شیما جهان بخش
روزنامه‌نگار

قسمت اول‌:‌شمال‌از‌شمال‌غربی

تعطیلات نوروزی که آغاز می‌شود شمال ایران جزو اولین انتخاب‌های گردشگران به خصوص طبیعت‌گردها و مشتاقان ورزش‌های آبی و جنگل‌نوردی است. شاید خیلی‌ها تصور کنند که تنها از جاده چالوس، هراز  یا فیروزکوه می‌توانند خود را به استان شمالی برسانند اما این بار ما به شما پیشنهاد جدیدی برای شمال‌گردی می‌دهیم تا یک سفر رؤیایی را تجربه کنید. سفرمان را از مشهد شروع می‌کنیم و بعد از گذر از شهرهای قوچان، شیروان و بجنورد به استان گلستان می‌رسیم. بعد از دیدن و لذت بردن از جاذبه‌های بکر در این مسیر، راهی مازندران و شهر ساری می‌شویم. در ادامه مسیر به گیلان سر می‌زنیم و در نهایت به اردبیل می‌رویم تا از فرصت محدود تعطیلات بیشترین استفاده را ببریم. با ما همراه باشید تا در مسیر جاده شمال کشور جاذبه‌های گردشگری جدیدی را ببینید که شاید در سفرهای قبلی فرصت دیدن آن را نداشته‌اید یا اصلاً از وجود آنها بی‌اطلاع بوده‌اید.

مقصد اول: بجنورد
سفر خود را از شهر مشهد شروع می‌کنیم. از مشهد به سمت بجنورد در خراسان رضوی حرکت کنید. بعد از طی ۱۲۰ کیلومتر به قوچان خواهید رسید. دیار جاذبه‌های تاریخی از زمان اشکانیان. برای شروع می‌توانید از «موزه مردم شناسی قوچان» که در حاشیه میدان آزادی این شهر واقع شده است دیدن کنید و با آداب و رسوم مردم قوچان در حوزه موسیقی سنتی، کشتی چوخه، چاروق دوزی، گلیم بافی، مراسم ازدواج عشایر، آهنگری و گله‌داری آشنا شوید. اگر می‌خواهید دیدنی‌های بکر قوچان را از دست ندهید بهتر است به روستاهای اطراف سری بزنید و از این مناطق بکر که در ادامه معرفی می‌کنیم، دیدن کنید.
  آب گرم شهر کهنه : شنا در چشمه آب گرم شهر کهنه در 18کیلومتری شهرستان قوچان با داشتن خواص درمانی بالا، بدون شک تجربه لذت بخشی خواهد بود.
  غار کلر :  یکی از مناطق زیبای اطراف قوچان بدون شک «غار کلر» است که در نزدیکی روستایی سرسبز به همین نام منتظر شماست. این غار به‌دلیل پیشینه تاریخی و معماری بی‌نظیرش، یکی از بهترین آثار تاریخی - طبیعی قوچان است.
  دره‌ یوسف خان : دره‌ یوسف خان در یک کیلومتری شهر قوچان و اطراف سد تبارک، می‌تواند محل مناسبی برای اطراق کردن و خوردن یک وعده غذای خوشمزه در دل طبیعت بکر در سفر باشد.
  روستای رهورد : روستای زیبای رهورد از دیرباز در مسیر کاروانیان جاده ابریشم قرار داشته است. اگر خوش شانس باشید و در زمان مناسب به آنجا برسید می‌توانید مسابقات پهلوانی کشتی را در این روستا ببینید. این مراسم در ایام نوروز تقریباً هر روز در این روستای زیبا برگزار می‌شود.
  سوغات یادتان نرود :  عسل این شهر به‌دلیل طبیعت بکر و مراتع سرسبز کوه‌های شاه جهان و همچنین دامنه کوه بینالود بی‌نظیر است؛ البته می‌توانید کشمش و شیره انگور این خطه را هم امتحان کنید. این خوراکی‌ها باکیفیت است و به خارج از کشور هم صادر می‌شود.
 
مقصد دوم: شیروان
در ادامه مسیر بعد از طی 64 کیلومتر از بجنورد به شیروان در خراسان شمالی خواهید رسید. جاذبه‌های طبیعی در کنار آداب و رسوم جذاب این شهر، گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب می‌کند. قدمت این شهر به دوره زرتشتیان و شاید قبل‌تر از آن برمی گردد با وجود این، به هیچ عنوان شباهتی به شهرهای باستانی ندارد. اگر اهل ورزش باشید حتماً نام شهرستان شیروان به گوشتان خورده است چون هرسال در 13 فروردین کشتی با چوخه در گود این شهرستان برگزار می‌شود. دیدن آبشار اسطرخی در 28 کیلومتری جنوب و آبشار زوارم در 28 کیلومتری جنوب شرقی این شهر را از دست ندهید.
 
مقصد سوم: بجنورد
این شهر در میان رشته ‌کوه آلاداغ، مقصد بعدی در مسیر شمال گردی نوروزی ماست. بجنورد مرکز استان خراسان شمالی است. این شهر با وجود اینکه چندان بزرگ نیست اما جاذبه‌های بسیار خاص و زیبایی دارد که حتماً از دیدن آن لذت می‌برید؛ مثلاً تفرجگاه بابا امان که حسابی حال و احوالتان را عوض می‌کند. از آنجا که بیشتر جاذبه‌های شهرهای خراسان شمالی در خارج از شهرها قرار دارد، تصمیم را به خودتان واگذار می‌کنیم. می‌توانید تنها به دیدن بناهای تاریخی شهرها اکتفا کنید یا اینکه به درون طبیعت زیبای اطراف این شهرها بروید. بیشتر جاذبه‌های شهرهای قوچان، شیروان و بجنورد در روستاهای اطراف آنها قرار گرفته است و اغلب آنها حالت تفرجگاهی دارند.
 
مقصد چهارم: گرگان
مسیرتان را از بجنورد در جاده گنبد کاووس ادامه دهید تا به خطه سبز مخملی گلستان و شهر گرگان برسید. شهری زیبا که در کنج شمال شرقی ایران جا خوش کرده و مصداق مصرع «آنچه خوبان همه دارند، تو یکجا داری» است. اینجا پیشنهادهای زیادی برای گشت و‌گذار از کوه و جنگل گرفته تا تالاب و بیابان و شوره‌زار دارید. گرگان هم طبیعت دارد هم تاریخ و همین باعث می‌شود که شما به راحتی چند روزی را در این شهر بگذرانید. چند جای کمتر شناخته شده هم به شما معرفی می‌کنیم که حتماً سری به آنها بزنید.
  آبشار کبودوال و دریاچه زرین گل : جنگل کبودوال و آبشار خزه‌ای آن در پشت سد زرین گل در فاصله حدود ۵ کیلومتری جنوب علی‌آباد کتول، بهشت گمشده‌ای است که نباید دیدن آن را از دست بدهید. تا دریاچه و تا نصف راه این آبشار جاده مناسبی برای خودرو ساخته شده است، اما بعد از پارکینگ بقیه مسیر را باید پیاده بروید. این مسیر پیاده شامل پله‌های متعدد، پل و راهروهای میان جنگل است که خود به تنهایی جذاب است.
  زیارتگاه  و تپه‌های تاریخی خالد نبی:  اگر به مناطق عجیب، چشم‌اندازهای بی‌انتها و داستان‌های تاریخی علاقه دارید، زیارتگاه خالد نبی همان جایی است که حداقل یکبار باید به آنجا سفر کنید. منظره شمالی آنجا نیز بسیار قابل توجه است. پر است از تپه‌های بی‌انتها و خالی از سکنه که آرامش عجیبی دارد.
  منطقه حفاظت شده جهان نما : وسعت ۳۸ هزار هکتاری یک منطقه حفاظت شده دلیل کافی برای این است که این منطقه کاملاً بکر و دست نخورده است؛ بجز چند روستا در اطراف و کلبه‌هایی که دامداران در میان دشت‌ها ساخته‌اند، هیچ نشانه‌ای از زندگی شهری در این منطقه نیست.
  کلی دیدنی برای چند روز و بیشتر : وقتی چند روزی در ناهار خوران، آبشار زیارت، النگدره، دریاچه توشن، کوه تاورنراب، جنگل قرق، بازار نعل‌بندان و جاهای بکر دیگر گشتید، دیوار دفاعی گرگان را هم ببینید و راهتان را ادامه دهید. فاصله زیادی تا شهر بعدی ندارید.
 
مقصد پنجم: ساری
مقصد بعدی، ساری است از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و مرکز مازندران. در این استان شمالی بهتر است به جای سواحل توریستی و مجتمع‌های تفریحی که همیشه در ایام نوروز شلوغ‌ هستند راهی مناطق دورافتاده کوهستانی شوید تا حسابی خستگی را از تن به درد کنید. ما چند تفرجگاه را به شما معرفی می‌کنیم اما حتماً اگر پای صحبت محلی‌ها بنشینید نقاطی را به شما معرفی می‌کنند که تاکنون هیچ کجا مانند آن را ندیده‌اید.
  دریاچه سد آبیدر :  در ۲۰ کیلومتری شهر نور و نزدیک پارک جنگلی سیسنگان سد آبیدر واقع شده است. می‌توانید در آنجا از قایق‌سواری و اسکی روی آب لذت ببرید. راه دسترسی به این دریاچه مصنوعی از روستای ملاکلا و جاده محمودآباد به نوشهر است. بعد از پاسگاه سیسنگان باید وارد جاده فرعی شوید و تا انتهای جاده بروید.
  دریاچه ممرز سفری به دنیای ارواح : دریاچه‌ای مردابی، پر از درختان شکسته و پوسیده و جنگل مه‌آلود غرق در سکوت فقط در فیلم‌های ترسناک دیده نمی‌شود؛ دریاچه ممرز در استان مازندران دقیقاً همین حال و هوا را دارد. به خاطر همین ظاهر عجیب و ترسناک به آن لقب دریاچه ارواح داده‌اند. البته نگران نباشید تا به حال هیچ اتفاق عجیب و غریبی در این منطقه رخ نداده است. دریاچه ممرز در انتهای جاده‌ای جنگلی قرار دارد. با توجه به سنگلاخی و پر از چاله بودن جاده، خودروهای سواری به سختی می‌توانند در آن حرکت کنند اما برای یک بار آن را امتحان کنید.
  سفری به فراز ابرها : با سفر به روستای ییلاقی ملاکلا که در جنوب آمل واقع شده می‌توانید در اقیانوسی از ابر شنا کنید. اینجا خبری از شلوغی‌های همیشگی نیست و مثل اکثر روستاهای ییلاقی جمعیت کمی دارد. بهترین راه دسترسی از جاده هراز و از جاده فرعی به همین نام است که اول به روستای سنگ‌چال و بعد به فیلبند می‌رسد.
  مازیچال، دورافتاده‌ای بکر در دل مازندران : مازیچال یکی از دورافتاده‌ترین مناطق بکر شمال است که سفر به آن حتماً می‌تواند تجربه جالبی باشد. اینجا برخلاف شهرهای لوکس شمالی خبری از هتل‌های چند ستاره و پاساژهای بزرگ نیست. درواقع در مازیچال برق، گاز، آنتن موبایل و هیچ جایی برای اجاره و اقامت وجود ندارد و اگر خواهان طبیعت بکر کوهستانی و ییلاق با چشم‌انداز جنگل‌های بلوط هستید می‌توانید در آنجا کمپ کنید.
راه دسترسی به مازیچال از روستایی به نام طویدره در جاده عباس‌آباد به کلاردشت شروع می‌شود. جاده ۱۰ کیلومتری از خط‌الراس کوه می‌گذرد.
  آبشار شاهان‌دشت تجربه‌ای خاص برای صخره نوردی : آبشار شاهان دشت، بلندترین آبشار مازندران با ارتفاع مجموع ۱۸۰ متر در بخش لاریجان شهرستان آمل، شرق کوه دماوند و بالای روستایی به همین نام قرار دارد. دیواره این آبشار کاملاً سنگی بوده و به همین دلیل صخره‌نوردان از این فرصت برای به چالش کشیدن مهارتشان استفاده می‌کنند.
 
مقصد ششم: رشت
 در ادامه مسیر به رشت و استان گیلان می‌رسید. گیلان را بیشتر گردشگران با رشت، لاهیجان و بندر انزلی می‌شناسند اما می‌خواهیم مناطقی را به شما معرفی کنیم که کمتر کسی از آنها حرف می‌زند. مناطقی که بجز زیبایی طبیعت چیزی در آنها نمی‌بینید.
 داماش محله سوسن چلچراغ : داماش نام روستایی کم جمعیت در محدوده حفاظت شده سیاه‌رود و در کنار چشمه معروف داماش است. شهرت این روستا به خاطر گل‌های سوسن‌ چلچراغ نوعی گل نادر و خاص در گیلان است. در فصل بهار و تابستان که دشت‌ها سرسبز و هوا خنک است بهترین زمان برای کمپینگ و کوهپیمایی دراین منطقه است. البته اگر تا این منطقه رفتید حتماً سری هم به کوه درفک، دریاچه ویستان و غار «دربند رشی» بزنید. برای رفتن به داماش می‌توانید از دو راه استفاده کنید. هردو مسیر جاده‌های فرعی از بزرگراه قزوین- رشت هستند اما یکی به رشت و یکی به قزوین نزدیک‌تر است. از طرف رشت، وقتی به رستم‌آباد رسیدید باید از پل به سمت توتکابن بروید و بعد از توتکابن مسیر را تا «بره‌سر» ادامه دهید. از بره‌سر تا داماش، مسیر ۶ کیلومتر و خاکی است. در مسیر دوم، از لوشان وارد جاده جیرنده می‌شوید و بعد از جیرنده جاده‌ای کوهستانی و خاکی شما را به داماش می‌رساند.
  گیسوم و جاده‌ای جنگلی به سمت بهشت : جنگل، استخر و ساحل گیسوم هم می‌تواند انتخاب خوبی برای ادامه شمال‌گری نوروزی باشد. منطقه‌ای به وسعت ۱۰ کیلومتر بین دو شهر پره‌سر و اسالم و میان دریا تا کوهستان. برای رسیدن به آنجا از جاده اسالم می‌توانید وارد جنگل گیسوم شوید و از زیباترین بخش آن یعنی جاده‌ای مستقیم در میان جنگل لذت ببرید. در وسط جاده استخر مصنوعی هست و در انتها به ساحل می‌رسید. چند ویلای کوچک در اطراف دریاچه و ساحل میزبان گردشگرانی است که می‌خواهند اقامت کنند و یک رستوران سنتی هم در ساحل وجود دارد.
 آبشار همیشه جاری میلاش : در میان جنگل‌های اشکلورات و در نقطه‌ای دور از شهرهای گیلان، آبشاری مرتفع واقع شده که همیشه جاری است و جزو مناطق بکر شمال محسوب می‌شود. راهی که باید تا رسیدن به آبشار میلاش طی شود کمی دشوار اما باصفاست. از رحیم‌آباد رودسر وارد جاده زیاز شوید و همین مسیر را تا رسیدن به روستای میلاش ادامه دهید. از روستای میلاش تا خود آبشار مسیری حدود نیم ساعت را باید پیاده طی کنید. آبشار در میان جنگل انبوه است و به واسطه پخش شدن آب آبشار در فضای اطراف، هوای آن خیلی خنک و مرطوب است.

اردبیل؛ شهر پایانی
سفر به شمال ایران
دیگر به آخر خط شمال‌گردی رسیده‌اید. اردبیل استانی در شمال غربی ایران که انتخاب همیشگی پادشاهان برای گردش در مناطق شمالی کشور بوده، شهر پایانی این سفر به یادماندنی است. از هر جاذبه‌ای می‌توانید در این شهر پیدا کنید. ناحیه اطراف شهر که پر از جاذبه‌های طبیعت گردی است. جاذبه‌های درون شهر نیز شامل کاروانسراها، بقعه و مزار شیخ صفی‌الدین اردبیلی، مزار پیران اردبیل، مسجد جمعه، بازار تاریخی، پل‌ها (مانند پل هفت چشمه) و کاروانسراهای تاریخی، عمارت‌های مشهور و بی‌نظیر و بسیاری آثار دیگر می‌شود. اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل توانسته به خوبی از میراث خود حمایت کند. صبحانه مخصوص اردبیل یعنی سرشیر، عسل و نان محلی را از دست ندهید. سوغاتی‌های این شهر کم نیست و عسل مرغوب یکی از آنهاست. راستی یادتان نرود در این شهر حتماً یک کاشه‌ آش دوغ معروف را نوش جان کنید.