ë Georges Nzongola-Ntalaja
ëاستاد مطالعات آفریقا دانشگاه کارولینای شمالی و نویسنده کتاب «کنگو از لئوپولد تا کابیلا: تاریخ مردم»
ëروزنامه گاردین

«پاتریس لومومبا» اولین نخست‌وزیر منتخب و قانونی جمهوری دموکراتیک کنگو در 17 ژانویه 1961 ترور شد. این جنایت شنیع نقطه اوج دو نقشه ترور هماهنگ شده دولت‌های امریکا و بلژیک بود که برای اجرایی کردن آن از مأموران و عاملان امریکا در داخل کنگو و جوخه اعدام بلژیکی استفاده شد. «لودو دی ویت»، نویسنده بلژیکی که یکی از بهترین کتاب‌ها در این خصوص را به رشته تحریر درآورده، آن را «مهم‌ترین ترور قرن بیستم» توصیف می‌کند. به لحاظ تاریخی برای 126 سال، ایالات متحده و بلژیک نقش کلیدی در شکل دادن به سرنوشت کنگو داشته‌اند.
در آوریل 1884، هفت ماه قبل از کنفرانس برلین، ایالات متحده اولین کشور در جهان بود که ادعاهای پادشاه بلژیک لئوپولد دوم را در مورد قلمروهای حوزه کنگو به رسمیت شناخت.
 جنایات مربوط به استثمار وحشیانه در برنامه لئوپولد بلژیکی منجر به مرگ میلیون‌ها نفر از مردم کنگو شد و در طول دوره استعمار بود که ایالات متحده به‌دنبال استفاده از اورانیوم معادن کنگو برای ساخت اولین سلاح‌های اتمی رفت و سهمی استراتژیک در ثروت عظیم طبیعی کنگو به دست آورد.
 با شروع جنگ سرد، این مسأله اجتناب‌ناپذیر بود که ایالات متحده و متحدان غربی آن آماده نبودند آفریقایی‌ها کنترل مؤثری بر مواد خام استراتژیک خودشان داشته باشند و نگران باشند که مبادا این موهبت به دست اردوگاه شوروی بیفتد.
در همین راستا است که عزم پاتریس لومومبا برای دستیابی به استقلال واقعی و کنترل کامل بر منابع کنگو به منظور استفاده از آنها برای بهبود شرایط زندگی مردم به‌عنوان تهدیدی برای منافع غرب تلقی شد. ایالات متحده و بلژیک برای مبارزه با او، از همه ابزار و منابعی که در اختیار داشتند، از جمله سازمان ملل متحد تحت رهبری «داگ هامارشولد» و «رالف بونش»، برای خرید حمایت رقبای کنگویی لومومبا و استخدام قاتلان استفاده کردند.
  در کنگو، ترور لومومبا به‌درستی به‌عنوان «گناه اصلی» کشور تلقی می‌شود. کمتر از هفت ماه پس از استقلال (در 30 ژوئن 1960) موانع زیادی برای آرمان‌های وحدت ملی، استقلال اقتصادی و همبستگی وجود داشت که لومومبا به‌دنبال آنها بود. قتل لومومبا ضربه‌ای کوبنده به امید میلیون‌ها نفر برای داشتن آزادی و رفاه در کشور مستقل کنگو شد.
اما مهمتر از آن، بزرگ‌ترین میراثی که لومومبا برای کنگو بجا گذاشت، آرمان وحدت ملی است.