چرا روزه برای بدن مفید است؟

از نظر علمی شواهد زیادی درباره فواید روزه برای بدن و حفظ سلامتی وجود دارد. به گزارش ایرنا، یافته‌ها نشان می‌دهد که روزه‌داری منجر به کاهش فشارخون، سم‌زدایی، کنترل قند خون و کاهش التهاب می‌شود. روزه عملکرد روده را بهبود می‌بخشد و محافظت بالقوه‌ای در برابر انواع مختلف سرطان ارائه می‌دهد.

 پاکسازی بدن از سموم
روزه‌داری بدن را از سموم پاک کرده و سلول‌ها را وادار به انجام فرایندهایی می‌کند که معمولاً باوجود جریان ثابت سوخت از غذا، تحریک نمی‌شوند.
با روزه‌داری، بدن به گلوکز دسترسی معمولی ندارد و سلول‌ها مجبور می‌شوند برای تأمین انرژی به مواد دیگری متوسل شوند. درنتیجه، بدن گلوکونئوژنز یا همان فرایند طبیعی تولید قند را آغاز می‌کند. کبد با تبدیل مواد غیرکربوهیدراتی مانند لاکتات، اسیدهای آمینه و چربی‌ها به انرژی گلوکز کمک می‌کند. بدن ما در طول روزه‌داری انرژی خود را حفظ می‌کند و میزان متابولیسم پایه (میزان انرژی که بدن هنگام استراحت می‌سوزاند) کارآمدتر می‌شود و درنتیجه ضربان قلب و فشارخون کاهش می‌یابد.
روزه برای مدت کوتاه باعث ایجاد کتوز (سوخت‌وساز طبیعی بدن) می‌شود؛ این فرایند زمانی رخ می‌دهد که بدن گلوکز کافی برای انرژی ندارد، بنابراین چربی‌های ذخیره‌شده را تجزیه می‌کند و افزایش موادی به نام کتون را رقم می‌زند و همراه با کالری کمتر مصرفی، منجر به کاهش وزن می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که روزه‌داری به‌اندازه رژیم غذایی کم‌کالری معمولی برای کاهش وزن مؤثر است.
کنترل قند خون
روزه گرفتن کنترل قند خون را بهبود می‌بخشد؛ بویژه برای کسانی که در معرض خطر دیابت هستند. مطالعه‌ای روی ۱۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که روزه سطح قند خون را کاهش می‌دهد. سال ۲۰۱۴ اثبات شد که روزه متناوب در کاهش مقاومت به انسولین مؤثر بوده و حساسیت بدن به انسولین را افزایش می‌دهد، همچنین گلوکز از جریان خون به سلول‌ها انتقال می‌یابد.
روزه علاوه بر اثرات بالقوه در کاهش قند خون به ثابت نگه‌داشتن و تنظیم آن کمک می‌کند. البته مطالعاتی نشان داده که روزه‌داری تأثیرات متفاوتی بر میزان قند خون مردان و زنان دارد. تحقیقاتی نشان داده که روزه به بهبود کنترل قند خون زنان کمک کرده، اما در مردان تأثیری ندارد.
کاهش علائم ام‌ اس
در بیماری ام ‌اس سیستم ایمنی به سیستم عصبی مرکزی بدن (مغز و نخاع) آسیب می‌رساند و باعث قطع سیگنال‌های ارتباطی درون مغز و مابین مغز و بدن می‌شود. این تداخل در جریان اطلاعات با علائمی مانند درد، خستگی، بی‌حسی، گزگز، تغییرات خلقی، مشکلات حافظه، کوری و فلج بروز می‌کند. درواقع با حمله سیستم ایمنی به سیستم عصبی مرکزی، التهاب و آسیب به پوشش محافظ اطراف رشته‌های عصبی (میلین) ایجاد شده و علائم مرتبط با ام‌اس بروز می‌کند. محققان معتقدند روزه‌داری و محدودیت کالری احتمالاً باکتری‌های روده را در افراد مبتلا تغییر داده و التهاب و پاسخ ایمنی بدن را کاهش یا تغییر می‌دهد و این مانع حمله به سیستم عصبی مرکزی می‌شود. البته علائم ام‌اس از فردی به فرد دیگر متفاوت و از موقت تا مزمن متغیر است.
کاهش استرس
روزه به مدیریت عادات غذایی نامنظم و تقویت سیستم گوارشی با حذف سموم از بدن کمک می‌کند. درنتیجه سلامت روده منجر به آرامش ذهن می‌شود. براساس تحقیقات منتشرشده ازسوی بخش سلامت هاروارد، بهبود عملکرد روده با سلامت روان ارتباط مستقیم دارد؛ پس درکل میزان استرس در این ایام کاهش می‌یابد.
پیشگیری از سرطان
روزه اثرات مفیدی بر متابولیسم دارد و منجر به کاهش خطر ابتلا به سرطان و رشد کنترل نشده سلول‌ها می‌شود. همچنین روزه از عوارض جانبی شیمی‌درمانی می‌کاهد.
تأثیر روزه بر مغز
روزه‌ ویژگی‌های متابولیکی مؤثر برای سلامت مغز را بهبود می‌بخشد و منجر به کاهش استرس، اکسیداتیو، التهاب، سطح قند خون و مقاومت به انسولین می‌شود. روزه، سطح هورمونی به نام فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) را افزایش می‌دهد. در افراد افسرده و مبتلایان به مشکلات مغزی کمبود BDNFدخیل است، پس افزایش آن هنگام روزه‌داری باعث کاهش افسردگی و مشکلات مغزی می‌شود.
 افزایش طول عمر
اگرچه دانشمندان هنوز به‌طور دقیق علت افزایش طول عمر در روزه‌داران را درک نکرده‌اند، ولی به دلایلی ناشناخته سلول‌ها زمانی که روزه می‌گیرید مقاومت بیشتری در برابر عوامل آسیب‌زننده از خود نشان می‌دهند.
نکته
اگرچه روزه برای بسیاری از ما بی‌خطر است اما کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند باید با پزشک خود مشورت کنند.
ویژه نامه پلاس۸۱۵۶
 - شماره  - ۱۷ فروردین ۱۴۰۲