱۴۰۸ است که با توجه به حجم تولید فعلی، گام بلندی به شمار می‌رود.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره چشم‌انداز تولید گاز در سال‌های آینده با توجه به عقب‌ماندگی در برنامه ششم توسعه گفته است:«خوشبختانه شرکت ملی نفت ایران در بیش از یک سال عمر دولت سیزدهم موفق شده است برنامه ظرفیت تولید گاز را به اندازه همان یک‌سال محقق کند، اما از نظر برنامه‌ای می‌دانید که اجرای طرح‌های بالادستی صنعت نفت بلندمدت (۵ تا ۶ ساله) است. برنامه این است که بتوانیم ظرفیت تولید گاز کشور را تا سال ۱۴۰۸ روزانه ۵۰۰ میلیون مترمکعب افزایش دهیم.»
بهره‌برداری از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی:
از مهمترین اقداماتی که در راستای افزایش میزان گاز تولیدی در زمستان امسال انجام شد، بهره‌برداری از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی بود.
پالایشگاه طرح توسعه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی به‌عنوان آخرین پالایشگاه بخش خشکی این میدان مشترک گازی که وظیفه پالایش گاز ترش برداشت شده از سکوهای این فاز در دریا را بر عهده دارد، در اسفندماه 1401 و با حضور رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید.
این پالایشگاه سیزدهمین پالایشگاه میدان مشترک پارس‌جنوبی است و با تکمیل آن دیگر پالایشگاهی برای این میدان مشترک ساخته نخواهد شد. سکوهای این فاز پیشتر در موقعیت خود نصب شده بودند و چهار ردیف شیرین‌سازی گاز این پالایشگاه از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ همزمان با آغاز به کار دولت سیزدهم عملیاتی شدند.
تخمین زده می‌شود اعتبار اجرای مگاپروژه فاز ۱۴ پارس‌جنوبی برای حفاری، ساخت و نصب سکوهای دریایی، تأمین و اجرای خطوط لوله دریایی و تأسیسات دریایی برابر با ۵.۲ میلیارد دلار بوده باشد.
این فاز که ایرانی‌ترین فاز پارس‌جنوبی نیز لقب گرفته است، با استفاده ۷۰ درصدی از تجهیزات ایرانی، رکورد استفاده از تجهیزات ایرانی در پروژه‌های مشابه خود را شکسته است.
با بهره‌برداری از این فاز روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز شهری (متان) و ۷۵ هزار بشکه میعانات گازی و ۴۰۰ تن گوگرد، همچنین سالانه یک میلیون تن گاز مایع (ال‌پی‌جی) و یک میلیون تن اتان به منظور تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی تولید می‌شود.
امضای قرارداد طرح توسعه میدان گازی کیش
از دیگر اقدامات شاخصی که در راستای افزایش تولید گاز کشور انجام شده است، می‌توان از امضای قرارداد فاز نخست طرح توسعه میدان عظیم گازی کیش یاد کرد که در دهه فجر امسال میان شرکت نفت و گاز پارس و شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران امضا شد. مبلغ این قرارداد ۹۰۰ میلیون دلار و مدت زمان اجرای آن ۱۴ ماه است.
میدان گازی کیش، یکی از بزرگترین میدان‌های گازی کشور است و میزان گاز درجای این میدان برابر با ۵۶ تریلیون فوت مکعب استاندارد است که در صورت توسعه کامل، توانایی تولید ۱۲۰ میلیون مترمکعب در روز گازخام را خواهد داشت.
طرح توسعه میدان گازی کیش در چهار گام برنامه‌ریزی شده است و هم‌اکنون پس از پارس جنوبی بزرگترین طرح گازی کشور است. با اجرای این طرح که مشتمل بر احداث یک خط لوله ۳۲ اینچ زیردریایی به طول ۲۰۰ کیلومتر از جزیره کیش به عسلویه از سوی شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران و تکمیل ۱۴ حلقه چاه از سوی شرکت ملی حفاری ایران است، ۲۸.۳ میلیون مترمکعب در روز گاز خام و ۱۱.۳ هزار بشکه در روز میعانات گازی از جزیره کیش به پالایشگاه‌های سایت یک عسلویه منتقل می‌شود و گاز پالایش شده به شبکه گاز سراسری کشور اضافه خواهد شد.
پیشرفت طرح فشارافزایی در میدان پارس‌جنوبی از سوی شرکت‌های ایرانی
طرح‌های مربوط به فشارافزایی در میدان مشترک پارس‌جنوبی، یکی از پروژه‌های راهبردی شرکت ملی نفت ایران است که با کمک شرکت‌های داخلی در حال انجام است. در این زمینه، دو توربوکمپرسور ایرانی از سوی شرکت اودی‌سی در حال طراحی است که پیش‌بینی می‌شود پایلوت آن در سال آینده تکمیل شود. در عین حال هم‌اکنون با شرکت گس‌پروم روسیه نیز تفاهمی در این زمینه منعقد شده که در حال انجام مطالعات است.
تعیین تکلیف تمامی میدان‌های مشترک در دولت سیزدهم
یکی از اقدامات شاخص شرکت ملی نفت ایران در حوزه میادین مشترک، عزم دولت برای تعیین تکلیف تمامی میدان‌های مشترک کشور است.
هم‌اکنون۲۶ میدان مشترک نفتی و گازی با ۷ کشور همسایه وجود دارد که مهمترین اقدامات صورت گرفته در حوزه میدان مشترک گازی پارس جنوبی بوده است.
طی یک سال گذشته، ضمن راه‌اندازی فاز 14 این میدان، افزایش تولید در ۳۷ سکوی این میدان محقق شده و طرح پایلوت فشارافزایی در این میدان نیز دنبال می‌شود. این در حالی است که مرکاپتان‌زدایی فازهای ۲ و ۳ پارس جنوبی نیز انجام شده است.
تکمیل فاز نخست اسکله صادراتی سیراف، احداث و تعمیر خط لوله فاز ۱۶ پارس جنوبی و فاز ۱۱ که مراحل نهایی بهره‌برداری را سپری می‌کند، از دیگر فعالیت‌های انجام شده در این میدان بوده است. در این میان می‌توان از اجرای موفقیت‌آمیز سکوی 12Cکه کاری جدید در حوزه میدان گازی پارس جنوبی است یاد کرد که اقدامی ارزشمند به شمار می‌رود.
از دیگر برنامه‌های مربوط به میادین نفتی و گازی کشور، می‌توان از آغاز به کار توسعه میدان چنگوله و میدان مشترک یادآوران با ۴ میلیارد دلار نام برد. این در حالی است که میدان‌های آبان و پایدار غرب نیز در صف توسعه‌اند و میدان بلال نیز عملیات اجرایی آن برای نخستین‌بار آغاز شده است.
طرح توسعه میدان اسفندیار در هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب شده و قرارداد میدان فرزاد بی‌با مپنا منعقد شده و در مجموع تمام میدان‌های مشترک تعیین تکلیف شده‌اند؛ ضمن آنکه برای توسعه دو میدان مستقل نیز قراردادهایی منعقد شده که شامل شادگان و کوپال می‌شود.
در عین حال برای ۲۵ میدان نفتی و گازی با اعتباری بالغ بر ۷۷ میلیارد دلار تفاهمنامه منعقد شده که ۴۰ میلیارد دلار مربوط به تفاهم با گس‌پروم روسیه است.
بهره‌برداری از طرح نگهداشت تولید میدان‌های اسفند و سیوند
از مهمترین طرح‌های توسعه‌ای شرکت ملی نفت ایران می‌توان به طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید نفت اشاره کرد که به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هم‌اکنون 5 طرح به‌بهره‌برداری رسیده‌اند؛ این در حالی است که در دولت سیزدهم بودجه سرمایه‌ای شرکت ملی نفت ایران حدود ۳۸ درصد افزایش داشته است.
از مهمترین طرح‌های مربوط به نگهداشت و افزایش تولید نفت در سال‌جاری می‌توان از طرح‌های مربوط به میدان‌های اسفند و سیوند (که از نظر عملیاتی و اجرایی جزو پیچیده‌ترین میدان‌های دریایی هستند) یاد کرد که با هدف افزایش روزانه ۱۶ هزار بشکه تولید نفت کشور به بهره‌برداری رسیده است.
شرکت نفت فلات قاره ایران این طرح را مدیریت کرده و شرکت پتروایران نیز با پوشش حداکثری این طرح را اجرا کرده است. مجموع سرمایه‌بری این طرح ۱۱۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود. انجام حفاری ۱۲ حلقه چاه و بالغ بر۸۴ درصد این طرح ایرانی بوده و از کالاهای ساخت داخل در آن استفاده شده است.
ازدیاد برداشت در آزادگان شمالی و جنوبی
میدان مشترک نفتی آزادگان، از مهمترین میدان‌های در حال توسعه در داخل کشور است که از اهمیت بالایی در شرکت ملی نفت ایران برخوردار است.
از مهمترین اقداماتی که در سال گذشته در خصوص این میدان انجام شد، می‌توان به تولیدی شدن ۲۷ حلقه چاه جدید اشاره کرد که برای این منظور ۷۰ درصد ناوگان حفاری در بزرگترین میدان مشترک کشور افزایش یافت و ۷ دکل به ۱۲ دکل ارتقا یافت.
براین اساس میزان تولید نیز از ۸۷ هزار بشکه در روز به ۱۱۵ هزار بشکه رسید و ۱۳۲ حلقه چاه نیز تحویل شرکت بهره‌بردار طرح یعنی نفت و گاز اروندان شد.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، هم‌اکنون در میدان‌های آزادگان شمالی و جنوبی فعالیت‌های ازدیاد برداشت از جمله گس لیفت در حال انجام است و در همین حال تفاهمنامه‌ای برای توسعه یکپارچه آزادگان منعقد شده و قرار است در قالب شرکتی به نام «دشت آزادگان اروند» فعالیت کند.
این تفاهمنامه با ۶ بانک و ۶ شرکت اکتشاف و تولید امضا شده و مقرر شده در طول هفت سال بتوانند ۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کنند و ظرفیت تولید در این میدان را به ۵۷۰ هزار بشکه برسانند.
این در حالی است که تاکنون ۲۰ حلقه چاه جدید در این میدان تولیدی شده و افزون بر آن ظرفیت تولید میدان آزادگان جنوبی به ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.
طرح خط لوله انتقال نفت گوره - جاسک نیز در این حوزه تعریف شده که هم‌اکنون پیشرفت خوبی داشته است. در بخش خشکی با گستره‌های متعدد کار صد درصد به اتمام رسیده است و با وارد شدن گوی شناور جدید و ساخت دو گوی شناور در خرمشهر بزودی این خط تکمیل می‌شود.
عزم جدی دولت سیزدهم برای بستن پرونده جمع‌آوری گازهای مشعل
با امضای قراردادهای مربوط به طرح جمع‌آوری گازهای مشعل در شرق کارون، بخشی از بزرگترین پروژه جمع‌آوری گازهای همراه نفت به ثمر خواهد نشست.
این گام بلند در راستای عمل به تعهد صنعت نفت ایران در جمع‌آوری گازهای همراه است که بر مبنای اسناد بین‌المللی، متعهد شده است تا سال ۲۰۳۰ میلادی انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به‌صورت غیرمشروط ۴ درصد و به‌صورت مشروط ۸ درصد کاهش دهد.
در مسیر تحقق این هدف مقرر شده است تا پایان دولت سیزدهم، گازهای مشعل غرب و شرق کارون و حوزه خارک جمع‌آوری و به مبادی مصرف ارسال شود.
اهمیت جمع‌آوری گازهای همراه نفت، همواره به عنوان یکی از الزامات شرکت ملی نفت ایران مطرح بوده و در طول سال‌های گذشته نیز، اقدامات سودمندی برای تعیین تکلیف این طرح انجام شده که از آن جمله می‌توان به اجرای همزمان ۹ طرح ان‌جی‌ال در مجموع با ظرفیت جمع‌آوری روزانه ۵.۱ میلیارد فوت‌مکعب گازهای همراه مشعل شامل طرح‌های پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج فارس (چهار طرح ان‌جی‌ال)، پالایشگاه گاز یادآوران خلیج فارس (ان‌جی‌ال ۳۲۰۰)، پالایشگاه گاز هنگام (مشعل گازی جزیره قشم)، (دهلران) و ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ میدان مارون و ان‌جی‌ال جزیره خارک اشاره کرد.
آنچه مسلم است اینکه طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه، به‌عنوان یکی از مهمترین طرح‌های در دست اقدام شرکت ملی نفت ایران مطرح بوده و آنطور که محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران می‌گوید: «در این زمینه ۵ طرح برای جمع‌آوری دو میلیارد فوت مکعب گاز تعریف شده است که ان‌جی‌ال ۳۲۰۰ از مهمترین آنها بوده و مهم آنکه برای اولین بار از اول انقلاب تا امروز، جمع‌آوری گازهای همراه منطقه مسجدسلیمان به مزایده گذاشته شده است.»
جمع‌آوری گازهای همراه؛ معادل دو فاز پارس جنوبی
تخمین زده می‌شودکه با اجرای این ۵ طرح اصلی، معادل دو فاز پارس جنوبی گازهای همراه جمع‌آوری خواهد شد که معادل ۵۰ میلیون مترمکعب است.
تولید این حجم از گاز به حدود ۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد که در صورت اجرایی شدن کامل طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل، این میزان سرمایه‌گذاری از محل ارزش افزوده همین طرح تأمین اعتبار خواهد شد.
تعیین مسئول راهبری و نظارت بر طرح‌های ساماندهی و جمع‌آوری گازهای مشعل
یکی از مهمترین اقداماتی که روی داد و نشان از اهمیت انجام طرح‌های ساماندهی و جمع‌آوری گازهای مشعل برای شرکت ملی نفت ایران دارد، صدور حکمی از سوی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در خصوص تعیین مسئول و تبیین شرح وظایف وی در حوزه راهبری و نظارت بر طرح‌های ساماندهی و جمع‌آوری گازهای مشعل است.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این حکم بر اهمیت موضوع طرح‌های ساماندهی و جمع‌آوری گازهای همراه نفت و مشعل و تجهیز مبادی تحویل و تحول صنعت نفت به سیستم‌های اندازه‌گیری دقیق خودکار اشاره کرده و بر لزوم اجرای قوانین و احکام بالادستی و سیاست‌های کلی وزارت نفت در مسیر توسعه و بهره‌برداری از منابع نفت و گاز، کاهش آلایندگی‌ها، لزوم حفظ و تداوم زنجیره ارزش و تأمین نیاز ظرفیت شبکه سراسری گاز تأکید کرده است.
حمایت همیشگی از دانش‌بنیان‌ها و ساخت داخل
از دیگر اقدامات راهبردی شرکت ملی نفت ایران می‌توان به اقدام‌های گسترده در موضوع دانش‌بنیان‌ها اشاره کرد که با هدف خودکفایی علمی و عملیاتی طرح‌ها و پروژه‌های صنعت نفت انجام شده است.
در این زمینه طرح احیای چاه‌های کم بازده مهمترین فعالیتی بوده که به شرکت‌های دانش‌بنیان سپرده شده و با تغییر رویکرد از میدان محور به مسأله محور همراه بوده است.
طرح احیای چاه‌های غیرفعال و کم بازده با سرمایه‌گذاری 500 میلیون دلاری انجام شده و پیشتر فراخوان مربوط به ارائه طرح‌های مشارکتی آن از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور اعلام شده است.
این در حالی است که هم‌اکنون۹۰ طرح پژوهشی و فناورانه در حال اجرا در شرکت ملی نفت ایران به ارزش حدود ۸۰ میلیون یورو و حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان تعریف شده و در عین حال در طول یک سال گذشته ۲۷ طرح با ۳۳ شرکت دانش‌بنیان و ۲۷۰ میلیون دلار قرارداد با جهاد دانشگاهی امضا شده است.
در عین حال به گفته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، در حال حاضر ۱۲۰۰ میلیارد تومان و ۵۵ میلیون یورو طرح در زمینه دانش‌بنیان در شرکت ملی نفت ایران تعریف شده و مقرر شده است به ۱۵ دانشجو دکتری گرنت دانشجویی ارائه شده و از سوی شرکت ملی نفت ایران، بورسیه شوند.
پشتیبانی دولت از فعالیت‌های پرریسک
شرکت ملی نفت ایران از سوی دیگر موفق شده است تا رتبه نخست در استفاده از قانون و ظرفیت ساخت کالای بار اول در کشور را از آن خود کند که نشان از اهمیت توانمندسازی پیمانکاران داخلی در این شرکت دارد.
هم‌اکنون بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان و بیش از ۱۰ میلیون یورو حجم قراردادهایی بوده که امضا شده و حدود دو میلیارد دلار هم طرح برای بررسی آماده است که ظرفیت حمایتی ارزشمندی به شمار می‌رود.
شرکت ملی نفت ایران در ادامه اقدامات حمایتی خود، پشتیبانی از فعالیت‌های پرریسک را در برنامه قرار داده است؛ به طوری که مقرر شده به‌زودی ساخت ۱۴ قلم کالای راهبردی به ارزش یک میلیارد دلار همسو با ۱۰ گروه کالای پیشین معرفی شود.
در ادامه فهرستی از مهمترین دستاوردهای شرکت ملی نفت ایران طی یک سال گذشته، در حوزه‌های مختلف توسعه‌ای ارائه می‌شود:
اقدامات اجرایی مرتبط با افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز و طرح‌های توسعه‌ای
افزایش ظرفیت تولید نفت و بازگشت به ظرفیت قبل از شروع تحریم‌ها به میزان 3 میلیون و 838 هزار بشکه در روز با انجام اقدامات جهادی از ابتدای مهرماه سال 1400 (با انجام بیش از 1800 عملیات ترمیمی و تعمیری درون‌چاهی، 250 مورد تعمیرات اساسی سطح‌الارضی، تعمیرات اساسی 2300 کیلومتر خط لوله جریانی انتقال نفت از چاه‌ها به مبادی مصرفی پالایشگاه‌های داخلی و ترمینال‌های صادراتی تاکنون، نصب و راه‌اندازی پمپ‌های درون‌چاهی و بهینه‌سازی سیستم فرازآوری با گاز برای بیش از 80 حلقه چاه)
ادامه تکمیل واحد فرآورش مرکزی، اتمام حفاری 13 حلقه چاه جدید، نصب و راه‌اندازی تأسیسات سرچاهی، خطوط لوله جریانی و شبکه انتقال نفت به منظور در مدار تولید قرار گرفتن 20 حلقه چاه و افزایش دبی تولیدی میدان مشترک آزادگان جنوبی از 80 به 110 هزاربشکه در روز
افزایش ظرفیت تولید در میدان ابوذر با اجرای طرحی ابتکاری و بکارگیری خط انتقال گاز برای جابه‌جایی نفت از سکوی ابوذر به جزیره خارگ
ثبت رکورد تولید روزانه 705 میلیون مترمکعب گاز از میدان مشترک پارس جنوبی برای اولین بار و افزایش تولید روزانه گاز توسط شرکت ملی نفت ایران به میزان یک میلیارد و 36 میلیون متر مکعب و تحقق برنامه اعلام شده برای تأمین گاز بخش‌های خانگی، صنعتی و نیروگاهی به‌صورت پایدار
راه‌اندازی تأسیسات جانبی و ردیف اول پالایشگاه فاز 14 پارس جنوبی با اقدامات عملیاتی فشرده
انجام گسترده فعالیت‌های عملیاتی برای تولید زودهنگام گاز از فاز 11 میدان پارس جنوبی تا پایان مهرماه 1401
آغاز پروژه احداث خط لوله انتقال گاز میدان کیش برای تولید 28 میلیون مترمکعب در روز برای زمستان 1402
آغاز عملیات اجرایی پروژه احداث خط لوله جدید فاز 16 پارس جنوبی
آغاز مطالعات طراحی پایه فاز یک طرح توسعه میدان گازی کیش
تکمیل مطالعات مفهومی و آغاز طراحی پایه و پیشرفته بخش سطح‌الارضی طرح توسعه میدان پارس شمالی
آغاز عملیات حفاری یک حلقه چاه توصیفی/اکتشافی و ساخت پایه سکوی طرح توسعه میدان گازی بلال
اجرای عملیات اقیانوس‌شناسی، ژئوفیزیک و ژئوتکنیک طرح توسعه میدان فرزاد
تکمیل شرح کار مطالعات مهندسی پایه و تهیه اسناد مناقصه طرح احداث واحدهای فشارافزایی میدان پارس جنوبی
تکمیل خط لوله 56 اینچ گازرسانی به نیروگاه گازی کیش و تزریق گاز به آن
شروع بهره‌برداری از پروژه مرکاپتان‌زدایی (DMC) از میعانات گازی پالایشگاه فازهای 2 و 3 پارس‌جنوبی برای افزایش صادرات میعانات گازی
بهره‌برداری از فاز نخست اسکله صادراتی گاز مایع با ظرفیت بارگیری 5هزار مترمکعب بر ساعت در بندر خدماتی سیراف پارس
پیش‌راه‌اندازی واحد اول نیروگاه سیکل ترکیبی پارس جنوبی
جلوگیری از سوزانده شدن گاز مشعل به ظرفیت 92 میلیون فوت مکعب در روز با تکمیل 3 واحد فرآورش منصوری، مارون-6 و چشمه خوش
برنامه‌ریزی شروع عملیات توسعه میدان آرش (مشترک با کشورهای کویت و عربستان)
اخذ مصوبه شورای اقتصاد برای توسعه میدان نفتی چنگوله با هدف دستیابی به تولید 15 هزار بشکه نفت در روز با ارزش 300 میلیون دلار و آغاز اقدامات لازم برای حفاری یک حلقه چاه توصیفی در حدفاصل میادین چنگوله و آذر
اخذ مصوبه شورای اقتصاد برای توسعه 12 میدان گازی مناطق نفت مرکزی، فاز دوم پالایشگاه فراشبند و احداث ایستگاه تقویت فشار سرخون و شانول با سرمایه‌گذاری 6/3 میلیارد دلاری
نهایی‌سازی، تأیید مدل اقتصادی و اخذ مجوز شورای اقتصاد به منظور توسعه یکپارچه میادین یاران شمالی و جنوبی برای افزایش تولید میدان به میزان 60 هزاربشکه در روز
تأمین ظرفیت 500 مگاواتی نیروگاه غرب کارون با تکمیل یک واحد بخار
اولویت‌بخشی به توسعه و بهره‌برداری از میادین مشترک نفتی و گازی در مناطق خشکی و دریایی
انعقاد قراردادها و تفاهمنامه‌های سرمایه‌گذاری و توسعه میادین
انعقاد قراردادهایی با شرکت‌های داخلی و خارجی به منظور توسعه میادین نفتی با ارزشی حدود 8/3 میلیارد دلار
انعقاد تفاهمنامه همکاری راهبری میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه با ارزش 40 میلیارد دلار در بخش‌های بالادستی صنعت نفت
انعقاد تفاهمنامه با بانک‌ها و شرکت‌های اکتشاف و تولید برای توسعه یکپارچه میدان آزادگان با ارزش 7 میلیارد دلار و با هدف رساندن دبی تولیدی به 570 هزار بشکه در روز
انعقاد 8 قرارداد جمع‌آوری گازهای مشعل با شرکت‌های EPC داخلی با ارزش 545 میلیون دلار
انعقاد تفاهمنامه‌هایی با شرکت‌های داخلی و خارجی به منظور توسعه میادین نفتی و گازی با ارزشی بالغ بر 5/23 میلیارد دلار
امضای الحاقیه قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با شرکت پتروپارس
پیگیری تنفیذ قرارداد توسعه میادین پارسی و پرنج و اخذ مصوبه شورای اقتصاد برای میدان کوپال
تفاهمنامه با شرکت پالایش پارسیان سپهر به منظور افزایش استحصال اتان از 9 پالایشگاه پارس جنوبی و افزایش راندمان آن از 67 به 75 درصد به ارزش 500 میلیون دلار
نهایی‌سازی و پاراف الحاقیه شماره 7 بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت سینوپک برای افزایش تولید از میدان یادآوران به 210 هزار بشکه در روز که در صورت نهایی شدن این قرارداد، ارزش آن 4 میلیارد دلار برآورد می‌شود.
برنامه‌ریزی و پیگیری‌های صورت گرفته
تدوین برنامه جامع 8 ساله (1401 تا 1408) تولید نفت و گاز و توسعه و سرمایه‌گذاری در میادین نفت و گاز شامل چشم‌انداز سرمایه‌گذاری 160 میلیارد دلاری تولید و توسعه میادین نفت و گاز
استفاده از توان مالی بخش پتروشیمی برای سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی
برنامه‌ریزی برای حفاری چاه‌های جدید در میدان پارس جنوبی و تعمیر خط لوله 16 اینچ میدان گازی پارس جنوبی و پیگیری انجام عملیات حفاری و در مدار تولید قرار گرفتن 7 حلقه چاه در میدان فروزان با مشارکت شرکت‌های پتروپارس و مبین‌سازه و همچنین 10 حلقه چاه در میدان رشادت توسط قرارگاه خاتم‌الانبیا در قالب طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید
پیگیری قرارداد واگذاری عملیات اجرایی تکمیل ایستگاه‌های چشمه خوش و پایدار غرب با برآورد اولیه بالغ‌بر 50 میلیون یورو
پیگیری اجرای مزایده طرح جمع‌آوری گازهای مشعل منطقه مسجدسلیمان و سکوی سلمان با حجم 195 میلیون فوت مکعب در روز
پیگیری قرارداد احداث خط لوله دارخوین و ایستگاه تقویت فشار واحد غرب کارون
تصمیم‌گیری برای توسعه میدان پارس شمالی که معادل 4 فاز پارس جنوبی است.
مذاکرات و برنامه‌ریزی برای توسعه فاز دوم میدان آذر
انجام مذاکرات فنی برای توسعه فاز دوم میدان مسجد سلیمان با شرکت‌های اکتشاف و تولید
انجام مذاکرات با شرکت‌های اکتشاف و تولید به منظور توسعه فاز سوم میدان نفتی دارخوین
انجام مذاکرات برای تکمیل امور باقیمانده طرح توسعه میدان نفتی بند کرخه در قالب قرارداد IPC
مسئولیت‌های اجتماعی و محرومیت‌زدایی
تکمیل 385 پروژه عام‌المنفعه مرتبط با مسئولیت‌های اجتماعی با اعتبار بالغ بر556 میلیارد تومان و تحویل آنها به دستگاه‌های بهره‌بردار ذی‌نفع در استان‌ها
تصویب بیش از 7500 میلیارد تومان در هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران مربوط به سفرهای استانی رئیس محترم جمهور
ارتقای فناوری و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان
اخذ مصوبه شورای اقتصاد و اجرایی کردن طرح احیای چاه‌های غیرفعال و کم‌بازده با سرمایه‌گذاری 500 میلیون دلاری و با مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور
تشکیل ستاد تحول و پیشرفت فناوری‌های دانش‌بنیان در راستای اجرای منویات مقام معظم رهبری و به منظور ترسیم نقشه راه دانش‌بنیان کردن اقتصاد نفت و گاز در شرکت ملی نفت ایران
نیازسنجی فناوری‌های دانش‌بنیان در شرکت ملی نفت ایران
انعقاد قرارداد با جهاددانشگاهی به ارزش 270 میلیون دلار
تفاهمنامه با شرکت ZN Vostok به منظور انتقال تکنولوژی و بومی‌سازی به ارزش 250 میلیون دلار
بازتعریف و اصلاح روند نظام اجرایی قراردادهای پژوهشی دانشگاه‌ها در راستای تعریف پروژه‌های فناوری‌محور و بومی‌سازی فناوری‌های مورد نیاز صنعت نفت
انعقاد تفاهمنامه‌های امکان‌سنجی و برنامه‌ریزی برای بازسازی و تعمیرات اساسی و تأمین تجهیزات بر اساس شرایط دستگاه‌های حفاری و اعلام نیاز شرکت ملی حفاری ایران
امضای تفاهمنامه انجام خدمات مشاوره تصفیه پساب صنعتی واحد بهره‌برداری نفت قشم برای تخلیه به محیط پذیرنده بر اساس استانداردهای ملی کشور با استفاده از روش‌های ترکیبی و بیولوژیکی با جهاد دانشگاهی
انعقاد تفاهمنامه انتقال تکنولوژی و بومی‌سازی و استحصال اتان از 9 پالایشگاه پارس جنوبی به ارزش 500 میلیون دلار
انعقاد تفاهمنامه به منظور انتقال تکنولوژی برای انجام عملیات شکاف هیدرولیکی به ارزش 50 میلیون دلار
فراخوان مربوط به طرح‌های تولید هلیوم و کارخانه‌های کوچک‌مقیاس مایع‌سازی گاز طبیعی