سفر به دلفان
گشتی در میان درختان بلوط و قصه‌های کهن
سفر به دل کوه‌های زاگرس
مرجان قندی/ حدود ۵۵ درصد از خاک ایران را کوه‌ها تشکیل داده‌اند و رشته کوه‌های البرز و زاگرس از مهم‌ترین رشته کوه‌های آن به حساب می‌آیند. رشته کوه‌های البرز به دلیل وجود کوه زیبای دماوند و جنگل‌های ۴۰ میلیون ساله هیرکانی در شمال آن از اهمیت بسیاری برخوردار است و رشته کوه‌های زاگرس در غرب ایران به دلیل وجود جنگل‌های بلوط، رودها و آب‌های بسیارش اهمیت بسیاری دارد.این بار می‌خواهیم برای پیشنهاد سفر به معرفی منطقه‌ای در رشته کوه‌های زاگرس در استان لرستان بپردازیم؛ به دلفان؛ با طبیعتی بی‌نظیر که از تاریخ و فرهنگی کهن برخوردار است. دلفان با طبیعت بکرش به عنوان یکی از دیدنی‌های لرستان شناخته می‌شود. فصل بهار برای سفر به این منطقه بهترین زمان است؛ تپه‌های سرخ رنگ دلفان با وجود گل‌ها، گیاهان، درختان ارغوان و انبوه درختان بلوط در فصل بهار چشم‌اندازی خلق می‌کند که کمتر جایی در ایران می‌شود چنین چهره‌ای را از طبیعت دید. مهراب کوه، پل گرمابه، آبشار قمش، آبشار غسلگه و منطقه شکار ممنوع گرین از جمله مشهورترین مکان‌های دیدنی دلفان است.
مسیر دسترسی به دلفان
برای رفتن به شهرستان دلفان باید خود را به استان لرستان برسانید. پس از طی کردن بیش از 80 کیلومتر و گذشتن از شهرستان‌های فیروزآباد و نورآباد به مقصد می‌رسید.
دلفان دیاری پر از قصه
در ادبیات فارسی، زاگرس نماد ایستادگی و پابرجا بودن مردمانی است که در دل سنگ‌های سختش روزگار سپری می‌کنند و درس غلبه بر مشکلات را یاد گرفته‌‌اند. زنان و مردان اقوام لر، کرد و قشقایی از گذشته‌های بسیار دور در دل کوه‌های سرسخت روزگار گذرانده‌اند و شنیدن داستان‌های زندگی‌شان جذاب است. در دلفان از هزاران سال پیش تا به امروز قصه‌های زیادی حفظ شده، عده‌ای دلفان را سرزمینی طلسم شده می‌دانستند چرا که اینجا و در پیچ و خم دره‌های خطرناکش جنگ‌های زیادی اتفاق افتاده است. یا به گفته مردم محلی کوه‌های پر رمز و راز دلفان از نظر گذشتگان بهترین مکان برای دفن اشیای گرانبهایشان بوده است. به گمان برخی، کشتی حضرت نوح(ع) در همین اطراف به گل نشسته است. گذشته از درست یا غلط بودن این داستان‌ها، شنیدن آنها چه قبل از سفر و چه هنگام سفر از زبان مردم بومی، سفر را برای هر گردشگری جذاب می‌کند. البته اگر اینجا گنجی هم وجود داشته باشد بی‌شک این طبیعت مسحورکننده دلفان است که با طلسم زیبایی‌اش گردشگران را به سمت خود می‌کشاند.با توجه به کشف باستان‌شناسان در محوطه دشت خاوه اثبات شده که ساکنان باستانی این سرزمین زیبا جزو نخستین رام‌کننده‌های اسب در جهان بوده‌اند. کشف ابزاری به نام دهانه یا لگام اسب از جنس مفرغ در برخی گورهای باستانی در این مکان اثبات‌کننده این موضوع است. نکته بسیار جالب درخصوص این گورستان‌ها وجود لگام اسب در برخی گورها زیر سر جسد کشف شده است که نشان از آن دارد جسد متعلق به مردی سوارکار بوده. در کنار این گورستان باستانی، قبرستان دیگری متعلق به اجساد اسب‌ها هم کشف شده است. ظاهراً داستان از این قرار بوده که اگر سوارکار پیش از اسبش فوت می‌کرد، اسب آن شخص در گورستان اسب‌ها دفن می‌شد.
«دیر رسیدن بهتر از هرگز نرسیدن است» را اینجا آویزه گوش‌تان کنید
زاگرس پر از کوه‌های پرشیب و دره‌های عمیق و چشم‌اندازهای بسیار زیباست. جنگل‌های بلوط زیادی در زاگرس در استان‌های مختلف وجود دارد اما چیزی که جنگل‌های بلوط دلفان استان لرستان را برجسته و متفاوت می‌کند، خاک قرمز رنگ آن است که با وجود درختان سبز چشم‌انداز بی‌نظیری را به وجود می‌آورد. اینجا مکان دلخواه عکاسان است چرا که در هر لحظه از روز چه صبح، چه ظهر و چه غروب از زاویه‌های مختلف چشم‌اندازهای بسیاری را نصیب‌شان می‌کند. البته در پیدا کردن لوکیشن خوب برای عکاسی یا حتی پیاده‌روی و گشت و گذار یادتان باشد که هیچ وقت در منطقه کوهستانی مثل دلفان ریسک نکنید؛ اگر می‌خواهید مسیری را بپیمایید و به نقطه‌ای برسید، حتماً سعی کنید مشخص‌ترین و ایمن‌ترین مسیر را انتخاب کنید؛ نه مسیری که کوتاه‌تر باشد و زودتر به نقطه مورد نظر برسید. به خاطر اینکه راحت‌ترین مسیر معمولاً همیشه در طبیعت‌گردی و کوهنوردی، جان‌تان را حفظ می‌کند اما مسیرهای کوتاه می‌تواند خطرناک باشد حتی به قیمت جان‌تان.
لطفاً زیبایی‌های ایران را از بین نبرید
تپه‌های سرخ رنگ دلفان با وجود گل‌ها، گیاهان، درختان ارغوان و انبوه درختان بلوط در فصل بهار چشم‌اندازی خلق می‌کند که کمتر جایی در ایران می‌شود چنین نمایی را از طبیعت دید. اما در کنار این حجم از زیبایی و سخاوت طبیعت، دیدن آثار تخریب توسط انسان، دل طبیعت‌دوستان را به درد می‌آورد. درخت بلوط یک درخت کاملاً دیرزی و کهن‌زی است. با وجود این و شوربختانه در اطراف این منطقه که زمانی پر از درخت‌های بلوط کهن‌زی بوده عده‌ای آنها را قطع و تبدیل به زمین کشاورزی کرده‌اند و شوربختانه ما بخش بزرگی از هویت ملی‌مان را که همین جنگل‌های زیبا و بی‌مانند بلوط بود از دست داده‌ایم.
بجز بحث درختان بلوط، زاگرس از نظر پوشش گیاهی وضعیت خوبی دارد و اگر کمی خوش‌شانس باشید می‌توانید گیاهان نادری را ببینید که خیلی‌ها امکان دیدن‌شان را ندارند. در میان این گیاهان نادر، یک گل نایاب از خانواده شیپوری و آراسه‌هاست که از گیاهان نادر در کل ایران محسوب و در زاگرس غربی با پراکندگی بسیار اندک دیده می‌شود. در زبان فارسی به این گیاه زیبا و بادمجانی رنگ «بهارک» می‌گویند چون فقط در بهار گل می‌دهد. البته گلی بسیار بد بو است! مردم محلی به این گل «کلاغک» هم می‌گویند. بوی بد این گیاه بسیار زیبا به خاطر این است که مگس‌ها را به سمت خودش جذب کند که موفق هم می‌شود و معمولاً مگس‌های زیادی رویش می‌نشینند. این گیاه هوشمند هم است به خاطر اینکه به وسیله این بوی بد وقتی مگس‌ها را به سمت خودش جذب کرد گرده‌افشانی می‌کند و خودش را از مرگ نجات می‌دهد و با این کار سعی می‌کند نسل خودش را حفظ کند. گردشگران هنگام طبیعت‌گردی و کوهنوردی باید خیلی مراقب زیر پای‌شان باشند که بخصوص به این قبیل گیاهان آسیب نرسانند.
«شلکینه»غذای محلی و خوشمره دلفان
در سفر به استان لرستان و شهرستان دلفان از خوردن غذاهای سنتی و محلی‌شان غافل نشوید. «شلکینه» یکی از غذاهای محبوب این شهرستان است که با شیر، شیره انگور، آرد و نان به شکل یک نان نازک تهیه می‌شود. آش گوشت، دلمه برگ مو، آش ترخینه و کوفته نخودچی از دیگر غذاهای لذیذ در لرستان و شهرستان دلفان است که امتحان کردن آنها برای هر مسافری لذتبخش خواهد بود؛ البته اهالی سفر همیشه می‌گویند به لرستان که می‌روید بدون خوردن حداقل دو یا سه وعده کباب، به خانه برنگردید زیرا لرستان یکی از قطب‌های دامداری کشور است و کیفیت گوشت‌های مورد استفاده توسط رستوران‌‌هایش بالاست و طعم کباب‌های اینجا با بسیاری از کباب‌هایی که خورده‌اید متفاوت است.
هتلی با چند میلیارد ستاره بهترین گزینه برای اقامت در دلفان!
برای اقامت در دلفان خوب است که شب را زیر آسمان چند میلیارد ستاره‌ای‌اش بگذرانید. آسمانی پر از ستاره که کمتر جایی می‌توانید شبیه آن را ببینید و در هوای پاک و با طراوت بهاری‌اش استراحت کنید. یکی از زیباترین قسمت‌های سفر در طبیعت، آسمان شب است. بعد از اینکه در جای مناسب کمپ زدید بهتر است همه چیز حتی کفش‌هایتان را داخل چادر ببرید، برای اینکه اگر کفش‌ها را بیرون بگذارید احتمال اینکه حیوانی آن را ببرد زیاد است!
مراقب آذرخش باشید
اگر در فصل بهار و زمانی که هوا ناپایدار بود به این منطقه سفر کردید، باید بدانید که هر لحظه امکان بارش باران وجود دارد و باید مراقب پیدا شدن سر و کله آذرخش یا رعد و برق باشید چون می‌تواند خطرناک باشد. هنگام رعد و برق اگر در طبیعت بودید، این نکات را رعایت کنید:
گوشی همراه‌تان را در حالت پرواز قرار دهید.
حتماً باید ارتفاع‌تان را در منطقه کم کنید.
از درختان بزرگ فاصله بگیرید.
اشیای فلزی مثل کلنگ کوهنوردی را از خودتان دور کنید.
هرچه سریع‌تر به یک منطقه امن حرکت کنید و در پناهگاه، کلبه و خانه‌ای پناه بگیرید.
زمانی که آذرخش شروع می‌شود، باید از رودخانه و چشمه‌سارها دور شوید چرا که آب هدایت‌کننده جریان الکتریسیته است و می‌تواند جریان الکتریسیته را با فاصله زیادی هدایت کند.
دور کردن وسایلی مثل طناب و اشیای مرطوب و فلزاتی مثل موتور و دوچرخه را هم فراموش نکنید.
اگر موفق شدید در مکان سربسته پناه بگیرید تا نیم ساعت پس از شنیدن آخرین صدای آذرخش از آن مکان بیرون نیایید.
این نکات مهم برای طبیعت‌گردی در دلفان را به خاطر بسپارید
سه یا چهار روز قبل از سفر، ناخن‌های پای‌تان را بگیرید، برای اینکه شما مسیر طولانی را در کوهستان می‌خواهید بپیمایید، اگر ناخن پاها بلند باشد فشار زیادی به نوک کفش وارد می‌شود که حس دردناکی دارد و احتمال سیاه شدن ناخن و افتادنش هم وجود دارد.
نکته دیگر مربوط به هنگام خواب در کمپ‌های کوهستانی است. باید یک چراغ‌قوه یا چراغ پیشانی کنارتان در چادر بگذارید که هر وقت از بیرون صدایی شنیدید و خواستید سریع خبری بگیرید، آن را روشن کنید.
هنگام سفر به طبیعت باید توجه کنید که وسایل سبک و کم‌حجم را انتخاب کنید. مثلاً از بالش‌های بادی استفاده کنید چون خیلی کم حجم و کارآمدند. به همراه داشتن یک کیسه خواب گرم می‌تواند شرایطی برای خواب راحت را برایتان فراهم کند.