در هفت هزار مایل دورتر جنگ اوکراین باعث بحران در پرو شد
ë Juanita Rico
ë روزنامه‌نگار
در چند ماه گذشته، رئیس جمهور پرو، پدرو کاستیلو با سخت‌ترین دوره خودش در مدت کوتاهی که به قدرت رسیده روبه‌رو بوده است. آنچه که در ابتدا به‌صورت اعتصاب به خاطر افزایش هزینه سوخت آغاز شد، تبدیل به اعتراضاتی گسترده شد و در جریان درگیری‌ها حداقل 6 نفر کشته
شدند.
خشم مردم از تورم قیمت سوخت با نارضایتی کشاورزان که افزایش قیمت کود بی‌رحمانه به آنها آسیب زده تشدید شد. این اتفاق به نوبه خود باعث افزایش قیمت مواد غذایی شد. علاوه بر این، فعلاً صادرات محصولات کشاورزی پرو تحت تأثیر اختلالات عرضه قرار گرفته است.
همه اینها آسیب‌پذیری اقتصادی کشور را نمایان و باعث به‌وجود آمدن موجی از تظاهرات، اعتصابات و مسدود کردن جاده‌ها شده است. کاستیلو، معلمی که حالا رئیس جمهور شده سعی کرد با وضع محدودیتِ
رفت و آمدِ موقت در پایتخت پرو شهر لیما، اعتراضات را مهار کند که ناموفق بود و با سرپیچی گسترده مردم پس از یک روز لغو شد.
کاستیلو که خود را «چپگرایی رادیکال» می‌نامد، به‌تازگی برای دومین بار از طرح استیضاحش در کنگره نجات پیدا کرده است، با وجودی که تازه فقط چند ماه است که به قدرت رسیده! او مجبور شد اقدامات مالی شدیدی برای کاهش تورم افسارگسیخته انجام دهد، هنوز مشخص نیست که این اقدامات موفق خواهند بود یا خیر، ولی پرو چگونه دچار چنین شرایط
بحرانی‌ای شد؟
جنگی در آن سوی دیگر دنیا
دولت پرو افزایش قیمت سوخت را ناشی از جنگ اوکراین می‌داند. پس از حمله پوتین به اوکراین، رهبران جهان تصمیم گرفتند که دست روسیه را از بازارهای نفت کوتاه و این کشور را منزوی کنند، که این تصمیم باعث افزایش قیمت نفت خام شد،خصوصاً برای پرو که برخلاف کشورهای امریکای لاتین مانند آرژانتین یا ونزوئلا، بیشترِ نفت خود را وارد می‌کند، تأثیر این تصمیم شدید بوده است. بدتر از آن، افزایش هزینه سوخت درست زمانی اتفاق افتاد که اقتصاد پرو کم‌کم در حال بازیابی از همه‌گیری کرونا، که کشور را نابود کرد بود. (پرو بالاترین نرخ سرانه مرگ بر اثر کووید در جهان را دارد)
در نتیجه، تورم پرو در ماه مارس بالاترین میزان در 26 سال اخیر بود. بیشترین اثر این تورم در هزینه‌های حمل و نقل نمود پیدا کرد که قیمت سوخت ۵۴/۹ درصد نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرد.
با چنین افزایش قیمت سرسام‌آوری، دیری نپایید که اعتراضات در سراسر کشور گسترش پیدا کرد. سرانجام، در 28 مارس، گروهی از رانندگان کامیون دست به اعتصاب عمومی زدند و خواهان ارزان‌تر شدن بنزین تحت هر شرایط شدند.
رانندگان با کامیون‌های خود جاده‌ها، از جمله بزرگراه‌های کلیدی را مسدود کردند. در برخی مناطق مدارس تعطیل شدند و مدارس به آموزش مجازی زمان کرونا بازگشتند، زیرا ترس آن وجود داشت که رفت و آمد کودکان (اگر حتی قادر به این کار باشند) در طول ناآرامی‌ها خطرناک باشد.
دولت در تلاش برای کم کردن نارضایتی‌ها، در 3 آوریل اعلام کرد که مالیات بر سوخت‌های پرمصرف، حداقل تا ژوئن تعلیق خواهد شد. در همان روز، افزایشی 10 درصدی در حداقل دستمزد تصویب شد، البته این اقدام دوم دولت به‌دلیل نرخ بالای اقتصاد غیررسمی پرو، به بسیاری از مردم کمکی نمی‌کند؛ حدود 1/78 درصد کارگران پرو غیررسمی‌اند.
جنگ اوکراین همچنین در حال اثرگذاری بر قیمت مواد غذایی در امریکای لاتین است، زیرا روسیه و اوکراین- که گاهی سبد نان جهان نامیده می‌شوند، 29 درصد از صادرات جهانی گندم و 19 درصد از محموله‌های ذرت دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. با کمبود این محصولات اساسی، خطرِ به گرسنگی کشیده شدن میلیون‌ها نفر در سراسر جهان وجود دارد.
اعتراضات
همه این مسائل باعث شده دولت‌ها در سراسر امریکای لاتین در تلاش باشند تا راه‌هایی برای تأمین مواد غذایی پیدا کنند و همچنین با نگرانی‌هایی درباره افزایش تورم جهانی روبه‌رو باشند.
این وضعیت به حدی مبرم است که در نشست ماه گذشته سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، برزیل، بزرگ‌ترین واردکننده کود در جهان، خواستار حذف کود از لیست تحریم‌های اعمالی علیه روسیه شد.
برزیل به‌عنوان یک ابرقدرت کشاورزی و صادرکننده پیشروی دانه‌های سویا، قهوه و شکر، برای تولید مواد غذایی متکی به کودها است. این کشور در حال حاضر 85 درصد از کود مصرفی‌اش را وارد می‌کند و روسیه تامین کننده اصلی برزیل است، اگر جنگ ادامه یابد، احتمالاً قیمت این محصولات افزایش پیدا می‌کند و مانند پرو موجب ناآرامی میان کشاورزان می‌شود.
اعتراضات پرو بخوبی تأثیری را که جنگ- و متعاقبش افزایش قیمت‌ها- بر امریکای لاتین می‌گذارد، نشان می‌دهد. احتمال رخ دادن هر اتفاقی در جنگ اوکراین وجود دارد و خطرِ آن نیز وجود دارد که درگیری‌ها بدتر شود، اگر جنگ سرد جدیدی رخ دهد، برای کشورهای امریکای لاتین عدم همسویی با یکی از طرف‌های درگیر آسان نخواهد بود، با توجه به اینکه اتخاذ هر تصمیمی عواقب و هزینه‌هایی خواهد داشت.
اما حتی اگر درگیری طولانی‌مدت اتفاق نیفتد، وابستگی بسیاری از کشورهای منطقه به کشورهای دیگر مشخص شده است. رهبران آنها باید از هم‌اکنون اقدام کنند تا اطمینان حاصل نمایند که در برابر بحران‌های احتمالی ژئوپلیتیکی یا طبیعی در آینده آسیب‌پذیری کمتری داشته باشند.