بانک جهانی: جنگ اوکراین باعث رسیدن قیمت‌ها به بالاترین حد خود در 50 سال گذشته می‌شود
ë Jonathan Josephs
ë خبرنگار بی‌بی‌سی
بانک جهانی هشدار داد که به‌واسطه وقوع جنگ اوکراین شاهد «بالاترین حد قیمت کالاها» از دهه 70 میلادی تا به الان خواهیم بود. در گزارش جدید پیش‌بینی شده است که قیمت کالاها از گاز طبیعی گرفته تا گندم و پنبه، به دلیل تنش‌های بین اوکراین و روسیه بشدت افزایش پیدا خواهد کرد.
«پیتر ناگل» یکی از نویسندگان این گزارش، در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت: «افزایش قیمت‌ها روزبه‌روز تأثیر بیشتری روی وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم می‌گذارد. خانواده‌های سراسر جهان مشکلات برآمده از بحران جهانی را احساس می‌کنند.»
اقتصاددان برجسته بانک جهانی افزود: «ما بخصوص نگران خانواده‌های فقیر هستیم! چرا که درصد زیادی از درآمدشان را خرج غذا و انرژی می‌کنند، و به همین خاطر در مقابل افزایش قیمت‌ها بیشتر آسیب‌پذیر هستند.» بانک جهانی همچنین اذعان کرد قیمت انرژی‌های تجدیدناپذیر تا 50 درصد افزایش می‌یابد و باعث افزایش مبلغ قبوض مختلف خانوارها و شرکت‌ها می‌شود.
بیشترین افزایش قیمت مربوط به گاز طبیعی در اروپا است که گویا قیمت آن دوبرابر می‌شود. نویسندگان گزارش پیش‌بینی می‌کنند که قیمت‌ها در سال آتی و 2024 کاهش یابد، اما با این وجود، قیمت‌ها در سال 2024 همچنان 15درصد بیشتر از قیمت‌های امسال
خواهد بود.
از اوایل ماه آوریل سال 2020 تا اواخر ماه مارس سال جاری، به عبارتی شاهد بیشترین افزایش قیمت در مدت 23 ماه از زمان افزایش قیمت نفت در سال 1973 بودیم که دلیل آن تنش‌های موجود در خاورمیانه بود.
قیمت نفت نیز همانند گاز طبیعی قرار است تا سال 2024 بالا باقی بماند؛ میانگین قیمت هر بشکه نفت خام برنت به بالای 100 دلار می‌رسد و باعث افزایش تورم در سرتاسر جهان می‌شود.
روسیه حدود 11درصد نفت جهان را تأمین می‌کند، که سومین در جهان است، اما در گزارش آمده که مشکلاتی که به‌واسطه جنگ به‌وجود آمده تا مدت‌ها تأثیر منفی خواهد داشت، چرا که با خروج شرکت‌های خارجی از روسیه و کاهش دسترسی مردم به تکنولوژی، تحریم‌های این کشور نیز گسترش می‌یابد.
روسیه در حال حاضر 40 درصد از گاز طبیعی اتحادیه اروپا و 27 درصد از نفت آن را تأمین می‌کند، اما هدف دولت‌های مختلف اروپایی این است که کم‌کم کشورهایشان را از روسیه بینیاز کنند و محصولات مختلف را از این کشور نخرند. از این‌رو، افزایش تقاضای کشورهای اروپایی از کشورهایی بجز روسیه باعث شده است تا قیمت‌های جهانی افزایش یابد.
افزایش بی‌سابقه قیمت گندم
بانک جهانی همچنین هشدار داده هزینه محصولات غذایی به‌شدت افزایش می‌یابد. نمودار جهانی قیمت غذا، که توسط سازمان ملل منتشر می‌شود نشان می‌دهد قیمت محصولات غذایی همین حالا هم به بالاترین حد خود در 60 سال گذشته رسیده است.
نویسندگان گزارش پیش‌بینی کرده‌اند که قیمت گندم 42.7 درصد افزایش پیدا می‌کند و به بالاترین حد خود می‌رسد. آنها همچنین به دلایلی تصور می‌کنند که قیمت جو 33.3 درصد، دانه سویا 20درصد، انواع نفت 29.8 درصد و مرغ 41.8 درصد افزایش می‌یابد. افزایش قیمت چنین محصولاتی نشان می‌دهد که صادرات محصولات اوکراین و روسیه به دیگر کشورها به‌شدت کاهش پیدا کرده است.
طبق گزارش «جی پی مورگان» و «اس‌اند پی گلوبال» این دو کشور پیش از وقوع جنگ 28.9 درصد از سهم صادرات گندم در جهان و 60درصد از سهم صادرات آفتابگردان – که یکی از مهم‌ترین ترکیبات در محصولات غذایی صنعتی است – را برعهده داشتند.
نویسندگان گزارش همچنین پیش‌بینی کرده‌اند که قیمت کود شیمیایی، فلز و مواد معدنی نیز افزایش می‌یابد. الوار، چای و برنج جزو معدود محصولاتی هستند که پیش‌بینی می‌شود قیمتشان کاهش یابد.
در تحقیقی که توسط «بانک امریکا» انجام شده آمده است که شرایط نامطلوب آب و هوای امریکای شمالی و چین تأثیر منفی‌ای که کاهش صادرات کشور اوکراین روی محصولات غذایی داشته را از این هم شدیدتر می‌کند؛ به علاوه که اوضاع بد کشاورزی می‌تواند ادامه‌دار باشد زیرا جنگ اوکراین و روسیه فصل کاشت بهاره محصولات کشاورزی را مختل کرده است. در این تحقیق همچنین آمده که صادرات بذر و دانه‌های روغنی از اوکراین به‌خاطر جنگ روسیه بیش از 80درصد کاهش داشته و هر سالی که اوکراین چنین محصولاتی را صادر نکند، برابر است با «حدوداً 10 روز توشه غذای کل مردم جهان».
مدیرعامل شرکت «ای دی ام» که چهارمین شرکت صادرکننده مواد غذایی در جهان است، گفت که انتظار ندارد قیمت‌ها بزودی کاهش یابد. این شرکت امریکایی درآمدش در سه ماهه اول امسال با مبلغ 1.05 میلیارد دلار، 53درصد افزایش داشته است.
آقای ناگل از بانک جهانی گفت که دیگر کشورهای جهان می‌توانند کمبود محصولاتی را که جنگ اوکراین عامل آن بوده در مدتی مناسب جبران کنند. با این حال، از آنجا که نویسندگان گزارش پیش‌بینی کرده‌اند که امسال قیمت کود شیمیایی 69درصد افزایش می‌یابد، «اگر کشاورزان از کود شیمیایی کمتری استفاده کنند، سود حاصل از تجارت محصولات کشاورزی کاهش خواهد یافت».
نظر کلی نویسندگان در گزارشی که از سوی بانک جهانی منتشر شد درباره محصولات غذایی این بود که «شاید قیمت‌ها به طور کلی در سال 2022 به بالاترین حد خود برسد، اما قیمت‌ها از قیمت‌هایی که پیش‌تر پیش‌بینی شده بود نیز بالاتر می‌رود.» آنها همچنین افزودند که «آینده محصولات غذایی بشدت به مدت زمان جنگ اوکراین و روسیه» و به تأثیری که این درگیری روی زنجیره‌های غذایی می‌گذارد
بستگی دارد.