منظم‌ترین‌روستای خشتی و‌گلی‌ایران
«چوپانان» مقصد‌مناسبی برا ی دوستداران‌کویر و باغ و معماری‌است
زهره افشار
روزنامه‌نگار
اگر دوست دارید به یکی از خاص‌ترین روستاهای ایران از نظر معماری سفر کنید، با ما همراه شوید. روستای چوپانان از توابع نایین اصفهان را می‌توان از منظم‌ترین روستاهای خشتی جهان نامید. خانه‌های خشتی این روستا چنان در اشکال هندسی منظم ساخته شده که اگر داخل یک کوچه از این روستا باشید، می‌توانید انتهای بخش شرقی یا انتهای بخش غربی روستا را مشاهده کنید. این شیوه مهندسی روستاسازی موجب جذب گردشگران و دانشجویان معماری به این روستا شده است.
«احمد ایزدی» دهیار این روستا می‌گوید: روستای چوپانان یک روستای کاملاً مهندسی است که معماری خاصی دارد. در روستای ما هیچ کوچه بن‌بستی وجود ندارد و اگر از بالا به روستا نگاهی بیندازید، متوجه می‌شوید که روستای چوپانان شبیه صفحه شطرنج است. همه گردشگرانی که به روستا می‌آیند، می‌خواهند بدانند چرا ساخت و ساز این روستا اینقدر منحصر به فرد است. راستش را بخواهید، این روستا 130 سال قدمت دارد و به نظر می‌رسد این نظم نتیجه خلاقیت و خوش‌ذوقی اولین کسانی بوده که در روستا ساکن شده‌اند و بعد هم ادامه یافته است. به گفته وی، این روستا به دلیل اینکه در منطقه کویری قرار گرفته، محدودیت زمین نداشته و هر کس که خواسته ساکن آن شود، با دست و دلبازی خانه‌ای برای خود بنا کرده است. جالب است بدانید شیوه ساخت همه واحدهای روستا به صورت حیاط مرکزی است و بادگیرهای حیرت‌انگیزش به روستا هویت داده است.
نام چوپانان از کجا آمده؟
اگر پای صحبت دهیار روستا بنشینید، داستان جالبی از دلیل نام‌گذاری این روستا برایتان می‌گوید: قبل از ساخت این روستا، چاه آبی در این منطقه بوده که شترداران و گوسفندداران را به سوی خود جلب می‌کرده است. بعدها چند نفر از شترداران و صاحبان گله تصمیم می‌گیرند که در محل این چاه، قناتی حفر کنند. پس از اینکه قنات حفر می‌شود، مشخص می‌شود میزان آبدهی این قنات بسیار زیاد است و می‌توان از آن برای مصارف دیگر هم استفاده کرد. به این‌ترتیب سنگ بنای روستای چوپانان گذاشته می‌شود.
جاذبه‌های چوپانان
چوپانان یک روستای کویری است و مانند همه مناطق کویری ایران جاذبه‌های خاص خودش را دارد ولی مهم‌ترین جاذبه این روستا این است که در نقطه شروع منطقه ریگ‌های روان که به ریگ جن معروف هستند، قرار گرفته است . ریگ‌های روان این منطقه خیلی خاص است. این ریگ‌های روان مانند باتلاق است و کسانی که با آن آشنایی ندارند، در آن فرو می‌روند. نظیر این شن‌ها را فقط در عربستان و آفریقا می‌توانید پیدا کنید. پس اگر کویرگردی را دوست دارید یا دوستدار معماری کویری هستید، این روستا را برای سفر انتخاب کنید. در سفر به این روستا سری هم به قلعه کبودان، مسجد جامع چوپانان، برجک‌های بادشکن دشت، کاروانسرای مشجری، چشمه‌سارهای گراز و کاروانسرای عباسی بزنید. در این روستاگردی خوردن «ارزن پلو» را فراموش نکنید.
بهترین زمان سفر به چوپانان
بهترین زمان سفر به این روستای کویری از اواخر آذر تا پایان اردیبهشت است. البته در فصل بهار باید مراقب بارش باران‌های شدیدی بهاری باشید. از آنجا که در این روستا آب کافی برای کشت انواع درختان وجود دارد، شما می‌توانید انواع درخت از نخل تا انار را ببینید. ولی چیزی که شما را شگفت‌زده می‌کند، وجود یک درخت نخل قدیمی در هر خانه است. خانه‌های خشتی قدیمی که حیاط‌شان در مرکز خانه است و هر کدام بادگیری دارند که در هوای گرم خانه را خنک می‌کند. خنکی در کنار این بادگیرها تجربه‌‌ای است که ممکن است در هیچ روستای دیگری نداشته باشید. هر چند در این روستا هتلی وجود ندارد اما شما می‌توانید ب‌راحتی در یکی از 6 اقامت بومگردی آن اقامت کنید و از شب‌های پرستاره‌اش لذت ببرید.
مسیر دسترسی به روستای چوپانان
برای رفتن به روستای چوپانان باید به اصفهان سفر کنید و بعد راهی نایین شوید. نایین تا اصفهان 154 کیلومتر فاصله دارد. فاصله روستای چوپانان تا نائین حدود ۱۶۲ کیلومتراست.
چوپانان روستای نمونه گردشگری می‌شود
به گفته «محمود مدنیان» رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نایین، در کنار اجرای طرح هادی در این روستا بنیاد مسکن در حال تهیه طرح روستای نمونه گردشگری برای چوپانان است. با اجرای این طرح راه سرمایه‌گذاری برای گردشگری چوپانان باز می‌شود و بر جذابیت‌های این روستا افزوده می‌شود.
قرار است بزودی از کویر کنار روستا برای آفرودسواری استفاده شود.