از ballon dor تــا the best
مراسم انتخاب بهترین‌های سال فوتبال جهان یا هر قاره، یکی از پربیننده‌ترین‌های برنامه‌های تلویزیونی در دنیا است که بینندگان چند‌صد میلیونی در سراسر جهان دارد؛ نمایشگاهی از ستارگان بزرگ و همردیف اسکار یا گردهمایی‌های بزرگ موسیقی.
توپ طلا
امروزه فوتبال چرخه مالی بی‌نهایت شگفت‌انگیزی دارد که در رقم دستمزد‌ها و نقل‌و‌انتقال بازیکن و مربی، جایزه‌ها چه به صورت فردی و چه تیمی نقش بسزایی دارند. همان‌طور که تعداد جام‌ها برای یک بازیکن یا مربی اعتبار محسوب می‌شود، جوایز انفرادی نیز در تعیین سرنوشت و رقم قرارداد آنها تأثیر مستقیم دارد و مهم‌ترین جوایز، جایزه توپ طلا است.
هر سال در کلیه تورنمنت‌ها و در تمام کشورها و قاره‌ها بهترین بازیکن سال انتخاب می‌شود که بسته به جایگاه آن تورنمنت یا آن کشور در فوتبال جهان، باعث اعتبار یک بازیکن می‌شود. به شکل عامه در میان فوتبالدوستان از این جایزه تعبیر به «توپ طلا» می‌شود اما واقعیت آن است که هر نهاد، کشور، لیگ یا هر تورنمنتی، سمبل و نماد خود را دارد که به بهترین بازیکن اعطا می‌کند.
فرانس‌فوتبال
فرانس‌فوتبال یک مجله معتبر جهانی است که در فرانسه منتشر می‌شود. این مجله در دهه ۵۰ میلادی باعث و بانی اجرای طرحی شد که به فرانسوی، بالون دور یا همان توپ طلا نامیده می‌شد. مجله فرانس‌فوتبال از کارشناسان و خبرنگاران خود شروع کرد و امروزه خبرنگاران و کارشناسان سراسر دنیا در این نمایش جهانی نقش دارند. هر کس به نظر خود بهترین بازیکن را در رتبه‌های مختلف انتخاب می‌کند و جمع‌بندی این آرا منجر به انتخاب نفرات برگزیده می‌شود.
از سال ۱۹۵۶ این مجله طی مراسمی توپ طلای خود را به برگزیده سال اهدا کرده است که تا امروز ادامه دارد. بعدها همه از این طرح فرانس‌فوتبال استفاده کردند.
دنیای فوتبال
در دنیای امروز هیچ تورنمنتی در سطح باشگاهی و ملی در سطح قاره آسیا و بین‌المللی وجود ندارد که در پایانش جایزه بهترین بازیکن اهدا نشود. در رأس همه، فیفا است که از گذشته در پایان هر دوره جام جهانی جایزه بهترین‌ها را می‌داد. فیفا از آغاز دهه ۹۰ این کار را به شکل سالانه متداول کرد و انتخاب‌هایش با توجه به تفاوت در انتخاب‌کنندگان و قوانین، خیلی وقت‌ها با انتخاب مجله فرانس‌فوتبال متفاوت بود. فیفا حق رأی و انتخاب را به سرمربیان و کاپیتان‌های تیم‌های ملی داد که خیلی وقت‌ها در رودربایستی به هموطن یا هم‌تیمی خود رأی دادند!
از یک جایی این دو نهاد به صورت مشترک جایزه‌ای را به برگزیده سال اعطا می‌کردند و باز دوباره در سال‌های اخیر راهشان از یکدیگر جدا شده است. ما با توجه به تعدد و فراوانی جوایز برای انتخاب بهترین‌ها و فضای محدود، در این گزارش تنها به بررسی دو برند اصلی می‌پردازیم که جایزه بهترین بازیکن سال جهان یا همان «د بست» و جایزه مرد سال فوتبال اروپا یا همان «توپ طلا» است.
قانون بوسمن
تا سال ۱۹۹۴ و قبل از تصویب قانون بوسمن، انتخاب فرانس‌فوتبال تنها شامل بازیکنانی می‌شد که با داشتن تابعیت یکی از کشورهای قاره اروپا در باشگاه‌های این قاره توپ می‌زدند. تا این زمان بازیکنان بزرگ آمریکای‌جنوبی، آسیا یا آفریقا شانسی برای کسب توپ طلا نداشتند و درست به همین دلیل نام‌هایی چون مارادونا، زیکو یا باتیستوتا که سال‌های زیادی برای باشگاه‌های اروپایی بازی کردند هرگز برنده توپ طلا نشدند. حساب پله یا آنها که اصلاً در اروپا بازی نکردند که دیگر مشخص است.
پس از قانون بوسمن از سال ۱۹۹۵ این روش بایگانی و دیگر بازیکنان کشورهای سایر قاره‌ها هم به شرط بازی در قاره اروپا مشمول این جایزه شدند و اینک برندگان...
سر استنلی ماتیوس/ انگلستان-بلکپول
قرعه برای اهدای اولین توپ طلا در سال ۱۹۵۶ به مشهورترین نام آن زمان فوتبال انگلستان افتاد. این جایزه ادای دینی بود به کشوری که مخترع و صاحب اصلی فوتبال است.
استنلی ماتیوس هنوز هم صاحب رکورد‌هایی است که شاید دیگر هرگز شکسته نشود. تنها بازیکنی که در زمان حضور در زمین و قبل از بازنشستگی صاحب لقب شوالیه امپراطوری یا «سر» و در سن ۴۱ سالگی برنده توپ طلا شد و پیرترین بازیکنی که صاحب این جایزه معتبر شده است.
آلفردو دی‌استفانو/ اسپانیا-رئال‌مادرید
دوگانه مسی-رونالدو برای نسل امروز سمبلی از رقابت در فوتبال است؛ دوگانه‌ای که برای نسل‌های قبل‌تر بین پله و مارادونا وجود داشت اما وقتی پای کارشناسی و بحث‌های جدی میان حرفه‌ای‌ها برای انتخاب بهترین بازیکن تمام تاریخ وسط می‌آید، آن وقت کم نیستند کسانی که پای یک نام سوم را وسط می‌کشند؛ اسمی که بدشانس بود چون در روزگاری بازی می‌کرد که هنوز پای تلویزیون به رقابت‌های فوتبال باز نشده بود و البته پیامدهای جنگ جهانی دوم در جغرافیای جهان باعث شده بود او نتواند در عرصه ملی خودی نشان بدهد. آلفردو دی‌استفانو در دهه ۴۰ میلادی و در بحبوحه جنگ جهانی در فوتبال آرژانتین خودنمایی کرد سپس در دهه پنجاه و سن بالا به اروپا آمد و با پیراهن رئال‌مادرید تمام جام‌ها و افتخارات ممکن را برد؛ پنج قهرمانی متوالی در لیگ قهرمانان، گلزنی در تمام فینال‌ها، رکوردهای آقای گلی و...
دی‌استفانو در سال‌های پایانی فوتبالش تابعیت اسپانیا را پذیرفت و برای تیم ملی اسپانیا بازی کرد اما این کشور در آن روزگار مدعی قهرمانی در اروپا یا جهان نبود بنابراین ویترین افتخارات ملی دی‌استفانو خالی ماند. رئیس افتخاری و مادام‌العمر باشگاه رئال‌مادرید دومین برنده توپ طلا در سال ۱۹۵۷ بود و در ۱۹۵۹ اولین کسی شد که برای دومین‌بار توپ طلا را به خانه می‌برد.
لوئیس سوارز/ اسپانیا-بارسلون
سال ۱۹۶۰ باز هم توپ طلا در فوتبال اسپانیا ماند اما این‌بار سهم رقیب همیشگی رئال، یعنی بارسلونا شد. سوارز با تیم ملی اسپانیا قهرمان نخستین دوره جام ملت‌های اروپا یورو ۱۹۶۰ شد و شاید این از شوخی تاریخ باشد که نیم قرن بعد با همان شماره پیراهن، در لباس آبی‌واناری یک همنام او با ملیت اروگوئه‌ای دوباره کاتالان‌ها را به اوج افتخار و آقایی در اروپا رساند.
عمر سیوری/ ایتالیا-یوونتوس
اولین باشگاه‌های ایتالیایی که به قهرمانی اروپا رسیدند دو غول آبی و قرمز شهر میلان بودند اما افتخار اولین توپ طلا در سرزمین چکمه نصیب بانوی پیر شد. مهاجم لاتین‌تبار که با استفاده از قوانین آن زمان مثل خیلی‌ها بازی برای دو کشور را تجربه کرد، سال ۱۹۶۱ توپ طلا را از چنگ اسپانیایی‌ها درآورد و به ایتالیا برد.
ژوزف ماساپوست/ چکسلواکی-دوکلاپراگ
در هفتمین سال انتخاب بهترین بازیکن اروپا برای اولین‌بار نوبت مردان اروپای‌شرقی شد. در سال‌های جنگ سرد دو ابرقدرت شرق و غرب، قاره سبز را به دو منطقه قلمرو نفوذ خویش تقسیم کردند و کشورهای شرقی سهم شوروی شده بود که بعضی از آنها حالا دیگر روی نقشه جغرافیا وجود ندارند اما در آن روزگار از قطب‌های ورزش جهان بخصوص از مدعیان در رشته‌های تیمی بودند. سال ۱۹۶۲ چکسلواکی به فینال جام جهانی رسید و با شکست مقابل برزیل دوم شد. ستاره آن تیم ماساپوست بود که هنوز هم از او به عنوان یکی از برترین سرزنان تاریخ فوتبال یاد می‌شود.
ریموند کوپا/ فرانسه-رئال‌مادرید
سال‌های آغازین تولد جام باشگاه‌های اروپا -که امروزه لیگ قهرمانان نامیده می‌شود و معتبرترین تورنمنت باشگاهی دنیا است- رئال‌مادرید پادشاهی خود را اثبات کرد و در هر پنج دوره ابتدایی قهرمان شد. سال ۱۹۵۸بار دیگر سومین توپ طلا به یک بازیکن رئال‌مادرید رسید؛ ریموند کوپا ستاره تیم ملی فرانسه که در همان سال با کشورش به عنوان سوم جام جهانی نیز رسید. بازیکنی که برخلاف ادبیات امروز فوتبال در حضور ژوست فونتن -که در جام جهانی ۱۳ گل در ۶ مسابقه زد- بالاتر از او به عنوان مرد سال انتخاب شد.
لئو یاشین/ شوروی-دینامومسکو
پدر لئو نام پسرش را برای ادای احترام به اسطوره بزرگ فوتبال جهان انتخاب کرد و تا قبل از ظهور مسی، مشهورترین «لئو»ی تاریخ بود. اولین و تنها دروازه‌بانی که موفق به کسب جایزه توپ طلا شده و همین یک مورد در بزرگی کار او کافی است. یاشین هنوز هم اسطوره دروازه‌بانی دنیا است و بزرگ‌ترین دروازه‌بانان جهان از رفتار و حرکات او الگو‌برداری می‌کنند. سال ۱۹۶۳ جایزه توپ طلا دوباره به نیمه شرقی اروپا رفت و یاشین سال بعد ستون اصلی قهرمانی روس‌ها در یورو بود.
دنیس لاو/ اسکاتلند-منچستریونایتد
سال ۱۹۶۴ دوباره توپ طلا به جزیره برگشت. شیاطین‌سرخ آن زمان هنوز به هیچ کدام از افتخارات اروپایی خود نرسیده بودند و در خود جزیره نیز لیورپول قدرت اصلی بود. مهمتر از همه اینکه این‌بار جایزه به یک اسکاتلندی می‌رسید نه یک انگلیسی. دنیس لاو که بعدها لقب شوالیه یا سر -مثل چارلتون، مور، رمزی و فرگوسن- به اول اسمش اضافه شد، گلزن اول شیاطین‌سرخ بود و خدای اولدترافورد که سال ۱۹۶۴ توپ طلای اروپا را برد. او هم یکی از برترین سرزنان تاریخ دنیای فوتبال است.
اوزه بیو/ پرتغال-بنفیکا
اولین سیاهپوستی که برنده توپ طلا شد، تا همیشه اسطوره فوتبال پرتغال باقی ماند، حتی در همین سال‌ها که کریستیانو رونالدو در فوتبال جهان آقایی می‌کند، باز جایگاه او دست‌نخورده باقی مانده است. اوزه بیو اهل موزامبیک بود و آنقدر استعداد داشت که از این مستعمره به سرزمین اصلی پرتغال و باشگاه پرطرفدار پایتخت یعنی بنفیکا برده شد. او یک‌تنه بنفیکا را قهرمان اروپا کرد و سال ۱۹۶۶ با زدن ۹ گل آقای گل جام جهانی شد و پرتغال را به عنوان سوم دنیا رساند؛ افتخاری که دیگر تکرار نشد، حتی با رونالدوی بزرگ. اوزه بیو در آن سال‌ها با لقب مروارید سیاه رقیب اروپایی‌ها برای پله برزیلی بود که سال ۱۹۶۵ توپ طلا را برد.
بابی چارلتون/انگلستان- منچستریونایتد
سال ۱۹۶۶ و در دهمین سالگرد اعطای جایزه توپ طلا دوباره این جایزه به یک انگلیسی داده شد؛ مردی که بعدها لقب سر گرفت و بهترین بازیکن و ستاره تیم ملی انگلستان در کسب قهرمانی جام جهانی بود؛ تنها قهرمانی سه‌شیرها در یک تورنمنت بین‌المللی که هنوز هم بعد از6 دهه یگانه است. بابی چارلتون ستاره منچستریونایتد که از حادثه سقوط هواپیما در مونیخ جان سالم به در برد و انگار سرنوشت او را زنده نگه داشت تا تاریخ سازی کند. رکوردهای گلزنی او برای انگلیس و یونایتد هر کدام نیم قرن عمر کرد!
فلوریان آلبرت/ مجارستان-فرانس واروش
فوتبال مجارستان در دهه ۵۰ با نام‌های بزرگی به رهبری پوشکاش و کوچیس مفهوم فوتبال تهاجمی در دنیا را تغییر داده بود اما به شکل تیمی. این قهرمان المپیک ملبورن هرگز نتوانست عنوانی کسب کند. آنها حتی فینال جام جهانی ۱۹۵۴ را به شکل دراماتیک از دست دادند تا تقدیر چنین باشد که برای کسب توپ طلا تا سال ۱۹۶۷ منتظر ظهور ستاره‌ای از نسل جدید بمانند آن‌هم از یک باشگاه کوچک که هنوز هم تنها افتخارش کسب توپ طلای سال ۶۷ است!
جرج بست/ایرلندشمالی-منچستریونایتد
هنوز هم از او به عنوان ناکام‌ترین فوتبالیست تاریخ یاد می‌شود؛ بازیکنی که هرگز در جام جهانی بازی نکرد، با تیم ملی کشورش افتخاری به دست نیاورد اما در زمان خود مشهورترین انسان کره زمین شد! مفهوم سلبریتی با جرج بست متولد شد. ستاره‌ای که توجه رسانه‌ها به لحظه لحظه زندگی روز و شب او دوخته می‌شد. استعدادی که سال ۱۹۶۸ شیاطین‌سرخ را به اولین افتخار اروپایی‌شان رساند. صاحب ابدی شماره ۷ که این عدد را به عددی مقدس در اولدترافورد بدل کرد اما در ۲۵ سالگی زیاده‌روی در خوشگذرانی باعث شد فوتبالش عملاً تمام شود. جرج بست اولین ستاره‌ای بود که پس از پایان فوتبالش به خیابان‌گردی و کارتن‌خوابی افتاد. از روی زندگی او کتاب‌ها نوشته و فیلم‌ها ساخته شد و خیلی قبل‌تر از سن طبیعی چشم از دنیا فرو بست.
جیانی ریورا/ایتالیا- آث‌میلان
سال ۱۹۶۹ نیمه قرمز شهر میلان برای دومین‌بار قهرمان اروپا شد، پس به طور طبیعی اسطوره این شهر باید برنده توپ طلا می‌شد. ریورا تا دهه هشتاد و ظهور تیم افسانه‌ای ساچی اغلب رکوردها در سان‌سیرو را در اختیار داشت.
گرد مولر
آلمان‌غربی-بایرن‌مونیخ
سال ۱۹۷۰ توپ طلا به آقای گل جام جهانی مکزیک رسید. آخرین مردی که تا امروز تعداد گل‌های زده‌اش در یک دوره جام جهانی را دو رقمی کرده و اولین انسانی که تعداد گل‌هایش از تعداد بازی‌هایش بیشتر شده است. بمب‌افکن ژرمن‌ها ستونی از ستون‌های بایرن‌مونیخ در آقایی فوتبال اروپا در دهه هفتاد و قهرمانی آلمان در یورو و جام جهانی بود. رکورد گل‌های او برای مانشافت تا ظهور کلوزه و رکوردهایش در بایرن و بوندس‌لیگا تا عصر لواندوفسکی پابرجا ماند.
یوهان کرویف
هلند - آژاکس آمستردام و بارسلونا
عنوان مرد قرن فوتبال هلند، خود بهترین تعریف از جایگاه چنین شخصی است. لاغر‌اندام و بلند‌بالا با شماره غیر متعارف ۱۴ ستون اصلی توتال فوتبال بود، فوتبالی که رینوس میشل با یک مشت جوان در آژاکس آمستردام ابداع کرد و به شکلی شناور مفهوم سنتی پست‌ها را از بین برد. تا دهه هشتاد مفهوم تیم در این رشته همانی بود که یاران کرویف الگویش بودند. تیمی که همه با هم دفاع و همه با هم حمله می‌کردند. چنین تیمی بر پایه خلاقیت یوهان کرویف استوار شده بود. سال ۱۹۷۱ برای اولین‌بار برنده توپ طلا شد و آژاکس آمستردام اولین باشگاهی شد که پس از عصر رئال دی‌استفانو، سه فصل متوالی قهرمان اروپا می‌شد. اولین فوتبالیست یک میلیون دلاری در تاریخ شد که به بارسلونا پیوست و از همان دهه ۷۰ میلادی محبوب‌ترین نام در کاتالونیا شد. کرویف دو بار دیگر در سال‌های ۱۹۷۳ و ۱۹۷۴ توپ طلا را با لباس آبی‌واناری برد تا اولین فوتبالیست تاریخ شود که سه بار فاتح این جایزه می‌شود. بعد از بازنشستگی هم محبوب‌ترین نام کاتالان‌ها ماند و در دهه ۹۰ به عنوان مربی، شالوده تیمی را ساخت که برای اولین‌بار بارسا را به قهرمانی اروپا رساند. مفهوم فوتبال تیکی تاکا او بعدها توسط پپ گواردیولا محبوب و جهانی شد و امروز از این شاگرد خلف کرویف پرافتخارترین مربی تاریخ را ساخته که از هر فرصتی برای ادای دین به او استفاده می‌کند. کرویف در جام جهانی ۱۹۷۴ با تیم ملی هلند تا فینال بالا آمد و سال ۱۹۷۸ حتی به درخواست ملکه هلند هم حاضر به بازگشت به جمع لاله‌های نارنجی نشد.
فرانس بکن‌باوئر/ آلمان‌غربی - بایرن‌مونیخ
مردی که سال ۱۹۷۲ توانست در دوران اوج کرویف توپ طلا را از او بگیرد، آنقدر استعدادی خارق‌العاده بود که به عنوان اولین بازیکن خط دفاعی برنده توپ طلا شد و بیشتر از مهاجمان و گلزنان به چشم آمد. اولین کسی که در سه دوره متوالی صاحب هر سه مدال جام جهانی ؛ طلا، نقره و برنز. اولین انسانی که به عنوان کاپیتان و سرمربی فاتح جام جهانی شد، پرافتخارترین فوتبالیست تمام تاریخ که تمام افتخارات ممکن برای یک فوتبالیست را دارد، از ملی تا باشگاهی و از تیمی تا انفرادی. قیصر فوتبال آلمان هنوز هم بزرگ‌ترین نام این کشور پر افتخار است. او پستی به نام خود به فوتبال هدیه کرد و در ۱۹۷۶ و پس از سومین قهرمانی متوالی با بایرن مونیخ در اروپا، برای دومین بار مرد سال اروپا شد و توپ طلا را به خانه برد.
اولگ بلوخین شوروی - دیناموکیف
در سال ۱۹۷۵ بار دیگر نوبت به بلوک شرق رسید. دومین بازیکن شوروی سابق مهاجم باشگاه دیناموکیف و اسطوره فوتبال اوکراین بود که البته آن زمان برای شوروی بازی می‌کرد. والری لوبانوفسکی نام دیناموکیف را با استفاده از بلوخین جهانی کرد، مردی که بعدها رئیس فدراسیون هم شد و هنوز هم از محترم‌ترین چهره‌های فوتبال روسیه در دنیاست.
آلن سیمونسن دانمارک - بروسیا مونشن گلادباخ
در سال ۱۹۷۷ انگار دنیا در حال پوست‌اندازی بود. برای نخستین بار کسی برنده توپ طلا می‌شد که نه خودش و نه کشورش که تابعیت آنجا را داشت و نه باشگاهی که برایش بازی می‌کرد، هیچ کدام جزو رده‌های برتر فوتبال دنیا نبودند. آلن سیمونسن تا امروز هم تنها دانمارکی فاتح توپ طلا مانده و بورسیا مونشن گلادباخ هم هرگز در فوتبال آلمان نتوانسته به جایگاه بایرن، دورتموند یا حتی شالکه نزدیک شود. اینها ارزش کار این ستاره بلوند دانمارکی در ۱۹۷۷ را نشان می‌دهد.
کوین کیگان انگلستان -هامبورگ
کیگان تا همین امروز هم تنها انگلیسی است که توانست دو بار فاتح توپ طلا شود. مردی که شاید نسل امروز تنها اسمش را شنیده‌اند، نسل قبلی او را سرمربی سه شیرها می‌دانند که زیباترین فوتبال‌ها را در دهه 90 بازی می‌کرد ولی کیگان به عنوان بازیکن، بسیار فراتر از یک مربی بود. جالب اینکه در سال ۱۹۷۸ و ۱۹۷۹ زمانی به توپ طلا رسید که لباس هامبورگ آلمان را به تن داشت! اولین و تا امروز هم از معدود ستاره‌های انگلیسی است که حاضر به قبول ریسک بازی در خارج از جزیره شد و در آنجا به آقایی اروپا هم رسید.
کارل‌هایتس رومنیگه آلمان غربی - بایرن مونیخ
در ۳۰ سال اخیر هر وقت بایرن مونیخ در هرکجای دنیا بازی داشته رئیس این باشگاه آن بالا نشسته است. مردی که مورد احترام تمام بازیکنان، مربیان و مدیران تمام تیم‌های دنیاست و شاید نسل امروز ندانند که او کیست.
بزرگ‌ترین نام فوتبال آلمان پس از فرانس بکن بایر، تنها آلمانی تاریخ که دو سال متوالی (۱۹۸۰ و 1981) فاتح توپ طلای اروپا شد. رومنیگه با تیم ملی آلمان در دو فینال جام‌جهانی ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶ بازی کرد و بعدها به جای مربیگری مدیریت را انتخاب کرد و از موفق‌ترین مدیران تاریخ فوتبال شد.
میشل پلاتینی فرانسه - یوونتوس
نسل امروز از رئیس سابق یوفا تصویر خوبی ندارند و نامش همراه با سپ بلاتر در پروژه دادن میزبانی جام‌جهانی به قطر با رشوه و تبانی همراه شده است اما در دنیای فوتبال، نام میشل پلاتینی را نمی‌توان انکار کرد. کافی است بدانید حتی با ظهور زیدان و قهرمانی فرانسه، با هتریک کیلیان امباپه در فینال جام‌جهانی، با این همه سوپراستار فرانسوی در دنیای فوتبال، هنوز هم بزرگ‌ترین نام تاریخ فوتبال خروس‌ها میشل پلاتینی است.
اولین فوتبالیست تاریخ که سه دوره متوالی فاتح توپ طلا شد، از 1983 تا ۱۹۸۵ با پیراهن یوونتوس. اولین‌هافبکی که در تورنمنت‌های ملی و باشگاهی بزرگ آقای گل می‌شد، از سری آ تا یورو ۱۹۸۴ که 9 گل در ۵ بازی زد و نخستین جام قهرمانی فرانسه در یک تورنمنت بین‌المللی را به عنوان کاپیتان بالای سر برد. سه دوره حضور در جام‌جهانی که دو دوره (82 و 86) به تنهایی فرانسه را به جمع ۴ تیم رساند.
رکورد گلزنی او با لباس خروس تا 30 سال بعد و ظهور تیری آنری دست نخورده باقی ماند. اولین و تنها شماره ۱۰ تمام تاریخ که تعریف کاملی از این شماره بود. میشل پلاتینی در ۳۱ سالگی و در حالی که گران‌ترین ستاره فوتبال جهان بود، به شکلی عجیب اعلام بازنشستگی کرد تا ثابت کند چقدر با همه فرق دارد که می‌خواست در اوج برود. کاری که بعدها فقط کانتونا - هموطنش - از عهده آن بر آمد. پلاتینی به عنوان رئیس فدراسیون فرانسه در سال ۱۹۹۸ کشورش را میزبان و سپس قهرمان جام‌جهانی کرد و بعدها و تا امروز، تنها فوتبالیستی بود که به رتبه مدیران ارشد فیفا و یوفا رسید.
ایگور بلانف شوروی - دینامو کیف
سال ۱۹۸۶ جام‌جهانی با درخشش خیره‌کننده مارادونا به پایان رسید و طبیعی بود که ستاره‌های اروپایی قادر به رقابت با اسطوره سن پائولی نباشند. در چنین فضایی، توپ طلا به یک مهاجم اوکراینی رسید. جالب اینکه روس‌ها برای دهن‌کجی به انتخاب مجله فرانس فوتبال جایزه بهترین بازیکن سال خود را به الکساندر زاواروف دادند!
رود گولیت هلند - آث‌میلان
آریگو ساکی معلم بسیاری از مربیان بزرگ امروزی است که جملاتش همچون قوانین تکرار می‌شود؛ کسی که بدون هیچ سابقه‌ای در فوتبال حرفه‌ای، مربی یک تیم بزرگ شد و با شاگردانش فوتبال را فتح کرد. ساکی تیمی ساخت که هنوز ضرب‌المثل است و این تیم را بر پایه مثلثی هلندی تشکیل داد. رود گولیت شماره ۱۰ میلان و هلند در سال ۱۹۸۷ با درخشش مقابل مارادونای بزرگ صاحب توپ طلا شد و به عنوان کاپیتان لاله‌ها سال بعد یورو را هم فتح کرد.
پائولو روسی ایتالیا -یوونتوس
مردی که در سه دوره جام‌جهانی بازی کرده و قهرمان جهان شده و با یوونتوس فاتح کالچو. در سال ۱۹۸۲ پائولو روسی کاری کرد که تا امروز هم بی‌تکرار باقی مانده، بعد از شروع ناموفق ایتالیا و سه مساوی در سه بازی مقدماتی، پائولو روسی از مرحله یک چهارم، گلزنی را آغاز کرد. آقای گل جام‌جهانی با ۶ گل، نیمی‌از گل‌هایش را به برزیل - مدعی اول جام - زد و به تنهایی بهترین برزیل تمام تاریخ را از رسیدن به جام‌جهانی محروم کرد! او به پاداش این کار بزرگ در ۱۹۸۲ فاتح توپ طلا شد.
ژان پیر پاپن فرانسه - المپیک مارسی
تا همین امروز المپیک مارسی تنها باشگاه فرانسوی است که قهرمان اروپا شده و البته تنها قهرمان اروپا که اجازه پیدا نکرد به نمایندگی از این قاره در جام باشگاه‌های جهان شرکت کند! چرا که به خاطر پرونده تخلف مالکش اجازه استفاده از این عنوان را هرگز پیدا نکرد. برنارد تاپی - میلیاردر معروف فرانسوی - از ابتدای دهه ۹۰ سنگ‌بنای تیمی ثروتمند را گذاشت، همان مسیری که امروز پاری سن ژرمن می‌رود!ستاره آن تیم کسی نبود جز ژان پیر پاپن که در 2 جام‌جهانی ۸۶ و 90 نتوانست با خروس‌ها عنوانی کسب کند اما در سال ۱۹۹۱ مرد سال فوتبال اروپا و برنده توپ طلا شد. پاپن در سالی توپ طلا را برد که فیفا برای اولین بار جایزه بهترین بازیکن سال را به شکل سالانه برگزار کرد و جایزه را به پاس درخشش لوتار ماتئوس به این آلمانی‌ها دادند تا دوگانه توپ طلا و بازیکن سال فیفا از همان سال نخست شکل بگیرد!
مارکو فان باستن هلند - آث‌میلان
او در ابتدا گمنام‌ترین چهره در مثلث هلندی میلان بود اما بعدها مشهورترین ستاره تاریخ این باشگاه شد. جوان خوش قد و بالای هلندی در ۱۹۸۸ با گل‌هایش هلند را به قهرمانی یورو رساند و در همان سال 2 گل در فینال لیگ قهرمانان زد تا به عنوان پاداش، توپ طلا را برای اولین بار ببرد. در ۱۹۸۹ به جمع بازیکنانی پیوست که 2 سال متوالی توپ طلا می‌گیرند و در ۱۹۹۲ به رکورد یوهان کرایف و میشل پلاتینی رسید، تنها بازیکنانی که 3 بار فاتح توپ طلا شدند.
فان باستن هر سه افتخار را با پیراهن آث‌میلان به‌دست آورد و در ۱۹۹۲ توسط فیفا هم انتخاب شد تا کارنامه‌اش کامل شود. مهاجمی که نظیرش تا امروز هم دیگر متولد نشده و مثل رایکارد و گولیت بعدها مربی شد به هدایت هلند هم رسید ولی نتوانست افتخارات زمان بازی را تکرار کند. او قبل از رسیدن به 30 سالگی با یک مصدومیت شدید مجبور به خداحافظی از فوتبال شد وگرنه رکوردش را باز هم بهتر می‌کرد.
لوتار ماتیوس آلمان - اینترمیلان
در جام‌جهانی ۱۹۹۰ شاگردان بکن باور برای اولین بار تحت نام آلمان متحد با اقتدار قهرمان جام‌جهانی شدند و کاپیتان و ستاره این تیم با شماره ۱۰ مرد سال فوتبال اروپا شد. آن زمان نیمه قرمز شهر میلان در اختیار مثلث هلندی مشهورش بود و نیمه آبی هم به سراغ مثلث مشهور آلمانی رفت. بره مه در دفاع، ماتیوس در خط میانی و کلینزمن در خط حمله، اینترمیلان را به افتخارات زیادی رساندند. لوتار کبیر، حضور در پنج جام‌جهانی و شکستن رکورد بازی‌های ملی و فراتر رفتن از قیصر را تجربه کرد.
روبرتو باجو ایتالیا - یوونتوس
پس از درخشش هلندی‌های میلان بار دیگر نوبت یک یوونتوسی بود که توپ طلا را به سرزمین چکمه ببرد. بودای کوچک با موهای دم‌اسبی، چهره اصلی لاجوردی‌ها و یوونتوس بود که با شماره ۱۰ در زمین خودنمایی می‌کرد. او در سال ۱۹۹۳ برنده توپ طلا و همزمان برنده جایزه فیفا شد.
هریستو استویچکوف بلغارستان - بارسلونا
تیم کرویف متکی به ستاره نبود اما آنقدر قوی بود که تک تک بازیکنانش ستاره شدند. از درون دروازه تا نوک حمله که روماریو می‌درخشید. در سال ۱۹۹۴ که روماریو برزیل را قهرمان جهان کرد، بدشانس بود که قانون بوسمن در پیچ و خم دادگاه‌ها هنوز به نتیجه نرسیده بود. در نتیجه جایزه توپ طلا باید به یک اروپایی می‌رسید و روماریو به همان مرد سال فیفا اکتفا کرد. هم‌تیمی او که با بلغارستان در همان سال به جمع ۴ تیم برتر رسیده و با ۶ گل به همراه سالنکو روس آقای گل جام‌جهانی شده بود، به عنوان تنها بازیکن تاریخ بلغارستان این جایزه را به خانه برد.
ژرژ وه آ لیبریا - آث‌میلان
برای غیرفوتبالی‌ها نام «وه آ» به عنوان رئیس‌جمهور کشور آفریقایی لیبریا شناخته می‌شود. در میان کارآفرینان و ثروتمندان مشهور، مردی که چند مغازه بزرگ در خیابان پنجم نیویورک دارد نا‌می‌آشناست - درست مثل ترامپ - و برای فوتبالی‌های نسل امروز یادآور تیموتی وه آ – ملی‌پوش تیم ملی امریکا - که در جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر مقابل کشورمان عالی بازی کرد، اما او پسر کسی است که به عنوان یک فوتبالیست جزو اسطوره‌هاست. در سال ۱۹۹۵ ستاره آفریقایی آث‌میلان همزمان برنده توپ طلا و مرد سال فیفا شد و بعدها به چلسی رفت اما هنوز با درخشش در پیراهن روسونری شناخته می‌شود.
ماتیاس سامر آلمان - بورسیا دورتموند
مدیر فنی دورتموند به عنوان سازنده مکتب این باشگاه برای امروزی‌ها نا‌می‌آشناست. باشگاهی که استعداد‌های جوان را از سراسر دنیا می‌آورد و بعد از یکی دو سال با ارقام چند صدمیلیونی به بزرگان اروپا می‌فروشد؛ از عثمان دمبله و‌هالند تا لواندوفسکی و بلینگهام! اما سامر به عنوان یک مربی هم چهره تاریخ‌ساز در دهه‌های قبلی بود و به عنوان یک بازیکن، آخرین آلمانی است که تا امروز برنده توپ طلا شده است.
وقتی دیوار برلین فرو ریخت و دو آلمان با یکدیگر متحد شدند، تنها ستاره‌ای که از نیمه شرقی به پیراهن ثابت تیم ملی آلمان رسید او بود که در سال ۱۹۹۶ به عنوان ستاره قهرمان یورو توپ طلا را به خانه برد اما عنوان فیفا را به رونالدو باخت.
«رونالدو»ی برزیل - اینترمیلان و رئال‌مادرید
پدیده برزیلی قبل از اینکه ۱۷ ساله شود یکی از اعضای تیم قهرمان ۹۴ بود که مدال طلای جام‌جهانی را بدون بازی به گردن آویخت. در اروپا با پیراهن کاتالان‌ها در سال ۹۶ چهره شد و پس از عنوان آقای گلی و مرد سال فیفا، با رقمی هنگفت راهی اینترمیلان شد تا مرکز ثقل پروژه جاه‌طلبانه مورآتی - میلیاردر نفتی - شود. سال ۹۷ «رونالدو»ی برزیلی توپ طلای اروپا را برد و اولین بازیکنی شد که برای دومین سال متوالی مرد سال فیفا می‌شود.
او پس از ماجراهای جام‌جهانی ۹۸ و آن فینال شوم دچار مصدومیتی سنگین شد و در بازگشت مجدد به صحنه در سال ۲۰۰۲ وقتی با پیراهن برزیل با 8 گل آقای گل و قهرمان جام‌جهانی شد، اینتر را رها کرد و به رئال‌مادرید رفت تا در پایان این سال با پیراهن رئال دومین توپ طلایش را هم به خانه ببرد و اولین بازیکنی باشد که برای سومین بار مرد سال فیفا می‌شود.
زین‌الدین زیدان فرانسه - یوونتوس
سال ۹۸ تمام دنیا در انتخاب بهترین بازیکن جهان اتفاق نظر داشتند. ستاره‌ای که به اریک کانتونا ترجیح داده شده بود، در فینال جام‌جهانی 2 گل به برزیل زد تا فرانسوی‌ها قهرمان دنیا شوند. او در همین سال یوونتوس را هم به فینال لیگ قهرمانان رساند تا در سال ۹۸ تنها توپ طلای اروپایش را بگیرد. زیدان در این سال مرد سال فیفا هم شد ولی بعدها 2 بار دیگر توسط فیفا در سال‌های ۲۰۰۲- ۲۰۰۳ هم بهترین بازیکن جهان شناخته شد تا تنها کسی باشد که تعداد جوایز جهانی‌اش از اروپایی بیشتر است!
ریوالدو برزیل - بارسلونا
سال ۱۹۹۹ دنیا و اروپا روی این برزیلی اتفاق نظر داشتند. جانشین روماریو با گل‌های تماشایی، بارسا را به اوج رسانده بود. او در تیم ملی برزیل هم در ۶ مسابقه از ۷ بازی جام‌جهانی ۲۰۰۲ گل زد که البته به رکورد جرزینهو نرسید. ریوالدو که در اواخر فوتبالش به آسیا آمد، سال ۹۹ توپ طلا و جایزه فیفا را با هم برد.
لوئیس فیگو پرتغال - رئال مادرید
سال ۲۰۰۰ در شروع هزاره جدید جنجالی‌ترین چهره سال، مرد سال اروپا شد. در سالی که فیفا جایزه‌اش را به زیدان داد - چرا که با فرانسه قهرمان یورو 2000 شد، اولین کشوری که پس از قهرمانی جهان قهرمان اروپا هم می‌شد - توپ طلا به لوئیس فیگو رسید. ستاره پرتغال پس از سال‌ها بازوبند کاپیتانی بارسلونا را کنار گذاشت و در پروژه کهکشانی پرز با رقم نجو‌می، پیراهن سفید رئال‌مادرید را به تن کرد. فیگو توپ طلای این سال را به خانه برد و بعد از او از زیدان و رونالدو تا بکام نیزهمین مسیر را رفتند تا غول ثروتمند شهرک‌سازی اروپا، رئال کهکشانی را بسازد.
مایکل اوون انگلیس - لیورپول
آخرین انگلیسی که تا امروز برنده توپ طلا شده پسر باد در سال ۲۰۰۱ بود. با پیراهن لیورپول در انفیلد، خدایی می‌کرد و در جام‌جهانی ۹۸ پدیده سه شیرها، پدیده جهانی شد. بعد از این جایزه توپ طلا اوون دیگر هرگز به آن اوج برنگشت، نه با پیراهن رئال‌مادرید و نه منچستر یونایتد. در سال ۲۰۰۱ فیفا تصمیم گرفت جایزه‌اش را به لوئیس فیگو بدهد، مردی که سال قبل توپ طلا را برده بود.
پاول ندود جمهوری چک - یوونتوس
علاقه‌مندان به یوونتوس در نسل جدید مردی مو طلایی را می‌بینند که همیشه موقع بازی‌های بانوی پیر آن بالا نشسته و از او به عنوان نایب رئیس همه کاره آنیلی نام برده می‌شود. برای نسخه قدیمی‌تر فوتبالی‌ها، او مرد سال اروپا در سال ۲۰۰۳ است. پاول ندود کاپیتان جمهوری چک با موهای طلایی، ستاره یوونتوس بود که تیمش را به چند عنوان قهرمانی سری آ رساند. در سال ۲۰۰۳ فیفا ترجیح داد جایزه‌اش را به زین‌الدین زیدان برای سومین بار اعطا کند، رکوردی برای او و رونالدو برزیلی که تا ظهور مسی و رونالدو پابرجا بود.
آندری شوچنکو اوکراین - آث‌میلان
اولین اوکراینی که با پیراهن، پرچم و ملیت خود فاتح توپ طلا شد، چهره مورد علاقه سیلویو برلوسکونی - نخست‌وزیر وقت ایتالیا و صاحب آث‌میلان - بود. ستاره‌ای که میلانی‌ها را در سال ۲۰۰۳ به قهرمانی اروپا رساند. آقای گل سری آ در سال ۲۰۰۴ توپ طلا را به خانه برد، سالی که فیفا ترجیح داد استعداد رونالدینیو را ببیند و توپ طلا را به ستاره پاری سن ژرمن اعطا کند. جوانی که در تیم ملی برزیل ۲۰۰۲ در کنار رونالدو و ریوالدو و روبرتو کارلوس، مربع «آر» را ساخته و برزیل را قهرمان جهان کرد و بعدها با بارسا اسطوره شد.
رونالدینیو برزیل - بارسلونا
سال ۲۰۰۵ سال شکوفایی رونالدینیو شد که به طور همزمان هم توپ طلای اروپا را برد و هم برای دومین بار مرد سال فیفا شد. رونالدینیو بارسا را به فینال اروپا رساند و سال بعد قهرمان کرد. در الکلاسیکو خارق‌العاده‌ترین نمایش را داشت که البته بعدها توسط مسی تکرار شد. شاعر فوتبال بعدها به میلان و زندان هم رفت...
فابیو کاناوارو ایتالیا - رئال مادرید
کاپیتان آتزوری در سال ۲۰۰۶ جام قهرمانی جهان را بالای سر برد و تبدیل به آخرین مدافعی شد که توپ طلای اروپا را می‌برد. او در سال‌های پایانی فوتبالش با پیراهن رئال مادرید فاتح این جایزه شد تا این شائبه ایجاد شود که برای گرفتن توپ طلا باید حتماً لباس دو باشگاه بزرگ اسپانیا را به تن داشته باشید! کاناوارو تا امروز هم تنها مدافعی است که مرد سال فیفا شده است. او در سال ۲۰۰۶ هر دو جایزه را با هم برد.
کاکا برزیل - آث‌میلان
سال ۲۰۰۷ آخرین سال قبل از ظهور دوگانه مسی - رونالدو بود و تا یک دهه بعد «کاکا»ی برزیلی آخرین بازیکنی بود که جوایز انفرادی بزرگ جهان را به خود اختصاص می‌داد. ستاره شماره ۲۲ آث‌میلان در این سال آخرین قهرمانی روسونری در اروپا را – تا امروز - جشن گرفت. سپس به رئال‌مادرید پیوست تا ستاره پروژه کهکشانی‌ها شود. کاکا در این سال هم توپ طلا و هم جایزه مرد سال فیفا را برد.
کریستیانو رونالدو پرتغال - منچستر یونایتد و رئال‌مادرید
از سال ۲۰۰۷ تا سال ۲۰۱۸ اتفاقی بدیع در تاریخ فوتبال رخ داد که برای مدت ۱۲ سال توپ طلای اروپا و جایزه مرد سال فیفا به یکی از دو ستاره بزرگ دنیا می‌رسید! در استعداد مسی هیچ‌کس در دنیای فوتبال شکی ندارد اما طرفداران رونالدو این استدلال را داشتند که او بدون داشتن استعدادی خاص و تنها به لطف تمرین و تلاش خارق‌العاده به این جایگاه رسیده است.
ستاره منچستر یونایتد در سال ۲۰۰۸ برنده توپ طلا و جایزه سال فیفا شد. قهرمان اروپا شده بود و با سنگین‌ترین قرارداد تاریخ به رئال مادرید رفت. رونالدو در 4 سال بعدی همواره رقابت را به مسی باخت اما در سال ۲۰۱۳ با شکستن تمام رکوردهای گلزنی در لیگ قهرمانان اروپا و در لالیگا، ضمن قهرمانی، دوباره جایزه مرد سال اروپا و مرد سال فیفا را به خانه برد.
در آن سال‌ها - از 2010 تا 2015 - فیفا و فرانس فوتبال یک جایزه به‌طور مشترک می‌دادند که در سال ۲۰۱۴ دوباره به کریس رونالدو رسید. سال ۲۰۱۵ کریس رقابت را دوباره به مسی باخت اما سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ دوباره دو توپ طلای متوالی دیگر برد تا در عدد ۵ به رکورد مسی برسد. البته نابغه آرژانتینی بعدها از این رکورد عبور کرد و رونالدو دومین پرافتخار تاریخ ماند.
لیونل مسی آرژانتین - بارسلونا و پاری سن ژرمن
نابغه آرژانتینی نیازی به توضیح و معرفی ندارد. در پنجمین جام‌جهانی سومین ستاره را به آرژانتین داد و تمام رکوردهای انفرادی را جابه‌جا کرد. فاتح تمام جام‌های ممکن و همه رکوردها از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۲ چهار سال متوالی مرد سال اروپا شد و توپ طلا را به همراه جایزه سال فیفا به خانه برد. رکورد گلزنی در یک سال را شکست و به رغم ناکا‌می با تیم ملی آرژانتین آنقدر با بارسلونا درخشان بود که کسی در شایستگی او شک نکرد. بعید است دیگر کسی بتواند چهار سال متوالی این دو جایزه را به خود اختصاص دهد.
سپس در دو سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ رقابت را به رونالدو باخت اما ۲۰۱۵ با قهرمانی اروپا و بارسا در لالیگا دوباره عنوانش را پس گرفت و اولین کسی شد که صاحب ۵ توپ طلا می‌شود. در سال ۲۰۱۶و ۲۰۱۷ رونالدو به رکورد او در پنج توپ طلا رسید اما مسی در سال ۲۰۱۹ ششمین توپ طلایش را هم برد و سپس در سال ۲۰۲۱ به هفتمین توپ طلا رسید. جایزه‌ای که با وقفه به خاطر کرونا در سال بعد اعطا شد و برای اولین بار به اعتقاد بسیاری حق او نبود. در آن سال مسی به پاری سن ژرمن پیوسته بود و خیلی‌ها گفتند مزد این انتقال را از فرانسوی‌ها گرفت! بخصوص که فیفا جایزه سال را به لواندوفسکی داد که از نظر بسیاری با کسب 6 جام در سال ۲۰۲۰ شایسته‌تر بود. اما به هرحال هفتمین توپ طلا به خانه مسی رفت تا او از این نظر هم صاحب رکوردی جاودانه شود.
پس از قهرمانی در جام‌جهانی ۲۰۲۲ و در آخرین دوره مراسم برگزار شده فیفا در پاریس، بار دیگر جایزه مرد سال فیفا را هم برد تا در اینجا نیز با عدد ۷ رکورددار شود. البته این جایزه هم مثل توپ طلای هفتم منتقد داشت؛ کریم بنزما که مرد سال اروپا شده بود، با فهرست کردن افتخاراتش در سال ۲۰۲۲ خود را گزینه شایسته‌تری برای تصاحب توپ طلا معرفی کرد!
لوکا مودریچ کرواسی - رئال مادرید
در سال ۲۰۱۸ بالاخره دوگانه مسی - رونالدو شکست و 11 سال پس از کاکا، برای اولین بار یک بازیکن دیگر فاتح توپ طلا شد. باز هم با پیراهن رئال مادرید و این بار کاپیتان کرواسی که تیمش را تا فینال جام‌جهانی ۲۰۱۸ بالا برده بود. جایزه بهترین بازیکن سال فیفا هم به مودریچ رسید که هنوز هم با سن بالا در رئال و کرواسی می‌درخشد. از سال ۲۰۱۵ همکاری مشترک فیفا و فرانس فوتبال به پایان رسیده و هر کدام جایزه مدنظر خود را می‌دادند.
روبرت لواندوفسکی لهستان - بایرن مونیخ
در سال ۲۰۲۰ پدیده کرونا به کل دنیا لطمه زد، اما بزرگ‌ترین ضربه در فوتبال را ستاره لهستانی خورد که با بایرن مونیخ فاتح هر ۶ جام برگزار شده ممکن در یک سال شده بود و تمام رکوردهای گلزنی را در همه تورنمنت‌ها شکسته بود. لوا بدشانس بود که به خاطر کرونا، مراسم انتخاب بهترین‌های سال توسط فیفا برگزار نشد. لواندوفسکی البته توپ طلای فرانس فوتبال را برد اما برای گرفتن جایزه دبست یک سال صبر کرد تا در سال ۲۰۲۱ بالاخره به آنچه که حقش است، برسد. همان سالی که فرانس فوتبال ترجیح داد هفتمین توپ طلا را به مسی بدهد!
کریم بنزما فرانسه - رئال مادرید
و بالاخره آخرین فاتح توپ طلا تا امروز که کاپیتان فرانسوی رئال‌مادرید است. مردی که یک تنه تیمش را در سال ۲۰۲۲ با زدن گل‌های حساس قهرمان لیگ قهرمانان کرد. مردی که دو جام‌جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ را به خاطر اختلاف با بازیکنان و دیدیه دشان از دست داد، اگر چه مدال ۲۰۲۲ را به او دادند! چرا که اسمش در لیست بود اما خودش اجازه حضور در قطر را نداشت!
کم نیستند کسانی که می‌گفتند اگر بنزما بود فرانسه فینال را به آرژانتین نمی‌باخت. کریم بنزما از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ به دلایل اخلاقی به تیم ملی فرانسه دعوت نمی‌شد وگرنه رکوردهای گلزنی و بازی ملی‌اش قطعاً بسیار بیشتر از امروز بود.